^*ĉeval/o ^UV

1.

[cxeval.0o.genro]

Iu el grandaj neparhufuloj kun larĝaj hufoj, longa hararo sur la kresto de la kolo kaj harvosto, kaj kiuj estas uzataj ekde la antikva epoko kiel rajd- kaj tir-bestoj: la veturigisto haltigas la ĉevalojn, kaj la sinjorino rapide elrampas el la kaleŝo ^FK ; (figure) lia forta ĉevalo flugas kun rapideco de sago ^FK ; frapis la hufoj de ĉevaloj [1]; galopantaj ĉevaloj [2]; berberaj ĉevaloj ^Hamlet ; kurĉevaloj [3]; ĉarĉevaloj [4]; ŝarĝoĉevalo [5]; ĉiuj ĉevaloj kaj ĉaroj de Faraono kaj liaj rajdantoj kaj lia militistaro atingis ilin [6]. kiam vi iros milite kontraŭ vian malamikon kaj vi vidos ĉevalojn kaj ĉarojn kaj pli multe da homoj ol ĉe vi, ne timu ilin [7]; la moŝto sinjoro ekpikas sian ĉevalon per sprono kaj agrable galopas [8]; rajdi sur ĉevalo oni ne lernas sen falo ^PrV ; selante ĉevalon, oni ĝin karesas ^PrV ; al ĉevalo donacita oni buŝon ne esploras ^PrV ; danĝera estas bovo antaŭe, ĉevalo malantaŭe, kaj malsaĝulo de ĉiuj flankoj ^PrV ; azenoj, zebroj kaj ĉevaloj estas en la sama genro. poneo, hipariono, kiango

2.

[cxeval.0o.sxaka]

[9] Ŝakpeco, kutime figurata per ĉevala kapo: la kuriero marŝis […], sed la blanka ĉevalo kaj la nigra ĉevalo staris [10]. kavaliro³

[cxeval.0a.rilata]

Rilata al ĉevalo: ĉevalaj hufoj ^Marta ; ĉevala sango [11]; post momento eksonis ĉevala galopo [12]; ĉevalaj blekoj [13]; duĉevala ĉaro [14]; trio ĉevala ekkuris ^FK ; kvarĉevala kaleŝo ^Fab3 ; li metis sub la kapon ĉevalan kranion por baldaŭ vekiĝi pro la malmoleco de la kuseno [15]; pli tiras virina haro, ol ĉevala paro ^PrV .

1.

[cxeval.0eto.etacxevalo]

Malgranda ĉevalo: oni ne memoros lin, lia sorto estos kiel la sorto de amata ĉevaleto: „enterigita kaj tuj forgesita“ ^Hamlet ; la ĉevaleto […] alportis ok funtojn kaj du ŝilingojn ^BdV ; mi forkuris, por venigi al vi la ĉevaleton [16].

2.

[cxeval.0eto.FIG]

(figure) Temo, pri kiu koncernulo ĉiam volonte parolas, kiu ĉiam lin interesas: tio estas lia amata ĉevaleto^PrV ; li tuj ekrajdis sian amatan ĉevaleton pri la supersigna reformo; la facileco de Volapük estas la plej amata ĉevaleto, sur kiu ili elveturas al ĉiu okazo [17]. amataĵoŝatokupo, hobio

Rim.: Laŭ BL: Ankaŭ eblas diri preferata temo, amata ŝatokupo.

[cxeval.CX0eto.AST]

Nord-hemisfera stelfiguro (Equuleus): NGC 7040 […] estas galaksio en konstelacio Ĉevaleto [19].

[cxeval.0ajxo.KUI]

Viando de ĉevalo: la ĉefurbanoj suferas pro manko de nutraĵo kaj estas devigataj manĝi ĉevalaĵon [20]; [dum] la tiel nomata ĉevalaĵo-skandalo […] montriĝis, ke ekzemple bovo-produktaĵoj enhavas fojfoje ĉevalviandon [21]; ĉevalaĵo estas nacia manĝaĵo kaj bongustaĵo en multaj landoj de Sud-Ameriko [22].

[cxeval.0ejo.AGR]

Konstruaĵo en kiu oni tenas ĉevalojn: konduku la ĉevalon en la ĉevalejon ^BdV ; kovru al ni la tablon prefere en la ĉevalejo [23]; vi devus du jarojn balai ĉe mi la ĉevalejon [24]; en la ĉevalejo blekis la nigraj ĉevaloj, kiuj meritis admiradon, kaj oni ilin admiris [25].

Kortega oficisto prizorganta la kortegajn stablojn kaj ĉiujn aferojn rilatajn al ties ĉevaloj: (la princo) sendis al ŝi sian ĉevalestron kun jena propono… [26]; Jam tagon poste ekinterrilatis reĝa ĉevalestro kun Krenkel por aĉeto de la du bonaj ĉevaloj por la kortega stalo [27].

