^*respond/i

(x)

1.

[respon.0i.aldemando]

Doni informon petitan per demando; reagi al diro de alia interparolanto en konversacio: respondi al demando; li respondis, ke li akceptas; kie estas Sara, via edzino? kaj li respondis: jen ŝi estas en la tendo [1]; ni respondis al li tiujn demandojn [2]; la gardisto absolute nenion respondis, tial la pasanto tre milde pinĉis lin je la nazo [3]; [li] ne respondis eĉ unu vorton, sed nur montris antaŭen [4]; respondi je ĉiu letero aparte estas por mi ne eble, kaj tial mi decidis respondi publike je ĉiuj demandoj kaj proponoj ^DL ; li respondu nur jes aŭ ne [5].

2.

[respon.0i.reagi]

Reciproki: la ŝipoj respondis la bombardadon; proponu al [la urbo] pacon, kaj se ĝi respondos al vi per paco kaj malfermos sin antaŭ vi, tiam la tuta popolo […] pagu al vi tributon kaj servu vin [6]; Albanio devus respondi militiste [7]; senresponda amo.

3.

[respon.0i.lauxi]

Laŭi ion, kunakordiĝi kun io; esti konforma, simetria, proporcia je io; interrespondi: tiu libro respondas ĝeneralan bezonon, al ĝenerala bezono; tiu iniciato respondis la revon de Z; en la 19a jc la 1a de januaro de l' malnova rusa kalendaro respondis al la 13a de la kalendaro gregoria; Okcidento ne respondas al la bildo kiun ĝi ŝatis projekcii pri si [8]; en Lorm-lingvo al ĉiu litero de la alfabeto respondas tuŝo sur specifa loko sur la mano [9]. kongrui, ekvivalenti

4.

[respon.0i.responsi]

(arkaismo) Responsi: ĉiu alia ideo aŭ espero, kiun tiu aŭ alia esperantisto ligas kun la Esperantismo, estas lia afero pure privata, por kiu la Esperantismo ne respondas [10]; ni ne respondas pri la enhavo de la reklamoj.

[respon.0o.io]

Tio, kion oni respondas: ĉu li donis al vi jesan respondon aŭ nean? [11]; kia demando, tia respondo ^PrV ; mi postulas respondon [12]; aperis nenia voĉo nek respondo [13]; estis nenia respondo [14]; mi donos al vi respondon [15]; miaj respondoj devas esti rigardataj kiel opinioj kaj konsiloj absolute privataj [16]; pri tio ĉi la historio donis jam perfekte trankviligan respondon [17].

1.

[respon.0a.KOMUNE]

Rilata al respondo, respondanta: responda letero; la virinoj estas la plej forte disvolvita en la aĝo, kiu estas la plej responda (kp konvena, taŭga) por edziĝo, nome en la aĝo de 20 ĝis 30 jaroj ^FK ; la statuoj en la templo, ĉe la pilonoj, kaj ĉe la sankta lageto havis respondajn proporciojn [18]; [ili] havas ordinare la altecon de 3-4 metroj kaj respondan larĝecon ^FK ; ni manĝas verdajn legomojn, fruktojn kaj berojn, kiujn alportas ĉiufoje la responda jartempo ^FK ; la intencoj de dramo […] estas kaj estos: prezenti […] al la responda tempo la represon de ĝia formo ^Hamlet ; se oni fruktojn kaj grenon elmetas al respondaj influoj, tiam nova vivo naskiĝas el ili ^FK ; ĉiuj formoj de la pasivo estas formataj per helpo de responda formo de la verbo esti kaj participo pasiva ^FK ; (arkaismo) li estas responda antaŭ Dio [19]; (arkaismo) la esperantistoj ne povas esti respondaj (t.e. „ne responsu“) pri miaj personaj ideoj kaj aspiroj [20].

2.

[respon.0a.angulo]

^MatVort (p.p. anguloj) Situantaj samflanke de rekto sekcanta du paralelajn rektojn, kaj ambaŭ „sube“ de la paraleloj aŭ „supere“ de ili: angulo responda al alia.

