^*ali/a

1.

Diferenca, malsama: li estas tute alia ol li estis; la rezulto estis tute alia ol ni esperis; kun la tempo la formo de la lingvo eble estos alia ol tiu, pro kiu ni nun laboras ^EE ; nun ŝia rideto estis alia ol matene ^Marta ; aliaj domoj, aliaj homoj^PrV ; aliloke ^FK ; alitempe [1]; alivorte [2]; alivestiĝi [3].

Rim.: Se alia estas akompanata de negacio, oni povas post ĝi uzi indiferente ol aŭ krom: la estonta kongreso tute ne povas elekti ian alian lingvon krom lingvo arta ^EE ; via servisto ne alportados plu bruloferojn nek buĉoferojn al aliaj dioj krom la Eternulo [4]; ne scii alian lingvon krom sia propra [5]; nia tuta vivo estas nenio alia ol konstanta incensado pro lia honoro ^Marta .

2.

Dua el du personoj aŭ grupoj: krei malamon inter unuj gentoj kaj aliaj [6]; unu floras, alia ploras ^PrV ; kompreni unu la alian [7]; Oni devas helpi unu la alian ^IK ; tiuj fratoj fariĝis tute fremdaj unuj al aliaj [8].

3.

(pronomo) Aliulo: ne kondamnu alian, oni vin ne kondamnos^PrV ; ne moku mizeron de alia, ĉar baldaŭ venos via^PrV .

1.

Alimaniere: nekomprenite, li metis alie la demandon; paroli ne alie ol kun ironia […] rideto ^EE .

Rim.: La radiko ali- kaj ĝiaj finaĵoj devenantaj de la tabelvortoj (-al, -am, -el, -es, -om, -u) estas neoficialaj kaj evitindaj: ili ja kreas konfuzon ĉe la difino de alie, kies signifo estus tiel aliloke kaj ne plu alimaniere. Aldone ili alportas nenion pli bonan al la lingvo, ĉar klare kompreneblaj samsencaĵoj jam ekzistas: alikaŭze anstataŭ „alial“, alifoje aŭ aliokaze anstataŭ „aliam“, alimaniere aŭ alie anstataŭ „aliel“, aliula aŭ de alia persono anstataŭ „alies“, alikvante anstataŭ „aliom“, alia anstataŭ „aliu“.

2.

Kontraŭmeta konjunkcio signifanta „en kontraŭa okazo“: tion solan ― diris la dio ― ne tuŝu, alie vi perdos la tutan riĉaĵon [9]; alie oni pensos, ke ni ĉiuj havas tiun ideon [10].

Io alia: tio kaj alio [11]; nek io, nek alio ^PrV ; sed alion volis la sorto [12]!

(tr)

Fari ion alia, ŝanĝi, modifi, aliformi: por ke oni ne rekonu lin, li aliigis sian voĉon; tio estas nur kontuzo?... kiel ĝi aliigas la vizaĝon! [13]; tio ne aliigis la bonan humoron de aliaj: ili batalis kun malica ĝojo [14]; per magneto oni aliigas la energistaton de tiuj vaporiĝintaj atomoj [15]; la multjarcenta historio multon aliigis [16].

(ntr)

Fariĝi alia: dum li preĝis, la aspekto de lia vizaĝo aliiĝis [17]; ĉio ŝanĝiĝas, ĉio aliiĝas [18]; la publiko komencis ridi, sed subite ĝia ĝojo aliiĝis en krion de teruro [19]; la mallaŭta kolero rapide aliiĝis en mallaŭtajn interkonsiliĝojn, kiuj eĉ similis konspiron [20]. ŝanĝiĝi

Alia homo; alia³: lasante sian bruton, ke ĝi difektu kampon de aliulo [21]; sekreton de aliulo ne malkaŝu [22]; iliaj domoj transiros al aliuloj [23]; agu kun aliuloj tiel, kiel vi dezirus, ke aliuloj agu kun vi [24]; diras la proverbo, ke aliula sperto lernigas neniun [25].

Inter aliaj aferoj: interalie la interparolado ektuŝis ankaŭ la epokon de la mezaj jarcentoj [26]; terure multe da pakaĵo li trenis kun si, interalie ankaŭ anglan plugilon [27]; la aŭtorino esploris kelkajn en-esperantigojn, interalie en la libro „Nuda inter lupoj“ tradukita el la germana [28].

Sendistinge kun aliaĵoj: kredeble mi metis ĝin kunalie en mian pakon [29]; feino, kies perlo kunalie apartenas al la plej bonaj donoj de la vivo [30].