⁸multiplik/i ^{PV Z}

(tr)

1.

[multip.0i.elemente]

^PV (nombron `q` per entjero `n`) Adicii `n` ekzemplerojn de la nombro `q`: multiplikante 5 per 3 oni ricevas 15; se multipliki tiujn 40 cendojn per 3000 miliardoj, ni vidas, ke la kosto estas 1200 miliardoj por la tuta generacio [1]; akumuliĝo de riskaj faktoroj havas ne suman, sed multiplikan efikon [2]; (figure) klimata transformiĝo funkcios kiel „multiplikilo“ aŭ „akcelilo“ de minacoj koncerne al konfliktoj kaj nestabileco [3].

Rim.: En nefaka kunteksto oni povas diri „multobligi“ anstataŭ „multipliki“.

multobligi, obligi.

2.

[multip.0i.neelemente]

[4] (pli ĝenerale) Plenumi la operacion multipliko ²: multipliki reelojn, polinomojn, matricojn.

1.

[multip.0o.elementa]

(elementa aritmetiko)[5] La operacio multipliki: `3*7=21` (legu: trioble sep estas dudek unu, aŭ tri multiplikite per sep estas dudek unu); se via filo ne scipovas solvi la multiplikon `6×8`, ne riproĉu lin: tiu estas la plej komplika multipliko por la infanoj [6]. multiplikato, multiplikanto.

2.

[multip.0o.neelementa]

Simila operacio, kaj pli precize:

a)

[multip.0o.ringo]

[7] (en ringo) Ĝia dua operacio.

b)

[multip.0o.modulo]

(en modulo aŭ vektora spaco) Ĝia ekstera operacio.

c)

[multip.0o.de_matrico_per_skalaro]

(de (n,p)-matrico `A` super `bb K` per elemento `lambda` de `bb K`) Ekstera operacio, kies rezulto estas `(n,p)`-matrico kun ĝenerala elemento `lambda a_(ij)`: multipliko de matrico de `A` per skalaro `lambda` havas saman rezulton kiel dekstra aŭ maldekstra multipliko per diagonala matrico, kies ĉiuj diagonalaj elementoj egalas al `lambda`; provizite per multipliko per skalaro, la adicia grupo de `(n,p)`-matricoj fariĝas `np`-dimensia vektora spaco, kaj la ringo de `(n,p)`-matricoj fariĝas `n^2`-dimensia lineara algebro.

d)

[multip.0o.de_matricoj]

(de matricoj)matrica multipliko

faktoro, produto

^PIV1

[multip.0anto.nombro]

Nombro, per kiu oni multiplikas alian nombron.

^PIV1

[multip.0ato.nombro]

Nombro, kiun oni multiplikas per alia nombro. multiplikendo.

Rim.: Laŭ la donitaj difinoj estas malfacile distingi multiplikanton kaj multiplikaton, ĉar ĉiu el ili respondas al la difino de la alia. Pli oportune estas paroli pri „dekstra“ aŭ „maldekstra faktoro“.

[multip.matrica0o.MAT]

(de (n,p)-matrico `A` per `(p,q)`-matrico `B`) Operacio, kies rezulto estas `(n,q)`-matrico `C` kun ĝenerala elemento `c_(ij)=sum_m a_(im)*b_(mj)`, kie `m` varias inter 1 kaj `p`: la matrica multipliko ne estas difinita por ajna paro de matricoj; provizite per matricaj adicio kaj multipliko, la aro de ĉiuj `(n,n)`-matricoj, ricevas la strukturon de ringo, nekomuteca se `n gt 1`, kies unuo estas la unuomatrico.

[multip.polinoma0o.operacio]

Dua operacio en polinom-ringo: la ĝenerala termo `bb S_n` de la rezulto de multipliko de `bb P` kun `bb Q` estas `sum_(p+q=n)bb P_p*bb Q_q`; la rezulto de multipliko de `bb X^i` per `bb X^j` estas `bb X^(i+j)`.