^*rad/o ^UV

[rad.0o.TEK]

Ronda disko turniĝanta ĉirkaŭ centra akso: li falis sub la radojn de veturanta vagonaro [1]; la sonado de bruantaj radoj [2]; la veturilo preskaŭ sensone rulas, ĉar la radoj estas […] vestitaj per kaŭĉukaj ringoj ^VojaĝImp ; la radoj turniĝas la ŝoveliloj venkas la kontraŭstaron de la akvo, la ŝipo veturas [3]; [tie] troviĝis granda rado, metita sur horizontala akso, kun multo da malgrandaj siteloj sur la ĉirkaŭo [4]; inter la bruantaj radoj de fabriko [5]; rompiĝos la kruĉo ĉe la fonto, kaj falos la rado en la puton (kp argano)) [6]; belegaj floroj tiel grandaj kiel muelradoj [7]; grandaj, kiel radoj de muelilo [8]; la justeco […] kondamnos vin nur al morto per la rado [9]; rado malbona knaras plej multe (kp barelo malplena) ^PrV ; ĵeti bastonon en la radon (malhelpi) ^PrV ; (figure) [esti] la kvina rado ĉe veturado ^PrV (tute seninflua, senutila); (figure) la rado (ŝanĝiĝoj) de la sorto; (figure) rado de doloro kaj de ĝojo en mia kor’ ruliĝas ^Ifigenio .

[rad.0aro.TEK]

Tuto de la radoj funkciigantaj aparaton:

a)

[rad.0aro.veturilaj]

Ĉiuj radoj kune, sur kiuj moviĝas veturilo.

b)

[rad.0aro.transmisia]

Ĉiuj radoj de transmisiilo, horloĝo ktp: ĉu vi devas movi viajn krurojn per radaroj [10]? (figure) ĵeti nur sableron en la radaron de la financa spekulado [11]; (figure) la sekreta radaro de la vivo [12].

radaro

(tr)

[rad.0umi.KOMUNE]

Torture mortigi iun, rompante al li membrojn kaj lasante lin kuŝi sur rado: li estis radumita sur la ĉefa placo en septembro 1602 [13]; la reprezentantoj de rezistmovado estis ekzekutitaj (unu senkapigita per lignotabulo kaj la alia radumita) [14].

[rad.0radio.TEK]

Radio de rado; spoko: kiel la aranĝo de radoj de veturilo: iliaj aksoj kaj aksingoj kaj radradioj kaj radrondoj, ĉio estis fandita [15]; kial la diaro de vi […] ne rompas en pecetojn la radiojn de via rado ^Hamlet !

[rad.0rondo.TEK]

Cirkla ekstera parto de rado: iliaj radrondoj estis altaj [16]; cikloido estas la kurbo difinita per […] punktoj sur la radrondo de cirklo ruliĝanta laŭ rekto [17]. nabo, radringo

[rad.dent0o.TEK]

Rado, kies rondo estas provizita per dentoj: al iu krutega pinto de la Alpoj […] oni konstruis dentradan fervojon ^VaK ; la ŝipo sube moviĝas sur dentradaj reloj ^MortulŜip ; por la supreniĝo oni uzas nek dentradojn, nek dentrelojn, sed zigzagojn kaj rondojn [18]; (figure) ĉiu homo havas potencialon esti valora ano de la socio, tamen dume oni estas dentradoj en sistemo [19].

[rad.inerto0o.TEK]

Peza rado, kies inerteco ebligas kontraŭstari momentajn rezistojn, reguligi rapidon kaj povas eĉ servi kiel ĉefa energifonto: la [kur]tapiŝon movas elektra motoro aŭ ĝi estas provizita per inercirado [20]; la akompanado imitas la radŝpinilon per daŭre turniĝaj sesdekononotaj figuroj de la dekstra mano, en la maldekstra mano oni aŭdas kvazaŭe la piedon, tretantan la pedalon por la inercirado [21].

[rad.padel0o.TEK]

Cirkla aranĝo de padeloj por transformi turniĝon al fluo aŭ fluon al turniĝo: simpla maŝino, konsistanta de padelrado kaj kliko [22]; du trogĉenoj elmarigis la nafton, tamen eblus aliaj metodoj: pumpiloj, rulbendoj, padelradoj [23]. muelilo, turbino, ventolilo, pumpilo.

[rad.spekto0ego.SPO]

granda staranta rado en amuzparko, kiu turnas seĝojn aŭ vagonetojn, vidigante al la sursidantoj la ĉirkaŭaĵon: tie troviĝis ruĝa malgranda spekto-radego el aĉaj lignoj, bambuoj kaj ŝnuroj [24]; allogaĵoj estas krom spektoradego kaj onda fervojo ofte teatroprezentoj [25].

[rad.spindel0o.TEK]

Parto de transmisiilo en formo de spindelo, kun kaĝeto el du ĝis multaj dentoj aŭ stangetoj, turniĝanta orte al kronrado.

spindelrado (supre) kaj kronrado
CC-BY-SA-3.0  [26]

[rad.sxpin0o.TEKS]

La rado de radŝpinilo, metonimie ankaŭ la tuta aparato: la maljunulino sidis en sia domo kaj turnis ŝpinradon [27]; festofajroj en la formo de ŝpinrado [28]; kaverna fajrejo kaj ŝpinrado, ĉe kiu klinita oldulino […] sidis dorse al mi, silente ŝpinante [29].