^*konduk/i ^PV

(tr)

1.

(iu) Irigi iun kun si al iu loko, direktante lin laŭ sia propra plaĉo: la soldatoj kondukis la arestitojn tra la stratoj [1]; konduki iun al la fenestro, al urbdomo, en la teatron; rabemulo forlogas sian proksimulon kaj kondukas lin sur vojo malbona [2]; konduki infanon per la mano; konduki blindulon, vizitantojn; konduki ĉevalon per la brido; konduki aŭtomobilon, maŝinon; en broditaj vestoj ŝi estas kondukata al la reĝo [3]; mi kondukos vin laŭ la vojo de saĝo [4]. direkti ¹, gvidi ^1.a, nazo

2.

(io) Ebligi al io aŭ iu iradon al iu loko: mallarĝa vojeto kondukas tra tiu ĉi kampo [5]; kanalo kondukas la akvon en la lagon [6]; aleo da arboj kondukas al la domo; pordo kondukanta el la ĉambro en la ĝardenon; la arbaro kondukis al la maro [7]; lia metio kondukas lin en multajn diversajn mediojn; (figure) peto kaj demando kondukas tra l' tuta lando ^PrV .

3.

(iu) Alvenigi per sia propra agado iun aŭ ion al nova stato: jen kien vi kondukis lin per viaj konsiloj! konduki la landon al pereo^B , aferon al sukceso; Sizifan laboron […] alkonduki […] al feliĉa fino (fari neeblaĵon) ^EE .

4.

(io) Ebligi al iu alvenon al nova stato: diboĉado kondukas al malsano; espero kaj pacienco kondukas al potenco ^PrV ; tro da libero kondukas al mizero ^PrV ; tiuj ĉi kaj aliaj provoj rilate la praktikan utilon alkondukis […] al [nen]ia rezultato ^FK ; eĉ plej granda malbono al bono kondukas ^PrV ; tro grandaj kalkuloj kondukas al nulo ^PrV ; mensogo malproksimen ne kondukas ^PrV .

5.

(iu) Agigi iun aŭ funkciigi ion laŭ sia propra volo, gardante por si la estrecon: konduki maŝinon, veturilon, la popolojn, la homojn; la plimulto el la virinoj lasas sin konduki de sia koro; konduki armeon, regimenton, ĥoron; konduki militon [8] [9]; konduki la batalon [10]; konduki entreprenon, firmon, proceson; lia maljuna patrino kondukis la mastraĵon de la domo [11]; profundigitaj en tiel singarde kondukatan interparoladon, ke […] trapenetris eĉ unu vorteto ^BdV ; konduki rezonadon; prudente konduki aferon; mi ne kondukas apartan libron por ĉiuj enspezoj kaj elspezoj^Z ; (figure) konduki la dancojn (havi la ĉefan voĉon) ^PrV . direkti ⁴, direkti ³, gvidi ², tono

6.

^PV (elektron, varmon, elektromagnetan ondon) Esti trairebla de ĝi: la metaloj bone kondukas elektron; oni sternis tri elektrajn kablojn de Tianshengqiao-hidroelektrejo en la limregiono de Yunnan, Guizhou kaj Guangxi por konduki elektron al Guangdong [12]; [diamanto] estas ekstreme bona materio por konduki varmon [13]. kondukti

Rim.: Ĉi tiu senco sufiĉe facile kaj tre internacie deriviĝas de senco ², ja la koncernaj substancoj ebligas trairadon de la koncerna energiformo kaj iasence agas por ĝi kiel agas kanaloj por fluidaĵoj. Tial ne aspektas tre utila la paronimo kondukt aperanta ĉi-sence en PIV1, kaj enkondukita jam pli frue en ScTerm.

1.

Rilata al kondukado: mia konduka tekniko (tekniko konduki la ĉevalĉaron) estas plej kompetenta [14].

2.

Kondukanta ⁶: nelacigeble, [Hertz] studas la propagadon de la elektromagnetaj ondoj kiuj [ebligas] transporti energion sen konduka fadeno [15].

