kolera
- Sentanta fortan malkontenton kontraŭ iu aŭ io: ne aŭdigu vian voĉon antaŭ ni, ĉar alie atakos vin koleraj homoj [1]; ili estas koleraj, kiel urso, de kiu oni forrabis la infanojn [2]; li fariĝis kolera kaj ĵetis al ŝi la glason rekte en la vizaĝon [3]; la ĉefepiskopo forlasis ŝin kun koleraj vortoj [4]; li kun malmodesta spirito kaj koleraj okuloj […] respondis [5]. kolera kiel cento da diabloj PrV . rabia3
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 18:25
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 17:8
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
5. Kristiano, trad. J. Pekař: La Vivoj kaj Martiraj Mortoj de Sankta Venceslao kaj de lia Avino Sankta Ludmila, 1997
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 17:8
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
5. Kristiano, trad. J. Pekař: La Vivoj kaj Martiraj Mortoj de Sankta Venceslao kaj de lia Avino Sankta Ludmila, 1997
- angle:
- angry, mad
- beloruse:
- злосны, раззлаваны, гнеўны
- ĉeĥe:
- prchlivý, vznětlivý, zlostný
- ĉine:
- 恼怒 [nǎonù], 愤怒 [fènnù], 懠 [qí], 歜 [chù]
- france:
- en colère
- germane:
- wütend, zornig
- indonezie:
- marah, berang, murka, gusar
- japane:
- 怒りの [いかりの], 立腹した [りっぷくした], 怒っている [いかっている]
- latine:
- iratus
- malaje:
- marah
- nederlande:
- kwaad
- norvege:
- sint
- pole:
- rozzłoszczony, rozgniewany, wkurzony (pot.), wpieniony (pot.)
- slovake:
- hnevlivý, prchký, zlostný
- tibete:
- རླུང་ལང་པོ་
- ukraine:
- сердитий, злий, гнівний, роздратований
*koleri
(x)
- Senti fortan agiton de la animo kontraŭ iu, kiu ofendis aŭ malkontentigis nin: li koleras kaj insultas [6]; por ke la edzo nenion suspektu kaj ne koleru, ŝi rapide buĉis kokidon [7]; la reĝo kaj precipe la princino koleris, ke simpla eksigita soldato venkis en la veto [8]; kion vi faras? ekkriis furioze la diablo, ― ne koleru, ŝi respondis, mi havis teruran sonĝon [9]; Moseo ekkoleris kontraŭ la militestroj [10]; Faraono koleris siajn sklavojn, kaj metis min en malliberejon [11]; unu pekis, kaj Vi volas koleri la tutan komunumon [12]? pri dolĉa vorto ne fieru, maldolĉan ne koleru PrV ; kiu koleras, tiu ne prosperas PrV . boli, eksplodi, incitiĝi, indigni, flamiĝi, furiozi, ŝaŭmi
6.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 31
7. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Du fratoj
8. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Sesope oni trairas la tutan mondon
9. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tri oraj haroj de la diablo
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 31:14
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 41:10
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 16:22
7. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Du fratoj
8. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Sesope oni trairas la tutan mondon
9. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tri oraj haroj de la diablo
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 31:14
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 41:10
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 16:22
- angle:
- to feel anger, be angry
- beloruse:
- гневацца, злаваць, сердаваць
- ĉeĥe:
- hněvat se, zlobit se
- ĉine:
- 怒
- france:
- être en colère, être en boule, être courroucé, être fâché, être en pétard, être en rogne, fulminer, rager
- germane:
- wütend sein, wüten, (jemandem) böse sein, zornig sein, zürnen
- hispane:
- enfadarse, entrar en cólera
- hungare:
- haragszik
- indonezie:
- marah, berang, murka, gusar
- japane:
- 怒っている [いかっている], 腹を立てている [はらをたてている]
- nederlande:
- kwaad zijn, boos zijn
- pole:
- złościć się, gniewać się, wkurzać się (pot.), wpieniać się (pot.)
