^*konstat/i ^UV

(tr)

Rekoni fakton kiel senduban: la kuracisto tuj alvokita nur povis konstati la morton [1]; li estis […] ne tre klera: oni tuj povis konstati, ke ne edukis lin doktoro [2]; oni volis konstati ĉu ni ne kaŝis tie kelkajn diamantojn [3]; ĉion kritiki, konstati mankojn tie, kie aliaj homoj kredas vidi belecojn, ĉu tio ne donas plezuron [4]? ĉu la sonado venas el ĝia kapon ĉu el la kavita trunko, tion li ankoraŭ ne povas konstati kun plena certeco [5]; la faktoj, kiuj estas konstatitaj inter ni [6]; [li] ĉiutage esploris la Skribojn, por konstati, ĉu tiuj aferoj estas veraj [7]; ni dume konstatas tiun fakton, kiu kun plena sendubeco […] lingvo internacia estas tute ebla [8]; adapti la paroladon al la konstatitaj bezonoj [9]; la doktoro konstatis en ŝia koro signojn de negravaj angiaj lezaĵoj [10]; li konstatis mem la eksterordinaran similecon, kiu ekzistas inter lia filo kaj la patro de Fernando [11]. agnoski, diagnozi, eltrovi, malkovri³, registri², rimarki¹

Esprimanta nur la faktojn, sen prijuĝi aŭ rezoni: li estas iom ironia, aŭ eventuale nur konstata, sed neniam cinika aŭ morda [12]; li du, tri fojojn estis menciinta per kelkaj konstataj vortoj partoprenon en bataloj [13]; litanio da versoj prozecaj, tro eksplicitaj, banale konstataj [14]. objektivaformala^1.d, informa, pozitiva³

Tio, kion oni konstatas: li vidis la mizeron, la maljuston, la perforton kaj ĉe tia konstato lia spirito ribelis kontraŭ la tiutempe reganta filozofio de l' optimismo [15]; konstato, kiun mi faris antaŭ kelkaj jaroj, min plene sciigis pri tiu punkto [16]; astrologiaj konstatoj – precipe preskaŭ ĉiutagaj horoskopaj antaŭdiroj [17]; mi ne deziras disputi, sed subtenon por tia konstato oni povus facile trovi [18]. fakto, indiko²

Tia, ke oni povas konstati ĝin: tiu dua punkto de la demando ne estas konstatebla per la senpera observado [19]; gravas nur la konstatebla fakto, ke nia psiko, en sia plej homa parto, funkcias laŭ du tute malsamaj manieroj [20]; en Jano konstateble venkis la ĵusa admona voĉeto [21]; la karaktero de la vortoj estas konstatebla el ilia komenca litero, ĉar ekzemple la substantivoj komenciĝas per „b“ [22]. evidenta, pruvebla, videbla