*fer/o UV *fero serÄi 'fero' [fer.0o] 1.[fer.0o.KEM] Ĥemia elemento kun atomnumero 26, atompezo 55,847; malmola forÄebla metalo, uzata en multaj industrioj: Åtalo estas fleksebla, sed fero ne estas fleksebla [1]; forÄanto de diversaj majstraĵoj el kupro kaj fero [2]; armi sin per fero [3]; katenitaj de mizero kaj fero [4]; hardita fero PatrojFiloj ; kaseroloj el stanita ferlado MortulÅip ; la plugilo alportadis de tempo al tempo pecojn da rusta fero, sed estis malfacile rekoni, por kio Äi servis BdV ; rusto manÄas la feron, kaj zorgo la homon PrV ; forÄu feron dum Äi estas varmega (agu kaj decidu en la Äusta momento) PrV . (Fe) 2.[fer.0o.objekto] Objekto el tiu metalo: jen estas forna fero (fajrostango)! vi povas ja komenci rompi la spegulojn FK ; hufofero; diru, kiam vi bezonos la tenilon! kaj la hakferon VRA . ferepoko1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 412. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 4:223. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 23:74. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 107:10 afrikanse: yster albane: hekuri amhare: á¥á¨áµ angle: iron arabe: ØدÙد armene: Õ¥ÖÕ¯Õ¡Õ© azerbajÄane: dÉmir beloruse: жалеза bengale: লà§à¦¹à¦¾ birme: áᶠbosne: željeza bretone: houarn bulgare: желÑзо ÄeÄ¥e: železo, železo zn. Fe Äine: é¡ [tiÄ] dane: jern estone: raud eÅske: burdina filipine: bakal france: fer (métal) forÄu ~on dum Äi estas varmega: il faut battre le fer quand il est chaud. galege: ferro germane: Eisen forÄu ~on dum Äi estas varmega: man muss das Eisen schmieden, solange es heià ist. guÄarate: લà«àªàªàª¡ haitie: fè haÅse: baÆin Æarfe hinde: लà¥à¤¹à¤¾ hispane: hierro hungare: vas forÄu ~on dum Äi estas varmega: addig üsd a vasat, amÃg meleg. igbe: Ãgwè indonezie: besi irlande: iarann islande: járn itale: ferro japane: é [ãããã] jave: wesi jide: ×¤Ö¼×¨×¢×¡× kanare: à²à²¬à³à²¬à²¿à²£à²¦ kartvele: á ááááá¡ kazaÄ¥e: ÑемÑÑ kimre: haearn kirgize: ÑÐµÐ¼Ð¸Ñ kmere: áá¶áá·ááá koree: ì² korsike: ferru kose: intsimbi kroate: željezo kurde: hesin latine: ferrum latve: dzelzs laÅe: àºàº²àºà»àº«àº¼àº±àº litove: geležies makedone: железо malagase: vy malaje: besi malajalame: à´à´°àµà´®àµà´ªàµ malte: ħadid maorie: rino marate: लà¥à¤à¤à¤¡ monge: hlau mongole: ÑөмÑийн nederlande: ijzer forÄu ~on dum Äi estas varmega: men moet het ijzer smeden wanneer het heet is. nepale: फलाम njanÄe: chitsulo okcidentfrise: izer panÄabe: ਲà©à¨¹à© paÅtue: د اÙسپÙÛ pole: żelazo portugale: ferro ruande: icyuma ruse: железо samoe: uÊ»amea sinde: ÙÙÚ¾ sinhale: යà¶à¶© skotgaele: iarann slovake: železo (Fe) slovene: likalnik somale: birta Åone: simbi sote: tsepe sunde: beusi svahile: chuma svede: järn taÄike: оҳан taje: à¹à¸«à¸¥à¹à¸ tamile: à®à®°à¯à®®à¯à®ªà¯ tatare: ÑÐ¸Ð¼ÐµÑ telugue: à°à°¨à±à°®à± tibete: ལà¾à½à½¦à¼ ukraine: алÑза urdue: ÙÙÛÛ uzbeke: temir vjetname: sắt volapuke: lel zulue: nensimbi feraserÄi 'fera' [fer.0a] 1.[fer.0a.KEM] De fero, el fero: sur la kameno inter du potoj staras fera kaldrono [5]; [la] fenestroj havis ferajn kradojn [6]; fera forno [7]; fera jugo [8]; fera lito [9]; per fera objekto li batis lin [10]; ekscitaj trumpetsignaloj, peza kraketo de centpieda marÅo, fera tintado MkM . 2.[fer.0a.FIG] (figure) Senceda, severa, neindulga: la fera volo de la juna virino KPr ; dek ok jarojn li kun fera energio iradis al sia alta celo FK ; se nin ne gvidus fera konstanteco, nia lingvo jam de longe ne ekzistus [11]; levi la manon por fera ĵuro [12]; Al la amiko saÄe elektita // KunforÄu vin en fera fideleco Hamlet ; mi pekis kontraÅ unu el la feraj principoj de ĵurnalismo: neniam asertu ke io okazis antaÅ ol Äi vere okazis! [13]; (frazaĵo) teni iun per fera mano PrV (butonumi, kondukilo). 5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 256. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Sesope oni trairas la tutan mondon7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 4:208. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 28:489. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 3:1110. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 35:1611. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aÅgusto 190812. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvina13. Stefan Maul: Estimataj gelegantoj,, Monato, 2001/02, p. 3 angle: iron beloruse: Ð¶Ð°Ð»ÐµÐ·Ð½Ñ bretone: dir (db. an dud), divrall (db. an dud), strizh (db. an dud) 1. -houarn, en houarn bulgare: 1. железен ÄeÄ¥e: železný Äine: éµç²è¦ [tiÄjiÇjià n] france: de fer, énergique, implacable, strict, vigoureux teni iun per ~a mano: diriger qn d'une main de fer. germane: eisern teni iun per ~a mano: mit eiserner Hand regieren. hispane: de hierro hungare: 1. vas-, vasból való 2. vas- japane: éã® [ã¦ã¤ã®], é製㮠[ã¦ã¤ããã®], å¼·åºãª [ãããããª], å³æ ¼ãª [ãããããª], å³ãã [ãã³ãã] nederlande: 1. ijzer- 2. ijzersterk pole: 1. żelazny 2. żelazny (np. o dyscyplinie), twardy (np. o prawie, wychowaniu), nieugiÄty (np. o czyjejÅ woli), anielski (o cierpliwoÅci) ruse: железнÑй slovake: železný ukraine: залÑзний volapuke: lelik fereca, ferhavaserÄi 'fereca' serÄi 'ferhava' [fer.0eca] [fer.0eca.KEM] Enhavanta ferajn substancojn: fereca tero, akvo; [domo el] kunmetitaj sabloÅtonblokoj, sen ferhavaj materialoj kiel najloj [14]. 14. Vikipedio, Adolf Schmidt beloruse: жалезÑÑÑÑ bretone: houarnek ÄeÄ¥e: obsahujÃcà železo, železitý Äine: éµè³ª [tiÄzhÃ], éµè³ª [tiÄzhÃ] france: ferreux, ferrugineux germane: eisenhaltig hispane: ferruginoso hungare: vasas, vastartalmú japane: éã®ãã㪠[ã¦ã¤ã®ãããª] nederlande: ijzerhoudend pole: żelazisty ruse: железиÑÑÑй slovake: železitý, železnatý feraĵoserÄi 'feraĵo' [fer.0ajxo] [fer.0ajxo.TEK] Objekto el fero: en la angulo kuÅis amaso da malnova feraĵo DL ; kvazaÅ enforÄita per feraĵo Ifigenio ; [ene] ne estas eÄ unu fernajlo nek iu alia feraĵo ÄukÄoj ; mi eniris feraĵbutikon por aÄeti ion KrM . ferrubo beloruse: жалÑзÑка bretone: houarn (traezenn), houarnaj Äine: éµè£½å [tiÄzhìpÇn], éµå¨ [tiÄqì] france: fer (objet en fer) germane: Eisen(ware) ~aĵbutiko: Eisenwarenladen. hispane: forja, herraje hungare: vas (tárgy) japane: é製å [ã¦ã¤ããããª], éå¨ [ã¦ã£ã] nederlande: ijzerwerk pole: element żelazny ruse: железка, железÑка ukraine: виÑÑб/ÑÑÑ Ñз залÑза, бÑÑÑ Ñ feraĵistoserÄi 'feraĵisto' [fer.0ajxisto] [fer.0ajxisto.KEM] Metiisto, kiu faras aÅ vendas ferajn objektojn: oni dungis Åtonhakistojn kaj Äarpentistojn, [â¦] ankaÅ feraĵistojn kaj kupraĵistojn, por ripari la domon [15]; tiu kuirilo apartenas al Londona akcia kompanio [â¦], mi vidis Äin en fenestro de feraĵisto KrM . 15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko 24:12 beloruse: мÑÑалÑÑÑ, гандлÑÑ Ð¼ÑÑалÑвÑÐ¼Ñ Ð²ÑÑÐ°Ð±Ð°Ð¼Ñ bretone: houarnajer france: ferrailleur germane: Eisenhändler hispane: chatarrero hungare: vaskereskedÅ, kovács japane: éå¨è·äºº [ã¦ã£ããããã«ã], éç©å± [ããªãã®ã] nederlande: ijzerhandelaar pole: zÅomownik, żeleźnik ukraine: пÑодавеÑÑ Ð·Ð°Ð»ÑÐ·Ð½Ð¸Ñ Ð²Ð¸ÑобÑв hufoferoserÄi 'hufofero' [fer.hufo0o] [fer.hufo0o.RAJ] Arkforma plata ferpeco, kiun oni najlas al la piedoj de Äevaloj kaj muloj por eviti difektiÄon de la hufoj: la forÄisto [â¦] deÅiris de la [â¦] Äevalo la kvar hufoferojn kaj alnajlis kvar novajn [16]; la fama Labirinto [â¦] havis formon de grandega hufofero [17]; Äiutage, dum kvin monatoj, li vojaÄis 60 km, kaj tri fojojn necesis hufferi la Äevalojn [18]. 16. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tri fratoj17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Äap. 718. last: Rajde ÄirkaÅ la maro, Monato, 2013/01, p. 13 beloruse: падкова huf~i: падкаваÑÑ. bretone: houarn-marc'h huf~i: houarnañ (ur marc'h). ÄeÄ¥e: podkova huf~i: okovat. Äine: éµæ [tiÄzhÇng], 馬æ [mÇzhÇng], 馬è¹éµ [mÇtÃtiÄ] france: fer à cheval huf~i: ferrer (un cheval). germane: Hufeisen huf~i: beschlagen (Pferd). greke: ÏÎÏαλο hungare: patkó huf~i: patkol. indonezie: kasut besi, ladam, sepatu kuda, tapal kuda itale: ferro di cavallo huf~i: ferrare (di cavallo o sim.). nederlande: hoefijzer huf~i: beslaan (paard). pole: podkowa huf~i: podkuwaÄ. portugale: ferradura huf~i: ferrar (um cavalo). ruse: подкова huf~i: подковаÑÑ. slovake: podkova huf~i: podkovaÅ¥. administraj notoj