- ruse:
- сердиться, злиться, гневаться
- slovake:
- hnevať sa, jedovať sa, čertiť sa
- ukraine:
- гніватися, злитися, злоститися, сердитися
- volapuke:
- vutön
kolero
- Sento de tiu, kiu koleras: lia kolero longe daŭris [13]; vi tute ne estas ĝentila, diris la feino sen kolero [14]; li ne portas longe la koleron kaj li tute ne estas venĝema [15]; la reĝino ektremis pro kolero [16]; sed la kolero de la reĝo cedis al nenio [17]; la fratinoj […] paliĝis pro kolero [18]; en ĉi tiu mallonga ekĝemo sonis obtuza kolero (vd frustro) kaj senfina doloro Marta ; en la brusto de Marta leviĝis ondo de flamanta indigno, de kaŝata kolero, de maldolĉa envio Marta ; malfacile spirante de kolero Marta ; via kolero nur dolĉigos al li la triumfon [19]; se li deziras serioze diskuti, necese estas, ke li unue detenu sian koleron [20]; en sia kolero ili mortigis viron [21]; la duko incitis sian koleron per la memoro de tiu abomeninda letero [22]; milda respondo kvietigas koleron [23]; per insulto kaj kolero ne klariĝas afero PrV ; kolero pravecon ne donas PrV .
13.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 31
14. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 19
15. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 41
16. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino
17. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Paŝtistino de anseroj apud puto
18. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Cindrulino
19. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
20. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Unua
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 49:6
22. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Dekdua
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:1
14. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 19
15. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 41
16. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino
17. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Paŝtistino de anseroj apud puto
18. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Cindrulino
19. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
20. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Unua
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 49:6
22. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Dekdua
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:1
- afrikanse:
- woede
- albane:
- zemërimi
- amhare:
- ቁጣ
- angle:
- anger
- arabe:
- غضب
- armene:
- զայրույթը
- azerbajĝane:
- hirs
- beloruse:
- злоба, злосьць, гнеў
- bengale:
- রাগ
- birme:
- အမျက်ဒေါသ
- bosne:
- bes
- ĉeĥe:
- dopal, hněv, zlost
- ĉine:
- 怒气 [nùqì], 忾 [kài], 忿 [fèn], 愤 [fèn], 乌气 [wūqì], 愤怒 [fènnù], 奰 [bì], 怫 [fèi]
- dane:
- vrede
- estone:
- viha
- eŭske:
- haserrea
- filipine:
- galit
- france:
- colère, courroux, emportement, foudres (courroux), fureur, ire, rage, rogne
- galege:
- rabia
- germane:
- Wut, Zorn
- guĝarate:
- ગુસ્સો
- haitie:
- kòlè
- haŭse:
- fushi
- hinde:
- क्रोध
- hungare:
- harag
- igbe:
- iwe
- indonezie:
- amarah, kemarahan, kemurkaan, kegusaran
- irlande:
- fearg
- islande:
- reiði
- japane:
- 怒り [いかり]
- jave:
- nesu
- jide:
- קאַס
- jorube:
- ibinu
- kanare:
- ಕೋಪ
- kartvele:
- რისხვა
- kazaĥe:
- ашу
- kimre:
- dicter
- kirgize:
- ачуулануу
- kmere:
- កំហឹង
- koree:
- 분노
- korsike:
- còllera
- kose:
- umsindo
- kroate:
- ljutnja
- kurde:
- hêrs
- latve:
- dusmas
- laŭe:
- ຄວາມໃຈຮ້າຍ
- litove:
- pyktis
- makedone:
- гнев
- malagase:
- fahatezerana
- malaje:
- kemarahan
- malajalame:
- കോപം
- malte:
- rabja
- maorie:
- riri
- marate:
- राग
- monge:
- txoj kev chim siab
- mongole:
- уур хилэн
- nederlande:
- boosheid, woede
- nepale:
- रिस
- njanĝe:
- mkwiyo
- okcidentfrise:
- lilkens
- panĝabe:
- ਗੁੱਸੇ ‘
- paŝtue:
- قهر
- pole:
- złość, gniew
- ruande:
- uburakari
- ruse:
- злоба, злость, гнев
- samoe:
- ita
- sinde:
- ڪاوڙ
- sinhale:
- කෝපය
- skotgaele:
- feirg
- slovake:
