^*mem^UV

I.

mem

serĉi 'mem'

[mem.0]

(adverbo)

1.

[mem.0.sama]

Ne alia, la sama, ja la koncernataj persono aŭ afero: mi eĉ mem uzas tiujn vortojn ^PV ; lasi la akceptadon […] al la decido de la esperantistoj mem [1]; fiziko estas la nomo de la scienco mem [2]; tio ĉi estas jam tute alia demando, kiu la lingvon mem tute ne tuŝas: ĝi estas ne demando de lingvo, sed nur demando de oportuneco de la skribado [3]; mi parolas ne pri la ago de la ekokupo mem, sed pri la stato, en kiu mi troviĝas [4]; tion ĉi garantias al ni […] la karaktero mem de ilia lando [5]; mi deziras paroli al li mem; li amas sin mem [6]; mi vin amas, kiel min mem [7]; akceptu lin tiel same, kiel min mem [8]; la komitato […] ne riskos preni sur sin mem la kreadon de tute nova lingvo [9]; prenu (sk: vi) mem akvon, se vi volas trinki [10]; ĉiun demandu, sed (sk: vi) mem al vi komandu ^PrV ; kiu kritikas kuraĝe, (sk: tiu) mem agas malsaĝe ^PrV .

Rim.: Oni kutime metas la tiusencan vorton „mem“ senpere post la vorto, kiun oni volas emfazi.

2.

[mem.0.sola]

Nur per si, sen helpo aŭ iniciato de iu alia; fare kaj vole de si sendepende de iu alia; spontanee, propramove kaj propraforte: malsaĝuloj kreskas mem, sen plugo kaj sem' ^PrV ; kio mem ne venas, li per la dentoj ĝin prenas ^PrV ; ne venas rato mem al kato ^PrV ; ĉiu el vi post kelka meditado facile mem trovos la respondojn [11]; tio por ĉiu estis komprenebla per si mem [12]; la vivo mem jam longe solvis tiun ĉi demandon ^EE .

1. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ­ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aÅ­gusto 1910
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 32
3. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Alfabeto
4. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 11. Verboj
5. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ­ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aÅ­gusto 1907
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 18
7. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
8. La Nova Testamento, Filemon 1:17
9. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ­ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aÅ­gusto 1910
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 19
11. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ­ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aÅ­gusto 1910
12. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ­ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aÅ­gusto 1912

afrikanse:

self

albane:

vetë

amhare:

ራስን

angle:

itself, myself, himself, herself, ourselves, yourself, yourselves, themselves

arabe:

النفس

armene:

ինքնուրույն

azerbajĝane:

özü

beloruse:

сам

bengale:

স্ব

birme:

မိမိ

ĉeĥe:

sám (osobně)

ĉine:

一己 [yījǐ], 自 [zì], 自个儿 [zìgěr], 自個兒 [zìgěr], 自身 [zìshēn], 亲自 [qīnzì], 親自 [qīnzì]

dane:

selv

estone:

ise

eÅ­ske:

auto

filipine:

sarili

finne:

1. itse 2. itse, omin avuin per si ~: itsestään.

france:

même (soi-même), soi-même

galege:

auto

germane:

selbst 1. eigen

guĝarate:

સ્વ

haitie:

pwòp tèt ou

haÅ­se:

kai

hinde:

आत्म

hispane:

mismo (sí mismo), sí mismo, uno mismo

hungare:

1. maga 2. magától

igbe:

onwe

irlande:

féin

islande:

sjálf

japane:

自己 [じこ]

jave:

poto

jide:

זיך

jorube:

ara

kanare:

ಸ್ವಯಂ

kartvele:

თვითმმართველობის

kazaĥe:

өзін-өзі

kimre:

hunan

kirgize:

өз алдынча башкаруу

kmere:

ដោយខ្លួនឯង

koree:

자기

korsike:

autuditirminazzioni

kose:

ukuzeyisa

kroate:

samouprave

kurde:

wekhev

latine:

ipsum

latve:

pats

laÅ­e:

ຕົນເອງ

litove:

savarankiškai

makedone:

само

malagase:

tena

malaje:

diri

malajalame:

സ്വയം

malte:

awto

maorie:

whaiaro

marate:

स्वत

monge:

nws tus kheej

mongole:

өөрөө

nepale:

आत्म

njanĝe:

kudziona

okcidentfrise:

sels

panĝabe:

ਸਵੈ

paŝtue:

ځان

pole:

sam, osobiście, we własnej osobie

portugale:

1. mesmo, próprio 2. mesmo, próprio

ruande:

wenyine

rumane:

același, singur

ruse:

сам

samoe:

le tagata lava ia

sinde:

خود

sinhale:

ස්වයං

skotgaele:

fèin

slovake:

osobne, sám

slovene:

samozaposlene

ŝone:

pachake

sote:

ho intša

sunde:

sorangan

svahile:

binafsi

svede:

själv

taĝike:

худ-

taje:

ตนเอง

tamile:

சுய

tatare:

үзең

telugue:

స్వీయ

tibete:

ང་རང་རང་

ukraine:

самостійно

urdue:

خود

uzbeke:

o’zini

vjetname:

tá»±

zulue:

wokuzilimaza

II.

mem-

serĉi 'mem-'

[mem.0_pref]

Prefikso uzata samsence

1.

