*batal/i UV

*batali

(ntr)
1.
Peni por venki iun atakante aŭ defendante, precipe en milito: elektu al ni virojn, kaj eliru, batalu kontraŭ la Amalekidoj [1]; kiam vi aliros al urbo, por batali kontraŭ ĝi, tiam proponu al ĝi pacon [2]; senpense la soldatoj promesis batali ĝis la lasta sangoguto [3]; kiam fratoj batalas, fremdulo ne eniĝu PrV . VD:lukti
2.
Peni por superi aŭ forigi kontraŭaĵon: kontraŭbatali ĉiujn malfacilaĵojn, kiuj troviĝas sur la vojo [4]; batali kontraŭ senventeco kaj kontraŭ novaj ventegoj [5]; ŝi batalis ankoraŭ kun si mem Marta ; ŝi batalis [...] kontraŭ sia koro, penante kvietigi ĝian rapidigitan frapadon Marta ; trafa maniero batali kontraŭ tiu konkurenco [6]; li batalis kontraŭ la ŝtonan lacecon, kiu volis venki lin [7]; Esperanto, malgraŭ la grandegaj malfacilaĵoj, kun kiuj ĝi devas batali, daŭre vivas EE . VD:barakti
3.
Ataki aŭ defendi per spiritaj armiloj: kuraĝigi vin batali por la kredo [8]; Jankarlo […] batalas por ke Valmu konservu ĉiun el siaj malnovaj ŝtonoj, en kiuj […] kuŝas ĝia ĉarmo [9]; mi batalos per ekstrema energio por pruvi mian senkulpecon [10]; pri tio amike bataletas geedzoj Karal [11]; por internacia organiziĝo sur kvazaŭ-parlamenta bazo senlace batalis la estro de la bulonja grupo [12]; Valda Vinař kiel verkisto batalis por la plej noblaj homaj ideoj [13]; kontraŭ kalumnio ne povas batali eĉ dio PrV . VD:refuti, kritiki, kontesti
1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 17:9
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 20:10
3. Ferenc Szilágyi: Koko Krias Jam!, I
4. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
6. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 38. Du Botoj Faras Paron.
7. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, En la Lando de la Noktuloj
8. La Nova Testamento, De Judas 1:3
9. Johán Valano: Ĉu li bremsis sufiĉe?, 3
10. Johán Valano: Ĉu li bremsis sufiĉe?, 9
11. Johán Valano: Ĉu vi kuiras ĉine?, 6
12. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
13. Valdemar Vinař: La skandalo pro Jozefo, Pri la aŭtoro
angle:
do battle, fight, engage in combat
beloruse:
біцца, змагацца, ваяваць
bretone:
stourm ouzh, en em gannañ
ĉeĥe:
bojovat, bít se s něčím
ĉine:
1. 战 [zhàn], 殴 [ōu] 2. 挌 [gé]
france:
se battre, batailler, lutter, combattre
germane:
kämpfen, fechten, streiten
hebree:
להילחם
hispane:
combatir, batallar, pelear, pugnar, luchar, guerrear
hungare:
harcol, küzd
indonezie:
berjuang, bertarung, bertempur
japane:
戦う [たたかう]
pole:
1. walczyć, wojować, bić się 2. zwalczać, zmagać się 3. walczyć
ruse:
сражаться, биться, драться
signune:
N@32-
slovake:
bojovať
ukraine:
боротися, змагатися, битися