[cxeval.0ido.ZOO]

Ido¹ de ĉevalo: ĉevalido estas nematura ĉevalo [28]; la patrino […] kaptis la kurantan knabon, kiel ĉevalidon [29]; sur ĉevalkampoj en baritaj lokoj apud vilaĝoj kuradis ĉevalidoj kaj paŝtis sin belaj ĉevalinoj [30].

[cxeval.0ino.ZOO]

Inseksa ĉevalo: al la ĉevalino en la ĉaroj de Faraono / mi komparas vin, ho mia amatino [31]; ĉevaloviro, kiu sate sin paŝtinte, enkuras sur la herbejon inter la ĉevalinojn [32]; [ĉu] kun tio ĉi via ĉevalino iras jam al la stalo? [33].

Servisto kiu prizorgas ĉevalojn: Ili ambaŭ sin banis, surmetis kamizolojn kaj duonkirasojn kaj sidiĝis sur la ĉevalojn, kiuj sin ŝiris el la manoj de la ĉevalistoj [34]; liaj stalistoj estis ankaŭ ĉevalistoj [35].

[cxeval.de0igxi.RAJ]

Lasi la rajdadon de ĉevalo: deĉevaliĝu, amiko, kaj senbridigu la bestojn [36]; kiam ili deĉevaliĝis ŝia patro gvidis ŝin al la ĉambreto [37].

[cxeval.kur0o.RAJ]

Ĉevalo el malpeza, rapida raso, uzata por kurado: jungu al la ĉaro kurĉevalojn […] vi estas la komenco de pekoj [38]; pli rapide ol agloj, liaj kurĉevaloj kuris / kaj li fajfis, kaj kriis, kaj nome ilin alvokis [39].

[cxeval.mar0eto.ZOO]

Mara fiŝeto kun arka korpo kaj fleksebla vosto, per kiu ĝi tenas sin al objektoj; ankaŭ nomata hipokampo; genro el familio singnatedoj (Hippocampus): plej okulfrapa estas la marĉevaleto […], ĝia kapo vere similas al la ĉevala […], pro tio ĉi tiu fiŝo ricevis en ĉiuj lingvoj la saman nomon — marĉevaleto [40]; mi trovis verdan marĉevaleton (hipokampo), egan rozkoloran languston kaj nigrebrunan kankregon [41].

marĉevaleto, en Belga parto de Norda Maro
CC BY-SA 4.0  [42]

[cxeval.sur0igxi.RAJ]

Eksidi sur la dorso de ĉevalo, surseliĝi: Aladino surĉevaliĝis kaj trairis la stratojn [43]; ili surĉevaliĝis, pikis ĉevalojn en ingvenojn kaj plu galopis al najbara gento [44].

[cxeval.tir0o.AGR]

Ĉevalo uzata por tiri plugilon, ĉaron ks: en la pasinteco oni vidadis farmbestaron kaj tirĉevalojn sur la urbaj stratoj, oni nun observas luksajn kaj modestajn aŭtomobilojn [45];

1.

[cxeval.troja0o.KOMUNE]

Insida enigo de malutilaj homoj aŭ rimedoj inter malamikojn (kiel faris antikvaj grekoj kontraŭ trojanoj per ĉevalstatuo laŭ Iliado): la popola fronto estis elpensita de la Tria Internacio kiel troja ĉevalo por akiri la kontrolon de la laboristaj organizoj [46]; la angla iĝas troja ĉevalo, ruze donacita de la imperiismaj potencoj de tutmondigo, kaj blinde akceptita de socioj alilingvaj [47].

2.

[cxeval.troja0o.KOMP]

^KompLeks Ŝajne utila, reale malutila programo, kiu kaŝe difektas, rompas sekurecon, malfermas konekton al eksterulo ktp: pkzip.300 […] estas Troja Ĉevalo, ne viruso, kaj tre danĝera [48]; prognozas, ke komputiloj, retpiratoj, virusoj kaj trojanaj ĉevaloj estos integraj partoj de internaj kaj internaciaj konfliktoj [49].

[cxeval.vir0o.ZOO]

Virseksa ĉevalo: (juna zebrino) rifuĝas hazarde en stalon, kaj virĉevalo rigardas ŝin per mirigitaj okuloj [50]; la virĉevalo tiam sufiĉe forte en la ventron batis, mi eĉ konscion perdis [51]; la sinjorino, kaj la virĉevalo estas samkoloraj [52].

[cxeval.0povo.MEZ]

Malnova komunuza mezurunuo de meĥanika povo responda al forto de averaĝa ĉevalo, egala en Eŭropo al 75 kilogrammetroj en sekundo (735,75 W), en Usono al 550 futfuntoj en sekundo (745,7 W): motoro de motorciklo „Suzuki“ [havas] potencon egala al 98 ĉevalpovoj [53]. (ĈP)