^*subjekt/o ^UV

1.

[subjek.0o.FIL]
en:

La aganto, la plenumanto de agado aŭ ekkono (menso, individuo, socia grupo), la fonto de ago direktata al objekto⁵: (figure) li estas ĉefurba subjekto, Dio gardu, ke li ion ne moku [1]; por efektivigi leĝon oni bezonas interkonsenton kun la politikaj subjektoj en la provincoj [2].

2.

[subjek.0o.GRA]
en:

La ĉefa frazmembro, gramatike sendependa je la aliaj frazmembroj, prezentanta aganton de tiu ago, aŭ portanton de tiu eco, kiun esprimas la predikato¹: adverba participo povas esti uzata nur tiam, kiam ĝi rilatas al la subjekto de la frazo [3]; SVO-lingvo, Subjekto-Verbo-Objekto [4]. objekto⁶, komplemento¹

3.

[subjek.0o.temo]
en:

(evitinde) (malofte) Temo, objekto⁴:

a)

[subjek.0o.sujxeto]
en:

Suĵeto: Pinokjo estas sendube la itala subjekto de la 19a jarcento plej konata eksterlande [5].

b)

[subjek.0o.studobjekto]
en:

Studobjekto: ĉu vi rimarkis ke personoj kiuj estas nature kalkulistaj estas tre lertaj pri preskaŭ ĉiuj subjektoj (temas pri studobjektoj) …? [6].

c)

[subjek.0o.prieksperimentato]
en:

^PIV1 Prieksperimentato: Ĉio devenas de tio, ke Petro foje konsentis esti subjekto por esploro pri la cerba funkciado dumdorma [7].

d)

[subjek.0o.paciento]
en:

^PIV1 Paciento: iu galmalsana, pletora, histeria, malbonstata subjekto ^PIV1

Rim.: La sencoj subjekto³ estas ŝuldataj al la angla-franca konfuzo de la aktivaj sencoj de subjekto¹ (= aganto) kun la pasivaj sencoj de objekto⁴. Tiu atavisma konfuzo estas neakceptebla en racia lingvo, kaj nekonata al multaj aliaj modernaj lingvoj. Ordinaran modernulon „la subjekto de eksperimento“ nature pensigas pri la aganto, pri la eksperimentanto, ne pri la pasiva prieksperimentato ktp. [Sergio Pokrovskij]