batalo

Ago de batalanto: bruo de batalo estas en la tendaro [14]; batali la lastan batalon [15]; revolucia batalo [16]; li ekpensis pri la bataloj de la vivo [17]; tiu virino komencis la batalon pro ekzistado por si kaj por sia infano Marta ; Don Kiĥoto invitas ĉiujn al duelbatalo [18]; en multnaciaj ŝtatoj, la lingva demando […] kelkfoje […] transformiĝas en akrajn politikajn batalojn [19]; la religiaj bataloj de tiu fora epoko [20]; la Troja batalo [21]; la ŝipestro […] devis akcepti batalon kontraŭ la ratoj [22]; vi ne venis min helpi en tiu malegala batalo [23]; ni decidis traveturi la Tundron montrante al vi per niaj kinofilmoj niajn klasbatalojn kaj venkojn, nian revolucian teorion kaj praktikon [24]; inter generaloj parolu pri bataloj PrV ; post la batalo preĝo ne helpas PrV . VD:konflikto
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 32:17
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
16. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
17. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
18. Hendrik J. Bulthuis: Idoj de Orfeo, Kvara Parto
19. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Unua Parto
20. Ferenc Szilágyi: Koko Krias Jam!, II
21. Platono: La Respubliko (πολιτεια), Parto Naŭ
22. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 25
23. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, 27
24. Vasilij Eroŝenko: El vivo de ĉukĉoj, 4. La fatala saĝeco.
afrikanse:
stryd
albane:
lufta
amhare:
ተጋደል
angle:
battle
arabe:
المعركة
armene:
կռիվ
azerbajĝane:
mübarizə
beloruse:
бой, бітва, змаганьне
bengale:
যুদ্ধ
birme:
တိုကျပှဲ
bosne:
borba
bretone:
emgann
ĉeĥe:
bitka, bitva, boj
ĉine:
战 [zhàn]
dane:
kamp
estone:
võitlus
eŭske:
borroka
filipine:
lumaban
france:
bataille, combat
galege:
loita
germane:
Gefecht, Kampf, Schlacht
guĝarate:
લડાઈ
haitie:
batay
haŭse:
yaki
hebree:
קרב
hinde:
लड़ाई
hispane:
batalla, combate, lucha, pugna
hungare:
harc, ütközet, csata, küzdelem
igbe:
agha
indonezie:
perjuangan, pertarungan, pertempuran
irlande:
troid i
islande:
berjast
japane:
戦い [たたかい]
jave:
perang
jide:
קאַמף
jorube:
ija
kanare:
ಹೋರಾಟ
kartvele:
ბრძოლა
kazaĥe:
төбелес
kimre:
frwydr
kirgize:
салгылаш
kmere:
ការប្រយុទ្ធ
koree:
싸움
korsike:
cummattimentu
kose:
umlo
kroate:
borba
kurde:
şer
latine:
pugna
latve:
cīņa
laŭe:
ການຕໍ່ສູ້
litove:
kova
makedone:
борба
malagase:
ady
malaje:
perjuangan
malajalame:
യുദ്ധം
malte:
ġlieda
maorie:
whawhai
marate:
लढा
monge:
sib ntaus
mongole:
тэмцэл
nepale:
लडाई
njanĝe:
nkhondo
okcidentfrise:
fjochtsje
panĝabe:
ਲੜਾਈ
paŝtue:
د مبارزې
pole:
batalia, bitwa, bój, walka
ruande:
kurwana
ruse:
бой, сражение, битва
samoe:
tau
sinde:
جنگ
sinhale:
සටන
skotgaele:
strì
slovake:
bitka, boj
slovene:
boj
somale:
dagaal
ŝone:
kurwisana
sote:
ntoa
sunde:
gelut
svahile:
kupambana
taĝike:
мубориза
taje:
สู้
tamile:
சண்டை
tatare:
сугыш
telugue:
పోరాటం
tibete:
རྒྱ་འདྲེ་
tokipone:
utala
ukraine:
боротьба
urdue:
جنگ
uzbeke:
jang
vjetname:
cuộc chiến
zulue:
impi

batalejo

Loko de batalo, batalkampo: ili venis al la batalejo, kaj jen ili ekvidis, ke la glavo de ĉiu frapas lian proksimulon [25].
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 14:20
angle:
battlefield, battleground
beloruse:
поле бітвы
bretone:
aerva, tachenn emgann
ĉeĥe:
bitevní pole, bojiště
ĉine:
疆场 [jiāngchǎng], 战地 [zhàndì]
france:
champ de bataille
germane:
Kampfstätte, Schlachtfeld
hebree:
שדה קרב
hispane:
campo de batalla
hungare:
csatatér, harcmező
indonezie:
medan perang, medan peperangan, medan pertarungan, medan pertempuran, medan tempur
japane:
戦場 [せんじょう]
pole:
pole bitwy
ruse:
поле битвы
slovake:
bojisko
ukraine:
поле битви

batalema

Inklina, preta al batalo: tie loĝas multaj batalemaj popoloj, oni do ne scias, kiel finiĝos la militiro [26]; la batalemaj instinktoj de la plej altaj klasoj [27].
26. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro 12a
27. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro 12a
angle:
bellicose, aggressive, combative, militant
beloruse:
ваяўнічы
bretone:
argadus, stourmidik
ĉeĥe:
bojovný
france:
batailleur, combatif
germane:
kämpferisch, kampflustig, streitlustig
hebree:
גְדוּד
hispane:
batallador, combativo
hungare:
harcias
indonezie:
agresif, militan
japane:
戦闘的な [せんとうてきな]
pole:
wojowniczy, bitny
ruse:
воинственный
slovake:
bojovný
ukraine:
войовничий