[mem.0_pref.sola]

kiel mem²: memmova; memstara; memvola; meminstruito; memlerninto; memfarita homo ^FK ; memestimo; memdisciplino; memelektita rolo [13]; memsemiĝinta greno [14]; memkomprenebla; memevidenta; memsekva

2.

[mem.0_pref.sikoncerne]

Signifanta „koncerne sin mem“ kaj uzata samsence kiel mem¹ por insisti pri la nealieco kaj identeco de la koncernata persono en la apartaj okazoj, kie la sama persono estas samtempe faranto (subjekto) kaj suferanto (komplemento) de la ago: memamo; memkonservo; memdefendo; memmortigo; memkono; memkontenta; [tio] ne estas aÅ­tora memfido [15]; memfidema [16]; li reakiris la memregadon [17]; ne perdi la memregecon ^PV .

Rim.: En ĉi tiu uzado oni ofte anstataŭigas mem- per sin-, kiu pli klare esprimas refleksivecon: „la ago farata speciale al si“ („li sin mortigis“), ne la pli ĝenerala „la ago farata sen ies helpo“ („li mem mortigis [iun]“); ekz‑e sinamo ^BdV , sinhelpi, sinregi, sinmortigo, sindefendo, sinforgesado ^Hamlet , sindona [18], sindoneco [19], singarda [20]. Vidu jenan klarigon.

13. Monato, Paul Gubbins: Nur ses el dek, 2014
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 19:29
15. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ­ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aÅ­gusto 1910
16. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 14:16
17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XIV
18. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. reĝoj 8:61
19. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ­ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aÅ­gusto 1907
20. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ezra 4:22

angle:

self- ~farita homo: self-made man.

beloruse:

сама- ~lerninto: самавук. ~defendo: самаабарона. ~fidema: самаўпэўнены. ~regeco: самавалоданьне.

finne:

itse- ~lerninto: itseoppinut. ~evidenta: itsestään selvä. ~defendo: itsepuolustus. ~regeco: itsehillintä, maltti.

france:

auto-

hispane:

auto- ~mova: automotriz, semoviente. ~lerninto: autodidacta. ~farita homo: persona hecha a sí misma. ~evidenta: evidente por sí mismo. ~defendo: autodefensa, defensa propia. ~kono: autoconocimiento. ~fidema: seguridad en sí mismo. ~regeco: autocontrol.

hungare:

ön- ~mova: önmozgó. ~farita homo: self-made man, önerőből felemelkedett ember. ~evidenta: magától értetődő. ~defendo: önvédelem. ~kono: onismeret. ~fidema: magabiztos. ~regeco: önuralom.

nederlande:

~lerninto: autodidact. ~evidenta: vanzelfsprekend. ~defendo: zelfverdediging.

pole:

samo- ~mova: samobieżny, automatyczny. ~lerninto: samouk, autodydakta. ~farita homo: domorosły człowiek. ~elektita rolo: samodzielnie wybrana rola. ~semiĝinta greno: samosiewne ziarno. ~evidenta: samo przez się oczywisty. ~sekva: następujący po sobie. ~defendo: samoobrona. ~kono: znajomość samego siebie. ~fidema: zarozumiały. ~regeco: samokontrola, opanowanie.

rumane:

în sine- ~mova: autopropulsat, automată. ~lerninto: autodidact. ~farita homo: om făcut de sine. ~elektita rolo: rolul ales de sine. ~semiĝinta greno: sămânță auto-însămânțată. ~evidenta: evident de la sine. ~sekva: succesiv. ~defendo: apărare personală. ~kono: autocunoaștere. ~fidema: arogant. ~regeco: autocontrol, stăpânire de sine.

ruse:

само- ~mova: самодвижущийся. ~lerninto: самоучка. ~farita homo: человек, сделавший себя сам. ~evidenta: самоочевидный. ~defendo: самозащита. ~fidema: самоуверенный.

svede:

själv- ~lerninto: självlärd. ~evidenta: självklar. ~defendo: självförsvar. ~kono: självkännedom. ~fidema: självsäker. ~regeco: självkontroll.

III.

Vortero samsignifa kiel mem¹:

mema

serĉi 'mema'

[mem.0a]

1.

[mem.0a.originala]

Individua, originala, karakteriza por ies memo: ankaŭ ĉe Mallia legeblas poemoj esperantismaj kun „aliro tro patosa kaj maltro originala kaj mema“, laŭ la vortoj de Neves en la enkonduko [21].

2.

[mem.0a.sama]

(evitinde) La sama, pri kiu temas aÅ­ kiun koncernas la afero; identa².

