²norm/o ^JED

1.

[norm.0o.KOMUNE]

(komune) Ordinara, laŭregula stato: mil talentoj […] laŭ la ĝisnuna normo de l' elspezoj povis sufiĉi por sep ĝis dek tagoj [1].

2.

[norm.0o.konvencio]

Konvencio; kondutoj, formoj konsiderataj modelaj, akcepteblaj en iu socio: kiel ŝi travivos la proceduron en rusa lingvo laÅ­ normoj kaj kutimoj, pri kiuj ŝi konas nenion ^CKv ; ne ekzistas difinitaj normoj pri beleco ^ChM ; iom tro mankis karno, laÅ­ normoj stefanaj ^ChR ; la lingva uzo devas kiel eble plej proksimiĝi al socia normo, por ke ĝia efikeco (komprenateco) estu maksimuma ^EeP ; sen la skriba literaturo […] kultura kaj tradicia normoj neniam estus povintaj ekesti ^EeP . kutimo², mezuro⁴, uzanco

3.

[norm.0o.TEK]

Metia, teÄ¥nika regulo difinanta komune observatajn procedojn, mezurojn, ecarojn: samnormigi ĉiujn fabrikaĵojn, laborilojn; li proponis […] pligrandigon de la labornormoj (kp disciplino²) ĉe la sama salajro, aÅ­ malpligrandigon de la salajro ĉe la samaj normoj ^Metrop ; ekde 1925 la aperigon de la ŝlosiloj prizorgis ICK, poste UEA, laÅ­ la normo de ICK ĝis 1933 aperis ŝlosiloj en 26 lingvoj ^EeP ; internacia listo, pretigita laÅ­ la kondiĉoj de la Ĝenerala Regularo kaj laÅ­ la normo: unu komitatano B je 250 delegitoj ^EeP ; sistemo de juraj normoj (kp kodekso²) [2]; librotenaj normoj ^MD02 ; la normoj de World Wide Web Consortium (W3C) ^Kon11 ; kuracista institucio havanta avangardan teknologion por trakti la Ebolo-pacientojn kaj sekurecajn normojn superajn al la postulataj de MOS ^Kon11 ; dizelaj veturiloj, kiuj plenumas la poluajn normojn ^Kon11 ; 200-oble pli granda ol la normoj (t.e. limvaloro) (3-5 milirentgenoj) ^Kon11 ; la planeda semajnsistemo [en] la 20a jarcento […] fariĝis internacia normo ^Kon11 . kanono², modelo, ŝablono, tipo

4.

[norm.0o.MAT]

^PIV1 (super reela aŭ kompleksa vektora spaco) Tia reela bildigo `p`, ke por ĉiuj ajn vektoroj `x`, kaj por ĉiu ajn skalaro `alpha` veras: (1) `p(x) ge 0`; (2) `p(x)=0`, se kaj nur se `x=0`; (3) `p(alpha*x)=|alpha|p(x)`; kaj (4) `p(x+y) le p(x)+p(y)`: la normon de vektoro `x` oni ofte signas per `||x||`; la nocio normo plivastigas por vektoraj spacoj la nocion de modulo aŭ absoluta valoro; por normoj super algebroj oni plie postulas, ke `p(x xx y) le p(x)*p(y)`; en spaco provizita per skalara produto, la bildigo `p(x)=sqrt(:x|x:)` estas normo, nomata eŭklida normo; la bildigo, kiu ĵetas paron `(x,y)` al `||x-y||` estas metriko.

1.

[norm.0a.0rilata]

Koncernanta la normon; normanta: Sennacieca Asocio Tutmonda lanĉis verkon, kiu estas jam ekde tiam konsiderata lingvo-norma referenco en nia lingvo ^Kon11 ; mi fidis […] trovi la faktojn en unu-du normaj fakverkoj [3]; la Valencia Lingvo-Akademio […] interakordis pasintlunde agnoski kiel ‚ĉiucelan oficialan norman referencon‘ la valencian uzitan ekde 1983 de la Departemento pri Klerigo kaj Kulturo [4].

Rim.: Por distingi tiun sencon disde ‚normkonforma‘ oni povas uzi ankaŭ ‚normiga‘: antaŭnelonge aperis internaciaj normigaj dokumentoj pri doganaj aferoj [5].

2.