*batalilo

Ilo, kiu servas por batali, armo: vekita per la son’ de bataliloj Hamlet ! nek mian glavon, nek miajn aliajn batalilojn mi prenis kun mi [28]; se li forkuros de batalilo fera, trafos lin pafarko kupra [29]; malamikoj de Esperanto uzos mian deklaracion pri homaranismo kiel batalilon kontraŭ Esperanto Homaranismo ; ili komencis uzi tiun lingvon […] kiel batalilon unu kontraŭ la alia [30]; Ho, ne insultu, reĝo, nian sekson! ⫽ La bataliloj de virin’ ne estas ⫽ Brilantaj kiel viaj, sed malnoblaj ⫽ Ne estas ili certe Ifigenio ; bataliloj
28. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 21:8
29. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 20:24
30. Ernest Drezen: Zamenhof, La praktika uzo de lingvo kaj kresko de la esperantistaro
angle:
weapon
beloruse:
зброя
bretone:
arm
ĉeĥe:
zbraň
ĉine:
作战武器 [zuòzhànwǔqì], 军火 [jūnhuǒ]
france:
arme de combat
germane:
Waffe, Kampfmittel
hebree:
נֶשֶׁק
hungare:
harceszköz
indonezie:
alat perang, senjata
japane:
武器 [ぶき]
pole:
broń, uzbrojenie
ruse:
оружие
slovake:
bojový prostriedok, zbraň
ukraine:
зброя

batalisto

Tiu, kiu profesie batalas: Li faras en mi breĉon post breĉo, Li kuras kontraŭ min kiel batalisto [31]; nun armu vin, ho batalistino! oni sieĝos nin [32]. VD:militisto, soldato
31. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 16:14
32. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Miĥa 5:1
angle:
warrior
beloruse:
воін, ваяк, ваяр, ваяўнік, баец
bretone:
brezelour, kadour
ĉeĥe:
žoldnéř
france:
combattant
germane:
Kämpfer, Krieger, Streiter [ark, poez]
hispane:
guerrero, combatiente
hungare:
harcos
indonezie:
pejuang, prajurit, serdadu, petarung, petempur
japane:
闘士 [とうし], 戦士 [せんし]
pole:
bojownik, wojownik, wojak (żart.), woj (hit.)
ruse:
боец, воин, воитель batalistino: воительница.
slovake:
vojak, žoldnier

elbatali

(tr)
Akiri per batalo: nur la juna pola proletaro povas elbatali ĝin (la sendependecon de Pollando) [33].
33. Marx - Engels, trad. D. Blanke: Manifesto de la Komunista Partio, 1990
beloruse:
адваяваць
france:
remporter (par combat)
germane:
sich erkämpfen, erringen
indonezie:
meraih (dgn pertempuran), merebut (dgn pertempuran)
ruse:
отвоевать

interbatali

(ntr)
Reciproke batali, iuj kontraŭ aliaj: la knaboj interbatalis per neĝbuloj; kvazaŭ du akcipitraj aroj interbatalis super la tero kaj falis sur la dezerton [34]; ne eblas izoliĝi de la mondpolitika scenejo kun ĝiaj ĉiamaj interbataloj, kreita rezulte de la objektiva laŭklasa dissplitiĝo en la socio [35]; David aranĝis batalon kontraŭ la Sirianoj, kaj ili interbatalis kun li [36]; interbatalis du sentoj, kaj neniun el ambaŭ li povis silentigi [37].
34. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro 23a
35. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
36. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Kroniko 19:17
37. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Batalo je la Ebura Turo
beloruse:
змагацца (паміжсобку), біцца (адзін з адным), дужацца
ĉeĥe:
bojovat navzájem, bít se, zápasit
france:
batailler, se battre, se bagarrer
germane:
sich bekämpfen
hispane:
enfrentarse, pelearse
indonezie:
saling bertarung, saling bertempur
japane:
交戦する [こうせんする]
slovake:
biť sa, pobiť sa
ukraine:
битися/воювати між собою

kontraŭbatali

(tr, uzebla ankaŭ abs.)
Batali kontraŭ io; malcedi: kontraŭbatali ĉiujn malfacilaĵojn [38]; kontraŭbatali rasismon en ajna formo [39]; mi tre sentas, ke ĉia ajn kontraŭbatalo estas neebla [40]; vian fraton vi servos, sed kiam vi kontraŭbatalos, vi deĵetos lian jugon de via kolo [41]. VD:rebatiANT:kunbatali
38. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
39. Jorge Camacho: Diskutige kaj diskutinde, Monato, 2000/08, p. 25
40. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Sepa
41. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 27:40
angle:
do battle with
beloruse:
змагацца (супраць чагосьці), супрацьстаяць (чамусьці)
bretone:
stourm, enebiñ, talañ
france:
s'opposer (à), se battre (contre), se dresser (contre)
germane:
kämpfen (mit), ankämpfen (gegen), bekämpfen, anfechten, ausfechten, streiten (wider)
hispane:
combatir
hungare:
küzd ellene, küzd vmi ellen, harcol ellene
indonezie:
melawan, bertarung (dgn), bertempur (dgn), menentang
nederlande:
tegenwerken
pole:
zwalczać, walczyć (przeciw komuś, czemuś)
ruse:
сражаться (с чем-л., против чего-л.), противостоять (чему-л.)

