kirli
(tr)
-
Komuniki al likvaĵo rapidan turniĝan movon, kiu foje
naskas ŝaŭmon; komuniki similan movon al gaso aŭ
pulvora substanco:
ĉu vi povas eltiri levjatanon per fiŝhoko […] ‐ kiel
kaldronon ĝi
ondigas la profundon, la maron ĝi kirlas kiel ŝmiraĵon
[1];
mi devas baldaŭ iri malsupren, por iom kirli en la potoj kaj
gustumi
[2];
oni kuiris en vitraj glasoj, oni kirlis kaj distilis, en
pistujoj oni pistis
spicojn
[3];
homaj svarmoj estis la stratoj, unuj puŝis ĉi tien, aliaj tien,
estis vera
kirligo de urbanoj kaj vilaĝanoj, monaĥoj kaj soldatoj
[4];
kirlita kremo;
la uragano kirlis la ondegojn de la maro;
polvkirlita grenplanko
[5];
per la mano mi forte kirlis la biletbulojn per vigla turnado tiel, ke neniu
povos dubi, ke ili estas bone miksitaj
[6];
(figure)
„trankvilon! ne paniku!“ […] tuj tiu admono […] redonas
pacon kaj klarecon al la menso ĵus kirlita
[7];
gajaj kaj ĝojaj homoj petolis kaj kirladis la atmosferon
[8].
miksi,
vipi
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 41:31
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Du fratoj
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
5. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Ivar Lo-johansson
6. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 41. Aliajn Gvidas Kaj Mem Ne Vidas.
7. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, Ritmaj lumoj en la nokto
8. Monato, Brigitte Faverial: Datreveno por ridi
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Du fratoj
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
5. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Ivar Lo-johansson
6. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 41. Aliajn Gvidas Kaj Mem Ne Vidas.
7. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, Ritmaj lumoj en la nokto
8. Monato, Brigitte Faverial: Datreveno por ridi
- angle:
- stir, swirl, whirl
- ĉeĥe:
- protřepávat, roztřepávat, třepat
- ĉine:
- 搅拌 [jiǎobàn], 擣 [dǎo], 搅动 [jiǎodòng]
- france:
- agiter (un liquide, par ex.), battre (agiter vigoureusement), brasser (remuer en mélangeant), remuer (agiter), touiller, tourner (touiller), faire tourbillonner
- germane:
- quirlen, schlagen
- hispane:
- batir
- hungare:
- kever, kavar ~ita kremo: tejszínhab.
- itale:
- agitare (un liquido), battere (agitare vigorosamente)
- japane:
- かきまわす, かき混ぜる [かきまぜる]
- katalune:
- batre, remenar (batre), deixatar (ous)
- nederlande:
- roeren ~ita kremo: slagroom.
- pole:
- kręcić, wirować, mieszać
- ruse:
- размешивать, взбалтывать, взбивать ~ita kremo: взбитые сливки.
- slovake:
- pretrepať, rozvíriť, víriť
- svede:
- vispa ~ita kremo: vispgrädde.
- ukraine:
- розмішувати, збовтувати, збивати (масло, крем)
kirlo
- 1.
-
Rapida rondirado de likvaĵo ks:
akvokirlo, ventokirlo
PV
;
kirloventego
(ciklono);
ĉi-jare tutmonde estis aparte multaj […] tajfunoj,
ciklonoj kaj
tornadoj, do kirloŝtormoj
[9];
(figure)
Ingrid kiel kirlovento kuris al la ŝranko
[10].
vortico - 2.
- (figure) Rapida turniĝo perceptata ĉirkaŭ aŭ en si: estis kirlo en lia kapo, kaj li estis proksima al sveno [11]; la boateto eniĝas kirlon de l’ karnavalo Metrop ; ĵetataj en la kirlon de senbrida fervoro [12]; donanto en la kirlo de familiaj kvereloj eĉ eksentas kulpon [13]; dum vi dancos inter ĉampanaj ŝaŭm-bobeloj, vi sentos la kirlon de pli nigraj kurentoj subsurfacaj [14].
- 3.
PIV1
(de kampo
`E`,
alprenanta valorojn en reela tridimensia vektora spaco)
Vektora kampo kun valoroj en la sama spaco, kies komponantoj
ĉe ĉiu punkto egalas al
`(del_2E_3-del_3E_2,del_3E_1-del_1E_3,del_1E_2-del_2E_1)`,
kie `E_i` signas la
`i`-an komponanton de `E`:
la kirlon de `E` oni kutime signas per
`nabla^^E`,
`"kirl" E` aŭ `"rot" E`.