Ago de tiu, kiu (ade) kondukas:

5:

jen estas la iroj de la Izraelidoj, per kiuj ili eliris el la lando Egipta, laŭ siaj taĉmentoj, sub la kondukado de Moseo kaj Aaron [16];

2:

kondukilo ‐ elemento, servanta por kondukado de fluanta likvo aŭ gaso [17]; ĉinaj teknikaj laborantoj komencis la inĝenieriaĵon de kondukado de akvo el sudo al nordo de Ĉinio [18];

6:

mi devis ĉesigi la lecionon pri varmokondukado kaj sendi ĉiujn en la korton [19].

(tr)

1.

Tiu, kiu kondukas.

1:

ili estas blindaj kondukantoj de blinduloj [20];

5:

la kondukanto de la glitveturilo turnis la kapon kaj tiel afable kapjesis al Kay, kvazaŭ ili konus unu la alian [21]; la kondukantoj de via komercado [...] falos en la mezon de la maro en la tago de via pereo [22]; li diris al Jiftaĥ: Iru kaj estu nia kondukanto, kaj ni batalos kontraŭ la Amonidoj [23].

2.

Korpo aŭ substanco, kapabla konduki ⁶ energiformon tra si: [metaloido] estas malbona kondukanto de varmo kaj elektro [24]. konduktanto

Homo, kiu profesie kondukas veturilon, lokomotivon, aŭtomobilon ks.: unu trajnkondukisto neglektis ruĝan haltigolumon [25]; buskondukisto [26].

Rim.: Ne konfuzu kun konduktoro (kontrolisto).

1:

^F Rimeno por konduki ¹ brutojn: sur la domo staris kupra ĉaro kun kupraj ĉevaloj antaŭe, kaj la diino de venko, ankaŭ el kupro, tenis la kondukilojn [27]; Ramzes [...] sidiĝis en la ĉaron kaj mem prenis la kondukilojn [28]; ĉarmo de la krepusko, kiam la ĉevalo kun mallevita kondukilo lace paŝas sur la malseka herbo [29]; (frazaĵo) teni iun per mallonga kondukilo (ne lasi lin libere agi) [30].

Rim.: En ĉi tiu senco la vorto plejofte aperas plurale, sed ankaŭ singulara uzo eblas.

2:

[31] Ĉia tubo aŭ kanalo, destinita por konduki ² fluidaĵon: por transporto de nafto kaj gaso estas vasta reto de kondukiloj kiuj ligas fontlokojn, rafinejojn kaj distribuejojn [32]; la kondukilo, ekkonstruita fine de 2012 ĉe Nigra Maro en Rusio, longos preskaŭ 1500 km [33].

5:

stirilo

6:

a)

[34] Metala drato aŭ kablo, uzata por konduki ⁶ elektron. konduktilo

Rim.: En PV „kondukilo“ estas difinita kiel substanco, do fakte kiel „kondukanto“, dum la formo „kondukanto“, nedifinita en la sama vortaro, tamen aperas en difinoj de „elektrodo“ kaj „metaloido“. Eblas konsideri ĉi tion eraro, atribuebla al nacilingva influo (ekz-e de la franca, kiu por ambaŭ sencoj uzas nur „conducteur“) kaj preferi la solvon de PIV1, kiu uzas sufikson -anto por la substanco, kaj sufikson -ilo por objekto el la koncerna substanco, uzata por difinita celo. Tamen ĉi tiu vortaro, kiu difinas preferinda por tiuj uzoj la radikon kondukt, konservis la formon „kondukilo“ apud „konduktilo“, sed ne registris „kondukanto“ apud „konduktanto“.

b)

lumkondukilo, ondokondukilo, varmokondukilo

(tr)

1.

Alvenigi al iu aŭ al si: ordonu al viaj servistoj alkonduki azenojn de Libujo ^FK ; oni alkondukis al li ĉiujn malsanulojn [35].

2.

Konduki al io, kaj ĝin atingi: la natura iro de ideoj alkondukis lin al la penso, ke... ^FK ; li sukcesis alkonduki sian laboron ĝis la fino ^EE , al feliĉa fino ^EE ; en lingvo arta [tiuj malfacilaĵoj estas] alkondukitaj (limigitaj, resumitaj) al ia unu aŭ du mallongaj vortetoj aŭ reguloj ^EE ; la tuta demando alkondukiĝas nur al tio, ĉu Esperanto estos akceptita senŝanĝe ^EE .