Rim.: Kiel por la nocio de alternaj anguloj, tiun difinon oni vastigas ankaŭ al la okazo, kiam la du „unuaj“ rektoj ne estas paralelaj.

anguloj kun samaj literoj estas respondaj, ĉu sube ― (α,α') kaj (β,β') ―, ĉu supre ― (γ,γ') kaj (δ,δ')

1.

[respon.0eco.intera]

Eco de io interresponda: rimo estas ia respondeco de sonoj.

2.

[respon.0eco.responso]

Responso: (U.V.) respond'ec' [21]; mi prenos sur min la respondecon [22]; persona respondeco ^Marta ; demeti de unuj ĉiun respondecon por la agoj de aliaj [23]; mi akceptas la respondecon [24]; se maltrankviligas vin la grandega respondeco, prenu kiel helpanton la plej altan juĝiston [25]; la problemo de kolektiva respondeco [26]; armeanoj neis respondecon, dirante, ke la raketo trafis ja sian celon [27]; honora kaj grand-respondeca posteno [28]; respondeculoj diktatore verdiktis kaj ekzekutis [29]; ŝovinisma malrespondeco [30]. lavi

Rim.: Ĉi tiu formo paŭsas la formon de multaj naciaj lingvoj, estas tradicia kaj Zamenhofa, tamen ĝi ja estas nelogika: la rilato de la nocio al la ideo esprimata per la radiko estas tiom malrekta ke la trafa rimedo por imiti la nacilingvajn formojn estus uzi la sufikson -um: „respondumo“. Tiun formon oni iam trovas, ankaŭ en verkoj de bonaj aŭtoroj; tamen la instruistoj tiom energie malrekomendas la sufikson -um, ke tiun perfektan solvon nur malmultaj aŭdacas akcepti; pli volonte oni akceptas la paronimon responso. [Sergio Pokrovskij]

[respon.0ilo.aparato]

Aparato aŭ sistemo, kiu aŭtomate akceptas telefonalvokon kaj aŭdigas respondon, kaj plej ofte ebligas al la vokanto postlasi mesaĝon: je la kvina, kiel ĉiam, ekfunkcias la respondilo [31]; Pamela, la respondaparato por la vindoza versio de Skype [32].

(malofte)

Responso: estis veninta la tempo por agi, li devis eltrinki la maldolĉan kalikon de la respondumo [33]; ĝuado de tiuj rajtoj kuntrenas respondumojn kaj devojn rilate al aliaj personoj [34].

[respon.pri0a0eca0uma.responsa]

Responsa: priresponda prizorgantino de mia familio ^Marta ; respondeca (priresponda) redaktoro [35]; respondumaj pri tiu kompatveka stato estas la „profesoroj, poliglotoj, latinemuloj, skolastikuloj, harfendemuloj“... kaj aliaj gramatikistoj [36].

1.

[respon.pri0i.provizi]

(tr)
Provizi je respondo(j), doni respondo(j)n: tamen per tio mi ne prirespondis vian demandon: ĉu Esperanto estas malpli dogmeca ol aliaj lingvoj [37].

2.

[respon.pri0i.responsi]

(x)
Responsi: ili miras, ke vi ne kuras kune kun ili en la saman superfluon de diboĉado, kaj ili kalumnias vin, ili prirespondos al tiu, kiu estas preta juĝi la vivantojn kaj la mortintojn [38].

Rim.: „Prirespondi“ paŭsas la germanan „verantworten“, trudante al la prefikso „pri-“ la malpropran funkcion de „-um“. [Sergio Pokrovskij]

Responsi: en multaj regionoj la romkatolika eklezio respondecas pri sano [39]; kaj ĉar tiuj leĝoj […] efikas plej intense ĉe la popolo, malplej ĉe la kleruloj, ni rajtas diri, ke la popolo respondumas pri la ĥaosa stato de la lingvo, kiun ĝi parolas! [40]. kaĉo², kaso, kulpo