9.
Monato, Stefan Maul: Koincido
10. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Kuniĝo
11. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Sia propra mastro
12. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
13. Monato, Laimius Stražnickas: Mia estrino estas vampiro
14. Monato, Stefan Macgill: Satiro el la umbiliko
10. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Kuniĝo
11. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Sia propra mastro
12. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
13. Monato, Laimius Stražnickas: Mia estrino estas vampiro
14. Monato, Stefan Macgill: Satiro el la umbiliko
- angle:
- 1. swirl, whirl 3. curl (of a vector field), rotor (of a vector field)
- ĉeĥe:
- vír
- ĉine:
- 2. 漪 [yī], 軒然大波 [xuānrándàbō], 飆風 [biāofēng], 龍圈風 [lóngquānfēng]
- france:
- 1. tourbillon, maelström ~oventego: cyclone. 3. rotationnel, tourbillon (d'un champ vectoriel)
- germane:
- 1. Wirbel 2. Wirbel, Kreisel 3. Rotation, Rotor, Quirl, Wirbel
- hispane:
- 1. remolino ~oventego: ciclón. 3. rotacional
- hungare:
- 1. örvény, forgatag ~oventego: forgószél. 3. rotáció
- itale:
- ~oventego: ciclone. 3. rotore (di un campo vettoriale)
- japane:
- 渦 [うず], 渦巻 [うずまき], 旋回 [せんかい], 回転 [かいてん]
- nederlande:
- 1. dwarreling ~oventego: cycloon.
- pole:
- 1. wir, ruch wirowy, ruch obrotowy ~oventego: cyklon. 3. wirowość (pola wektorowego), rotacja
- ruse:
- 1. вихрь 3. вихрь (векторного поля), ротор (векторного поля), ротация (векторного поля)
- slovake:
- rotácia, vír
- svede:
- 1. virvel 3. rotation
- ukraine:
- вихор, вир
kirlaĵo
- Io movita, miksita per kirlado: kirlaĵoj el flamo kaj cindro kovras la stratojn [15]; prepari varman trinkaĵon aŭ eĉ frostan kirlaĵon [16].
15.
Volter, trad. Eugen Lanti: Kandid aŭ la optimismo, Ĉapitro V
16. Monato, Roberto Pigro: Sanige ... kaj sensukere
16. Monato, Roberto Pigro: Sanige ... kaj sensukere
- angle:
- swirl
- hispane:
- remolino
- nederlande:
- dwarreling, warreling
- pole:
- wir, ruch wirowy, ruch obrotowy
kirliĝi
(ntr)
- 1.
- (likvaĵo) Rapide turniĝi, ofte kun ŝaŭmo: la maro kirliĝis sub la vento; vento kirliĝis kaj el la facila polvo de la altmonta aero elvolviĝis aŭto [17]; kun obtuza tondro ĝi falis en la neĝon, kiu kirliĝis supren, kiel fumo de bombtrafo [18].
- 2.
- (figure)
Perceptiĝi kiel rapide turniĝanta:
sentoj kaj bildoj kirliĝis en ŝia interno, kvazaŭ dum febrosonĝo
[19];
malsupre domarego, parkoj, ĝardenoj, stratoj kirliĝis […] kaj ni
preskaŭ gluiĝis al la sidlokoj pro la centrifuga forto
[20];
mia kapo turniĝis, ĉirkaŭ mi kirliĝis la mondo
[21];
mia stomako kirliĝis ĉe aŭdo de tiu lama banalaĵo
[22];
kirliĝo de emocioj
[23];
pensoj kelkfoje kirliĝas ŝajne senfadene
[24];
kure de la libro la rakonta fluo pli kaj pli kirliĝas, kvazaŭ
rapidiĝanta akvo survoje al falego
[25].
agitiĝi,
emociiĝi,
skuiĝi
17.
Ferenc Szilágyi: Koko Krias Jam!, I
18. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Albert Viksten
19. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
20. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dua Ĉapitro
21. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dua Ĉapitro
22. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 39. Ni Forton Pli Freŝan Akiras.
23. Monato, Claude Piron: Funkcio kreas organon
24. Monato, Carlo Minnaja: Resume de l' mio
25. Pejno Simono: Atentokapta sed ruĝkrajoninda, Monato, 2001/01, p. 31
18. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Albert Viksten
19. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
20. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dua Ĉapitro
21. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dua Ĉapitro
22. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 39. Ni Forton Pli Freŝan Akiras.
