^*kaz/o

1.

[kaz.0o.GRA]
en:

En multaj lingvoj, ĉiu el la diversaj vortformoj, kiujn alprenas nomoj laŭ sia rolo gramatika: en Esperanto kazoj ekzistas nur du: nominativo kaj akuzativo; la ceteraj kazoj estas esprimataj per helpo de prepozicioj [1]; la ĉeĥa kiel fleksia lingvo uzas 7 deklinaciajn kazojn: 1. nominativo (žena virino) 2. genitivo (ženy de virino) 3. dativo (ženě al virino) 4. akuzativo (ženu virinon) 5. vokativo (ženo! virino!) 6. lokativo (ženě pri virino) 7. instrumentalo (ženou per virino) [2]. deklinacio

Rim.: Pli ĝuste estus diri ke kazo estas gramatika kategorio de nomo, esprimanta rilaton de la per ĝi reprezentata objekto al aliaj objektoj aŭ agoj, kaj sekve, la frazan rolon de la koncerna nomo rilate al la aliaj frazanoj. Tian ĝeneralan kazon povas esprimi fleksiilo (kion implicas la ĉi-supra difino, la plej ofta interpreto) aŭ prepozicio (en analiza kazo) aŭ pozicio ktp. Ĉiuj nomstrukturaj lingvoj havas ian „objektan kazon“ aŭ ian „dativon“, sed esprimas ilin diverse. Sed tiuj nuancoj estas iom tro fakaj por ReVo kaj povus konfuzi la leganton, tial mi preferas lasi ilin en rimarkigo. [Sergio Pokrovskij]

2.

[kaz.0o.okazo]
en:

Okazo²: en tiu kazo mi prenas pluvombrelon; la leĝo ne antaŭvidis tiun kazon; min ĉiuj tre estimas, ĉar mi en ĉiuj kazoj perfekte min esprimas [3]; oni sukcesis iom post iom malaltigi la nombron de la kazoj [de malsaniĝo] ĝis inter 0 kaj 0,04 por ĉiu milo da novnaskitoj [4]; la utiligo de Interreto helpas malpliigi kazojn de depresio [5].

3.

[kaz.0o.alternativo]
en:

Unu el pluraj interekskluzivaj alternativo²j: hezitemaj politikistoj frontas nun la malplaĉan elekton: diserigi la eŭroareon, kun la risko ĵeti la regionon en krizon, aŭ favori pli fortan unuiĝon, ‐ en ambaŭ kazoj la elekto estas tikla [6]; en la unua kazo li estus fariĝinta senpotenca kiel ĉiuj tie kaj nenion plu povus deziri ‐ en la alia kazo ĉiuj deziroj je potenco kaj grandeco en li estus estingitaj [7].

4.

[kaz.0o.afero]
en:

Afero^2.b: en unu kazo (t.e. okazo), juĝisto ekzamenis 60 kazojn (t.e. aferojn) dum 28 tagoj kaj nuligis 54 el ili [8]; la enmigrintoj atendas, ĝis ili ricevas restadpermeson aŭ devas forlasi la landon […] kelkaj devas longe atendi, ĝis ilia kazo estas klarigita [9].

[kaz.0aro.GRA]
en:

Deklinacio: la deklinacio kutime rilatas nur al la kazaro en unu nombro, sekve ni parolas pri deklinacio en la singularo kaj pri deklinacio en la pluralo [10].

En neniu kazo: tiu belega vojo, la vitroĉambroj, lampoj, neniokaze povas esti publika posedaĵo [11]; de la inĝenieroj neniukaze iu irus sur la tabulo, ĉar tio postulis kuraĝon [12]; Israelo ricevas grandan parton de sia akvokvanto el la montoj de okcidenta Jordanio kaj pro tio neniakaze volas redoni tiujn regionojn al Sirio [13]; ni neniokaze rompos la pacon, ni eĉ garde observos por malebligi, ke inter ni iu ajn malamikiĝu [14]; kvakero […] neniokaze rajtas mortigi [15]. neniuokaze

En kelkaj lingvoj, kazo indikanta celon aŭ direkton: en la Esperanta frazo „ni veturas Parizon“, „Parizon“ funkcias kiel celkazo.

En kelkaj lingvoj, kazo indikanta lokon aŭ tempon: en Esperanto la adverbaj formoj kiel „hejme“, „eksterlande“, „ĉi-sabate“ ktp povas funkcii simile al lokkazo; konfuziĝis la signifoj de la praa ablativo (t.e. de la deira kazo = de, el), de la instrumenta kazo (= per) kaj de lokkazo (= en) [16].

En kelkaj lingvoj, kazo indikanta apartenon.

Vokativo: vokativo, aŭ vokkazo, estas unu el deklinaciaj kazoj, uzata por indiki kaj atentigi la personon, al kiu parolo estas adresata [17].