- hnev, zloba
- slovene:
- jeza
- somale:
- cadho
- ŝone:
- hasha
- sote:
- bohale
- svahile:
- hasira
- taĝike:
- хашми
- taje:
- ความโกรธ
- tamile:
- கோபத்தை
- tatare:
- ачу
- telugue:
- కోపం
- ukraine:
- гнів
- urdue:
- غصہ
- uzbeke:
- g’azab
- vjetname:
- tức giận
- volapuke:
- vut
- zulue:
- intukuthelo
kolerigi
(tr)
- Fari, ke iu koleru: li neniam donadis trinkmonon, tio ĉi kolerigis la servanton [24]; ĉu la pastraĉa babilaĵo povas kolerigi tian filozofon [25]? mi ne kuraĝis lin kolerigi, malobeante [26]; li estas freneza, mi ne lin kolerigu [27]; li konfuziĝis kaj tio kolerigis lin [28]; diskuti kontraŭ li lin neutile kolerigus [29]; ŝin kolerigis, ke li tiel komprenis ŝin [30]; Dion kolerigis, homojn ridigis PrV . ĉagreni, furiozigi, inciti1, indignigi, iriti2, provoki
24.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
25. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvina
26. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Sepa
27. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Unua
28. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, XV
29. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dekdua
30. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, XVII
25. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvina
26. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Sepa
27. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Unua
28. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, XV
29. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dekdua
30. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, XVII
- angle:
- to anger
- beloruse:
- злаваць, раззлоўваць
- ĉeĥe:
- dohřát, dopálit, pohněvat, rozhněvat, rozzlobit
- ĉine:
- 惹 [rě], 气人 [qìrén]
- france:
- mettre en colère, mettre en boule, mettre en pétard, mettre en rogne, courroucer, fâcher, faire enrager (courroucer)
- germane:
- wütend machen, aufregen, zornig machen
- hungare:
- megharagít, felbosszant
- indonezie:
- memberangi, menggusari, memarahi, memurkai
- japane:
- 怒らせる [おこらせる]
- nederlande:
- kwaad maken
- pole:
- złościć, gniewać
- ruse:
- злить, сердить
- slovake:
- rozhnevať
- ukraine:
- гнівити, сердити, злити, злостити, лютити, дратувати, виводити з себе, бісити
koleriĝi
- Eksenti koleron: aŭdante tion, ili koleriĝis en la koro, kaj grincigis kontraŭ li siajn dentojn [31]; ŝi komprenis, ruĝiĝis kaj iom koleriĝis [32]; li ne ĉagreniĝis, li nur koleriĝis, tio estas alia afero [33]; ho, mia dolĉa edzo, ne tiele koleriĝu kontraŭ la patrino de viaj filoj [34]; Aapo […] koleriĝis subite, kaptis de la servistino la balailon kaj komencis per vigla mano rebalai la ĉambregon [35].
31.
La Nova Testamento, La agoj 7:54
32. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
33. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
34. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro XVIII
35. A. Kivi, trad. I. Ekström: Sep fratoj, 1947
32. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
33. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
34. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro XVIII
35. A. Kivi, trad. I. Ekström: Sep fratoj, 1947
- angle:
- to become angry, lose one's temper
- beloruse:
- разлавацца, разгневацца
- ĉine:
- 上火 [shànghuǒ], 恼怒 [nǎonù], 冒火 [màohuǒ], 吹胡子瞪眼 [chuīhúzidèngyǎn], 气恼 [qìnǎo], 发喉急 [fāhóují], 发火 [fāhuǒ], 发脾气 [fāpíqì], 变色 [biànsè], 大怒 [dàinù], 激怒 [jīnù]
- france:
- se mettre en colère
- germane:
- in Wut geraten, zornig werden, erzürnen
- indonezie:
- memarah, memurka, menggusar
- japane:
- 怒る [おこる], 腹を立てる [はらをたてる]
- pole:
- rozzłościć się, rozgniewać się
kolerema, koleriĝema
- Facile koleranta: kolerema homo kaŭzas malpacon [36]; malpacema kaj kolerema edzino [37]; li estis […] tiel koleriĝema, kvazaŭ li havus en si pipron kaj tabakon [38]; kun kolerema spirito mi naskiĝis [39]; se vi lin indulgos, li fariĝos ankoraŭ pli kolerema [40]; li estis aparte koleriĝema kaj kverelema [41].