23. Monato, Claude Piron: Funkcio kreas organon
24. Monato, Carlo Minnaja: Resume de l' mio
25. Pejno Simono: Atentokapta sed ruĝkrajoninda, Monato, 2001/01, p. 31
- angle:
- swirl
- ĉine:
- 旋涡 [xuánwō]
- france:
- tournoyer, tourbillonner
- germane:
- verwirbeln, wirbeln
- hispane:
- arremolinarse
- hungare:
- kavarog, örvénylik
- itale:
- turbinare
- japane:
- 渦巻く [うずまく], 旋回する [せんかいする]
- nederlande:
- dwarrelen, krioelen, wervelen
- pole:
- wirować, kręcić się, obracać się
- ruse:
- кружиться вихрем, закружиться в водовороте, смерче
- svede:
- virvla
- ukraine:
- розмішуватися, збовтуватися, збиватися (про масло)
kirlilo PIV2
- 1.
Aparato por kirli ovojn, kremon ktp:
tie mi eksponis ovokirlilon kaj enspezis sufiĉe por vivteni min
[26];
estas uzata elektra kirlilo por teni ĝin malfermita, la ŝatantoj de vintra
banado venas al sia glacitruo ĉiutage
[27];
la kremo devas esti leĝere batita per ŝaŭmigilo aŭ kirlilo
[28].
- 2.
Aparato por kirli diversajn materialojn, ekz. sablon kun cemento
kaj akvo (por ricevi betonon), grenojn ktp.
betonmiksilo
miksilo26.
Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 34. Granda Parolisto Estas Duba Faristo.
27. Monato, Saliko: Vintra banado, 2009
28. Vikipedio, Batita kremo
27. Monato, Saliko: Vintra banado, 2009
28. Vikipedio, Batita kremo
- angle:
- 1. whisk 2. mixer
- ĉine:
- 2. 搅拌机 [jiǎobànjī]
- france:
- 1. batteur (cuisine), fouet (cuisine) 2. mixeur
- germane:
- 1. Rührgerät, Mixer
- hispane:
- 1. batidora
- hungare:
- 1. habverő, keverő(eszköz)
- itale:
- 1. sbattitore (in cucina)
- japane:
- 泡立て器 [あわだてき], 攪拌機 [かくはんき]
- nederlande:
- 1. garde, klopper
- pole:
- 1. mikser 2. mieszalnik
- ruse:
- 1. миксер
- svede:
- 1. visp
- ukraine:
- мішалка, збивачка
senkirla
- 1.
- Ne havanta kirlojn: la orgeno ricevas por la ludado de malnova muziko la preferatan vivan kaj trankvilan (senkirlan) orgenventon [29].
- 2.
-
(p.p. vektora kampo)
Kies kirlo 3 egalas al
nulo:
ĉiu senkirla vektora kampo povas esti esprimita kiel gradiento
de iu skalara
kampo
[30].
potencialhava.
- angle:
- 2. irrotational (field)
- france:
- 2. (champ) irrotationnel
- germane:
- 1. unverwirbelt 2. wirbelfrei (-es Vektorfeld)
- hispane:
- 2. irrotacional
- hungare:
- 1. örvénymentes 2. rotációmentes
- itale:
- 2. irrotazionale
- pole:
- 1. bezwirowy, laminarny 2. (pole) bezwirowe
- ruse:
- 2. безвихревое (поле)
- svede:
- 1. virvelfri 2. virvelfri
akvokirlo
Loko de akvejo, kie akvo rapide
vortice
rondiras kun ensuĉa forto;
akvoturno:
ili sukcesis trairi sendamaĝe la kaptilon […] kaj el
la terura akvokirlo
[31];
(figure)
multaj serĉantoj faltrafas en la akvokirliĝon de spirituala materialismo kaj
psiĥismo, precipe kiam la sola provilo estas ilia propra „sento“
[32].
- angle:
- whirlpool, eddy
- ĉeĥe:
- vodní vír
- ĉine:
- 漩 [xuán], 漩涡 [xuánwō], 洄 [huí]
- france:
- tourbillon (d'eau)
- germane:
- Strudel
- hispane:
- remolino (de agua)
- hungare:
- vízörvény
- itale:
- gorgo
- japane:
- 渦巻 [うずまき]
- nederlande:
- draaikolk
- pole:
- wir wodny
- ruse:
- водоворот
- slovake:
- krútňava, vodný vír
administraj notoj
pri
~o 1.:
PIV1 ne lasis "~ventego" en la ekz, sed lasis ĝin en la
difino de "ciklono". Eblas konsideri, ke temas pri veraj
sinonimoj kaj krei apartan drv. Restas la demando, kio estis
la intenco de la Z-a "vento~o". [MB]