[norm.0a.0konforma]

Konforma al normo, normita, laŭnorma, normala: norma lingvo ^FK ; revizio de 118 800 normaj paĝoj en 5 lingvoj ^EeP ; la romianoj anstataŭis la egiptan „norman grenon“ per sia propra valuto ^Kon11 ; laŭ norma prononco de la germana lingvo la menciitaj nomoj efektive finiĝas per -er [6]; presiloj havas nur normajn paperformatojn, do ankaŭ deklinia notico foruzas folion A4 [7]; nur tio atingas la rulbendon, kio estas norma [8]; pavilono el normaj EU-paledoj [9]; la salajronivelo tie apenaŭ kompareblas kun tiuj normaj en la unio [10].

(fakula ĵargono)

[norm.0i.MAT]

(vektoran spacon) Provizi ĝin per normo ⁴.

Rim.: Ial MatVort preferis uzi „normigi“ ĉi-sence, dum ŝajnas, ke la senpera verba derivaĵo sufiĉas. Notindas, ke „normigi“ jam ekzistas en PIV1, sed kun malpreciza difino, kiu sugestas uzeblecon en kuntekstoj de la tipo normigi polinomon (dividi ĝin per la altgrada koeficiento) aŭ normigi nombron (prezenti ĝin sub laŭnorma formo mantiso kaj eksponento). Ĉiuokaze oni atentu ne konfuzi „normi“ kaj „ununormigi“, kiuj ofte koincidas en nacilingvaj tradukoj.

Reguligi per normo: normigita biblioteka slipo (12,5 × 7,5 mm) [11]; mi komprenas la normigitan irlandan instruitan en lernejoj [12]; irlanda programo por ebligi aviadilajn pilotojn majstri limigitan kaj normigitan aviadan vortaron en la angla lingvo [13]; normnormigitaj etikedoj kun indiko de origino [14].

^PIV1

ununormigi

[15]

ununorma^1.a

[norm.0hava.MAT]

(p.p. vektora spaco) Provizita per normo ⁴. banaÄ¥a algebro, normohava spaco

(super reela aÅ­ kompleksa vektora spaco) Reela bildigo kun samaj ecoj kiel normo ⁴, krom ke la bildo de nenula vektoro rajtas esti nula: se `f` estas lineara formo, la bildigo, kiu ĵetas vektoron `x` al `|f(x)|` estas duonnormo.

Rim.: Ial PIV2 preferas la formon „seminormo“, dum ni preferis pli skemisman terminon, kiun konas ankaŭ la germana kaj la rusa.

Kontraŭa al la normo; ne plenumanta la kutiman normon: obstakloplena kaj maljusta juneco [lia menciiĝas] por klarigi la nunan kontraŭnorman konduton [18].

Agordi aparaton, aparte mezurilon, laŭ normo (norma tipo): risortopesilo povas esti laŭnormigita por la preciza mezurado de maso en la loko en kiu ĝi estas uzata [19].

[norm.sen0eco.KOMUNE]

(komune) Manko de normo, de reguloj, de orda maniero: anstataŭ esti la avangardo de la civilizo, Rusio povos esti ĝia lasta bastiono kontraŭ la atakoj de barbareco kaj sennormeco sur ĉiuj frontoj [20].

a)

[norm.unu0a.vektoro]

(p.p. vektoro) Kies normo ⁴ egalas al 1. normumita.

b)

[norm.unu0a.bazo]

(p.p. bazo) Kies elementoj estas ununormaj ^1.a.

Rim.: La formo „ununorma“ prezentas teorian problemeton, nome oni povus kompreni ĝin kiel „havanta unu normon“. Tamen tiu principa ambigueco ŝajnas apenaŭ ebla kaj jam ekzistas precedenco de tiaj kunmetaĵoj (ekz-e „unuvalenta“PIV1, aŭ „dekbaza“PIV2).

^PIV2 (fakula ĵargono)

(vektoron) Dividi ĝin per ĝia normo ⁴ por ricevi ununorman rezulton. normumi.

Rim.: „Normumi“ troveblas en PIV1, MatVort kaj Deneva, sed ĝi ne estas tre logika: la ĉefa koncepto ja estas „vektoro, kies normo egalas al 1“. Estas malfacile signifi tion per derivaĵo de „normumi“. Efektive, „normumita“ ne tre taŭgas logike, ĉar la normumota kaj normumita vektoroj ne estas identaj. Tial ni preferas „ununormigi“, travidebla pluderivaĵo de „ununorma“.