36.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:18
37. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 21:19
38. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
39. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio
40. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 19:19
41. Lao She, trad. Wang Chongfang: Kamelo Ŝjangzi, 1988
37. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 21:19
38. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
39. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio
40. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 19:19
41. Lao She, trad. Wang Chongfang: Kamelo Ŝjangzi, 1988
- angle:
- quick-tempered, bad-tempered, irascible
- beloruse:
- раздражняльны, зласьлівы, гняўлівы
- ĉine:
- 二杆子 [èrgānzi]
- france:
- colérique, coléreux, emporté, irrascible, irritable
- germane:
- schnell durch die Decke, empfindlich, schnell zornig
- hungare:
- haragvó természetű, indulatos, kolerikus
- indonezie:
- pemarah (adj.)
- japane:
- 怒りっぽい [おこりっぽい], 短気な [たんきな]
- nederlande:
- opvliegend
- pole:
- choleryczny, łatwo wpadający w gniew, łatwo wpadający w złość
- ruse:
- раздражительный
- ukraine:
- дратівливий, дратливий, дразливий, запальний
koleretigi
- Piki2.a, inciteti: kuŝis en la rigardo […] moko, malforta moko, kiu koleretigis, malkontentigis lin [42].
42.
Argus: Pro kio?, 1920
- angle:
- to irritate, annoy
- beloruse:
- раздражняць, нэрваваць, даймаць
- ĉeĥe:
- pozlobit, škádlit
- ĉine:
- 逗 [dòu], 惹 [rě]
- france:
- asticoter, embêter, provoquer (asticoter), taquiner, titiller (asticoter)
- germane:
- necken, ärgern, stipfen [sudgermane]
- hungare:
- neheztel
- indonezie:
- mengesalkan, menjengkelkan
- japane:
- 気を悪くさせる [きをわるくさせる], むっとさせる
- nederlande:
- plagen
- pole:
- denerwować
- ruse:
- раздражать
- slovake:
- doberať si, dobiedzať
postkolero
[43]
- Malafabla sento, kiu restas post kolero, rankoro: Fanny forviŝis la larmojn, kun ioma postkolero [44]. rankoro
43.
E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto, post
44. E. Ferber, trad. B. Fabo, red. F. Luin: Fanny, 2003
44. E. Ferber, trad. B. Fabo, red. F. Luin: Fanny, 2003
- beloruse:
- горыч (пасьля гневу, злобы)
- ĉine:
- 恨意 [hènyì], 怨尤 [yuànyóu], 舍不得 [shěbude]
- france:
- rancoeur
- germane:
- Groll, Verbitterung
- hungare:
- neheztelés
- indonezie:
- dendam
- japane:
- 恨み [うらみ], 怨恨 [えんこん], 遺恨 [いこん]
- pole:
- kac moralny (pot.)
- slovake:
- pomstychtivosť
- ukraine:
- злопам’ятність, злопам’ятство, злопам’ятливість, злоба
senkoleriĝi
(ntr)
- Trankviliĝi; forlasi sian koleron: mi jam duoble mensogis, do Zukrula senkoleriĝis [45].
45.
Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dekkvina Ĉapitro
- angle:
- to regain one's composure, calm down
- beloruse:
- супакоіцца, заспакоіцца, уціхамірыцца
- ĉine:
- 平复 [píngfù]
- france:
- se calmer (après une colère), s'apaiser (après une colère), calmer sa colère
- germane:
- sich abregen, sich beruhigen
- hungare:
- megenyhül (harag után), kiengesztelődik
- indonezie:
- mereda (ttg marah), menenang
- japane:
- 心が和らぐ [こころがやわらぐ], 気分が落ち着く [きぶんがおちつく]
- pole:
- uspokoić się
- ruse:
- успокоиться