Rim.: Tian uzon oni efektive trovas en la Reto, sed mi ne konas ĝin ĉe la bonaj aŭtoroj. Ĝi ŝajnas al mi evitinda francaĵo, kiu ne rilatas logike al la senco de la partikulo mem. En PIV2 ĝi ne aperas. [S. Pokrovskij]

21. J. Camacho: Oazoj kaj kompasoMonato

beloruse:

сам

finne:

1. ominainen, luonteenomainen

germane:

selbst

hispane:

mismo/a

hungare:

ugyanaz

japane:

自身の [じしんの], 自らの [おのずからの]

nederlande:

zelf

pole:

właśnie ten sam, wierutny

rumane:

exact la fel, notoriu

ruse:

1. ÑÐ°Ð¼Ð¾Ð±Ñ‹Ñ‚ный

slovake:

totožný s predmetom

ukraine:

той самий, тотожний, однаковий, ідентичний

memo

serĉi 'memo'

[mem.0o]

[mem.0o.KOMUNE]

Subjekto, portanto de propra menso kaj personeco, individua aÅ­ kolektiva.

a)

Individuo: io, lia pli bona memo, instigis lin, kontraÅ­e, paroli pri la maltrankviligaj aferoj [22].

b)

Kolektivo: dum jarcentoj ĉi tiu popolo batalis por konservi sian nacian memon; la literaturo iĝis ligilo por miloj da esperantistoj kaj rimarkinde kontribuis al la formiĝo de nia „verda“ memo en ĉi mondo skuata kaj kruele disŝirata per militoj, naciaj malamoj, rasaj konfliktoj kaj lingvaj baroj [23].

22. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉapitro 2a
23. T. Chmielik: La plej indaj verkoj de nia literaturo, La Ondo de Esperanto, ; 2000:2 (64)

angle:

self

beloruse:

1.a Ð°ÑÐ¾Ð±Ð°, я (наз.), эга 1.b ÑÐ°Ð¼Ð°Ð±Ñ‹Ñ‚насьць, адметнасьць

finne:

minä (subst.), olemus, identiteetti

france:

identité, soi (identité)

germane:

1.a Selbst Selbst

hispane:

identidad, sí (identidad)

hungare:

1.a ego, én

japane:

自己 [じこ], 自我 [じが]

nederlande:

1.a het ik

pole:

1.a osobowość, ego

rumane:

1.a personalitate

ruse:

1.a Ð»Ð¸Ñ‡Ð½Ð¾ÑÑ‚ÑŒ, эго, я (в значении существительного) 1.b ÑÐ°Ð¼Ð¾Ð±Ñ‹Ñ‚ность

slovake:

ja (moje dobré ja)

svede:

1.a själv (subst.), jag (subst.) jag (subst.), identitet

ukraine:

я, особа, особистість

memeco

serĉi 'memeco'

[mem.0eco]

[mem.0eco.KOMUNE]

Personeco, identeco²: neniu dubas pri la memeco de la knabo, ĉiuj lin konas tro bone [24].

24. Hendrik J. Bulthuis: Idoj de Orfeo, Dua Parto

beloruse:

ідэнтычнасьць, асабовасьць

finne:

ominaislaatu, yksilöllisyys

france:

identité

hispane:

personalidad, identidad

hungare:

azonosság

japane:

自己同一性 [じこどういつせい]

pole:

jaźń

rumane:

sine

ruse:

самость, личность

svede:

personlighet, identitet

ukraine:

тотожність, ідентичність

memismo

serĉi 'memismo'

[mem.0ismo]

[mem.0ismo.PSI]

Granda interesiĝo pri sia memo, pri siaj personaj ecoj kaj inklinoj: senbrida memismo kaj avido [25]; venis suicidismo, nomata ankaŭ memismo [26]. egoismo, narcisismo

25. N. Klein: ; La decido kapitalismo aÅ­ klimato, 2016
26. Stanislav Lem: Surloka esploro. IV. La surloka esploro

beloruse:

эгаізм

france:

égoïsme, égotisme

germane:

Selbstsucht

hispane:

egoísmo

pole:

egoizm

rumane:

egoism

enmemiĝi

serĉi 'enmemiĝi'

[mem.en0igxi]

[mem.en0igxi.PSI]

Sin turni al interna penso, forgesante la ĉirkaŭan mondon kaj cirkonstancojn: ankaŭ mi morgaŭ posttagmeze enmemiĝos en preĝado [27]; foliumado de la paĝoj ebligas pli facile al homoj enmemiĝi en roloj, encerbigi informojn, kompreni detalojn de la teksto [28]. absorbiĝi, enpensiĝi, mediti

27. Benedikto la 16a: ; Gustumi la ĝojon... , 2005-11-01
28. Monato, Roberto Pigro: Cifereca eldono komprenigas nur onon, 2015

beloruse:

замыкацца ў сабе, пагружацца ў думкі

ĉine:

坐神 [zuòshén]

finne:

uppoutua, syventyä

france:

se perdre dans ses pensées, se recueillir

germane:

in sich hineinhorchen, sich in Gedanken verlieren, meditieren

hispane:

abstraerse

pole:

słuchać siebie, zatracać się w myślach, medytować

rumane:

ascultă-te, pierde-te în gânduri, medita

svede:

gå in i sig själv