(tr)

1.

Konduki flanken de io: dekonduki iun de la ĝusta vojo; oni ne devas dekonduki la amasojn de la montrita vojo [36]! deflankigi, devojigi

2.

(malofte) Deadmoni: dekonduki amikon de malnobla ago^B .

(tr)

1.

Konduki al io kaj enirigi en ĝin: la lakeo enkondukis junan sinjoron en la kabineton; la juĝejo estis jam plena, kaj oni enkondukis la juĝoton ^DL .

2.

(figure) Enigi ion novan en uzadon; uzi kaj apliki novaĵon: apartaj artaj rimedoj enkondukas grandan ekonomion ĉe la lernado de la vortoj ^EE ; enkonduki novan modon, radikon en nia lingvo^Z ; enkonduki novan ortografion [37]; tiu ĉi sistemo postulas tro grandan pripensadon por povi esti enkondukita en la ordinaran interkomunikiĝon kun malproksimaj popoloj ^FK .

1.

Establi, instali, starigi: la enkonduko de lingvo internacia estas tute ebla ^FK ; enkonduko de ordo kaj forigo de ĉiu malpaco [38].

2.

Komenca parto de verko, entenanta klarigojn pri la sekvo: ĉiuj entenis saman enkondukon, tekstojn en lingvo internacia ^VivZam ; la kompilinto en sia enkonduko skribas […] [39]. preambloantaŭparolo, prologo

(tr)

Konduki malproksimen de io: la reĝido [...] forkondukis ŝin al la palaco de sia patro [40]; la planko estas tiel aranĝita, ke ĝi forkondukas la pluvon; kaj li forkondukis ĉiujn Jerusalemanojn [41].

Kondukilo ² por aero: por aerumadi la tunelon oni boris plurajn aero-kondukilojn en la supraĵo [42].

Kondukilo ² por akvo: estos alikonstruita la akvo-kondukilo kaj modernigita la purigejo de forfluaĵoj [43].

(arkaismo)

Akvokondukilo: [se oni metus sur saman skalon la homajn kaj termitajn konstruojn,] la piramidoj de Egiptujo kaj la akvokondukoj de Romo perdus sian tutan gloron kaj fariĝus nuloj [44].

(pri materialo) Kondukanta ⁶ elektron, sed, kutime, malpli bone ol metalo krom en specifaj eksteraj kondiĉoj: en la duonkonduka tekniko, la nanodratoj estas produktitaj per tre elspezaj litografiaj proce[z]oj [45]; fotodiodo estas duonkonduka diodo, [46].

Duonkonduka materialo. galiuma arsenido, germaniumo, seleno, silicio, zinka selenidoduonkonduktanto

Eco de duonkonduka materialo.

Kondukilo ² de gaso (kutime tergaso): estos difinita solvo, kiamaniere estos finefektivigita la financado de la konstruo de la unua [branĉo] de jamala gasokondukilo [47].

Kondukilo ^4.b por lumo: [la subvencio] temas interalie pri la fondusoj por lumkondukiloj, malfermo de komunumaj informadikaj centroj kaj interretaj kafejoj [48]; „Lumkondukiloj ‐ principo kaj aplikoj“ (ADoc. Fuß) [49].

Kondukilo ² por nafto: la ukraina registaro aprobis la interkonsenton kun Pollando pri utiligo de la ukraina naftokondukilo Odessa-Brody kaj ĝia segmento ĝis Płock [50].

Kondukilo ^4.b por elektromagnetaj ondoj: mi korektis la ondokondukilon en la superaltfrekvenca generatoro [51].

Rim.: Ĉi-sence aperas ankaŭ „ondogvidilo“ en PIV1.

(pri materialo) Kondukanta ⁶ elektron kun preskaŭ nula rezistanco: kiam la temperaturo alproksimiĝas al 0 K pluraj metaloj, alojoj kaj ceramikaĵoj iĝas superkondukaj.

Superkonduka materialo. superkonduktanto

Eco de superkonduka materialo; fizika fenomeno, per kiu materialo iĝas superkonduka: alttemperatura superkondukeco [52]. superkonduktiveco

Kondukilo ^4.b por varmo.