kontraŭbatalanto

Iu, kiu kontraŭbatalas: per Via nomo ni piedpremos niajn kontraŭbatalantojn [42].
42. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 44:5
beloruse:
змагар (супраць чагосьці), супраціўнік, вораг
ĉine:
冤家 [yuānjiā], 仇敌 [chóudí], 敌人 [dírén], 反对者 [fǎnduìzhě], 对抗者 [duìkàngzhě], 魔鬼 [móguǐ], 訂約人 [dìngyuērén]
france:
adversaire (subst.), antagoniste (subst.), contradicteur (subst.), opposant (subst.)
germane:
Gegner, Feind, Kontrahent
hispane:
combatiente
indonezie:
lawan, musuh (dlm perang dsb.), penentang
pole:
przeciwnik, wróg

kunbatali

Batali kune, en sama partio: ili kunbatalis aliance por gajni teritorion [43].
ANT:kontraŭbatali
43. E. Privat: Federala Sperto, 1958
beloruse:
змагацца разам
france:
combattre ensemble
indonezie:
berjuang bersama, bertarung bersama, bertempur bersama

kunbatalanto

Iu, kiu kune batalas: vi, ombro de nia kara amiko kaj kunbatalanto, akceptu mian funebran saluton [44].
44. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado super la Tombo de Karlo Bourlet, 1913
beloruse:
саратнік, паплечнік
ĉeĥe:
spolubojovník
france:
camarade de combat, compagnon d'armes
germane:
Kampfgefährte, Mitkämpfer, Kombattant
japane:
戦友 [せんゆう]
pole:
towarzysz broni
ruse:
соратник
slovake:
spolubojovník
ukraine:
соратник, товариш по зброї

porbatalanto BoRE , probatalanto

Tiu, kiu batalas por iu aŭ io, precipe por la afero de partio, doktrino, societo ktp: porbatalanto de du aferoj [45]; porbatalanto de brazila politika sendependeco [46]; Midthus restis fidela kaj senlaca probatalanto kaj propagandisto por Esperanto [47].
45. Hippolyte Sebert - Vikipedio
46. Vikipedio, 3-a de novembro
47. Haldor Midthus 1841-1906 ‐ La fondinto de la Esperantomovado en Norvegujo, Norvega esperantisto, 1962 (5–6), p. 61a
beloruse:
змагар (за штосьці), абаронца, барацьбіт, прыхільнік
ĉeĥe:
zastánce
france:
champion (défenseur d'une idée), apôtre (d'une idée), défenseur (d'une idée), partisan (d'une idée)
germane:
Anhänger, Verfechter
hispane:
combatiente
pole:
bojownik
ruse:
поборник, защитник
slovake:
zástanca
ukraine:
борець (за що-н.)

pacbatalanto

Iu kiu aktivas por paco; pacifisto: ni konatiĝis kun grandaj ideoj kaj kun diverslandaj […] pacbatalantoj, […] kun proletoj batalantaj por tuthomara libereco [48]; Pau Casals estas […] elstara kontraŭfaŝisto, pacbatalanto kaj defendanto de la rajtoj de la kataluna popolo [49].
48. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
49. Monato, Ferriol Macip i Bonet: Casals hispanigita, 2007
angle:
peace fighter
beloruse:
змагар за мір
germane:
Friedenskämpfer, Pazifist

vortobatali

Batali per vortoj: memorigu ilin pri tio, ke ili ne vortobatalu, kio estas neniel utila, kun risko de ŝancelo por la aŭdantoj [50]. VD:disputi, polemiki, argumenti
50. La Nova Testamento, II. Timoteo 2:14
angle:
argue
beloruse:
спрачацца, палемізаваць
bretone:
tabutal
ĉine:
抬杠 [táigàng]
france:
polémiquer
germane:
Streit, Wortstreit, Wortgefecht
hispane:
discutir
hungare:
vitatkozik, szócsatát vív
indonezie:
membantahkan, memperbantahkan, berbantah-bantahan, berdebat, memperdebatkan, memperselisihkan, menengkarkan, mempertengkarkan, mempertentangkan, mempertikaikan
pole:
toczyć wojnę słowną
ruse:
спорить, полемизировать

administraj notoj

pri kontraŭ~i: 
    Ĉi tiu indiko "uzebla ankaŭ abs." estas tute superflua
    ‐ en Esperanto ĉiu ajn transitiva verbo uzeblas
    ankaŭ senobjekte.
    [Sergio]
pri kontraŭ~i: 
    Tio ne estas vera. Kelkaj verboj ĝuste postulas objekton, kiel
    ekz-e "vesti" aŭ "prizorgi" kaj pluraj verboj deriviĝintaj de
    netransira verbo pere de prefikse uzata prepozicio.
    [MB]