*paro
- 1.
-
Aro el du objektoj aŭ
estuloj prezentantaj ian similecon aŭ
rilatecon kaj konsiderataj kiel unu tuto, nome:
- a)
- Aro de du samspecaj objektoj destinitaj por kuniĝo: paro da gantoj; paro da novaj glitiloj [1]; paro da makzeloj [2]; paro da belaj flugiloj [3]; ŝia kostumo konsistis el paro da grandegaj kapricaj ŝuoj, […] bluaj ŝtrumpoj kaj el multekolora katuna vesto [4]; [ili] ŝargis kvin parojn da pistoloj [5]; dudek paroj da okuloj Marta ; Marta streĉe rigardis laŭvice ĉiun el la paroj da manoj […] ĉe la longforma tablo Marta ; ankoraŭ unu paro (sinekdoĥe: laboranto) da manoj estus por ni tre utila Marta ; veturi sur sia paro da kruroj (piediri) PrV ; du botoj faras paron PrV .
- b)
- Duopo da samspecaj estuloj: el ĉiuj vivaĵoj […] enkonduku po unu paro […] en la arkeon [6]; en la maniero, kiel la paro diris al si adiaŭ, estis io stranga [7]; juna gefianĉa paro [8]; ama paro [9]; geedza paro [10]; pli tiras virina haro, ol ĉevala paro PrV ; por paro amanta ĉiu loketo sufiĉas PrV ; bela paro por altaro PrV .
- 2.
- [11]
Matematika objekto, konsistanta el du objektoj prenitaj laŭ
difinita ordo:
oni signas per `(a,b)` la
paron
konsistantan el `a` kaj `b`;
`(a,b)=(b,a)`,
se kaj nur se `a=b`;
en la paro `(a,b)`,
`a`
estas la unua termo kaj `b` la dua;
la paroj `(a,b)` kaj
`(c,d)` estas egalaj,
se kaj nur se `a=c` kaj
`b=d`;
eblas derivi la nocion paro de la nocio aro, identigante
`(a,b)` kun la aro
`{a,{a,b}}`.
duopotermo de parokartezia produtoRim.: Naciaj lingvoj ofte hezitas, ĉu paro estu duopo aŭ duelementa aro, kaj laŭbezone aldonas „ordigita“ por la unua, kaj „neordigita“ por la dua. Tiun ĉi konvencion sekvas MatVort, sed ŝajnas al ni preferinde konsideri, ke la baza senco estas duopo.
1.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 41:13
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
4. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
5. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 6:19
7. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
9. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
11. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §287
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 41:13
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
4. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
5. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 6:19
7. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
9. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
11. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §287
- afrikanse:
- paar
- albane:
- palë
- amhare:
- ጥንድ
- angle:
- pair 2. couple, ordered pair
- arabe:
- زوج
- armene:
- զույգ
- azerbajĝane:
- cüt
- beloruse:
- пара (двойка)
- bengale:
- জোড়া
- birme:
- လင်မယား
- bosne:
- par
- bretone:
- re (manegoù, botoù...), koublad 2. koubald (mat.)
- ĉeĥe:
- dvojice, pár
- ĉine:
- 双 [shuāng], 雙 [shuāng], 一对 [yīduì], 一對 [yīduì], 对 [duì], 對 [duì], 双人 [shuāngrén], 雙人 [shuāngrén], 一双 [yīshuāng], 一雙 [yīshuāng], 两口儿 [liǎngkǒur], 兩口兒 [liǎngkǒur], 一对儿 [yīduìr], 一對兒 [yīduìr]
- dane:
- pair
- estone:
- paari
- eŭske:
- bikotea
- filipine:
- pares
- france:
- paire, couple 2. couple (math.)
- galege:
- par
- germane:
- Paar geedza ~o: Ehepaar. 2. (geordnetes) Paar
- guĝarate:
- જોડી
- haitie:
- pè
- haŭse:
- biyu
- hinde:
- जोड़ी
- hispane:
- 1. pareja 2. par ordenado
- hungare:
- pár ~o da gantoj: egy pár kesztyű. geedza ~o: házaspár.
- ide:
- paro
- igbe:
- ụzọ
- irlande:
- péire
- islande:
- par
- japane:
- ペア
- jave:
- pasangan
- jide:
- פּאָר
- jorube:
- bata
- kanare:
- ಜೋಡಿ
- kartvele:
- წყვილი
- kazaĥe:
- жұп
- kimre:
- pâr
- kirgize:
- жуп
- kmere:
- គូ
- koree:
- 쌍
- korsike:
- paru
- kose:
- iperi
- kroate:
- par
- kurde:
- cot
- latine:
- par
- latve:
- pāris
- laŭe:
- ຄູ່
- litove:
- pora
- makedone:
- пар
- malagase:
- mpivady
- malaje:
- pasangan
- malajalame:
- ഇണ
- malte:
- par
- maorie:
- takirua
- marate:
- जोडी
- monge:
- khub
- mongole:
- хос
- nederlande:
- paar
- nepale:
- जोडी
- njanĝe:
- peyala
- okcidentfrise:
- pear
- panĝabe:
- ਜੋੜਾ
- paŝtue:
- جوړې
- pole:
- para 2. para (uporządkowana), dwójka, ciąg dwuwyrazowy
- portugale:
- par
- ruande:
- couple
- rumane:
- cuplu 2. cuplu, pereche
- ruse:
- пара geedza ~o: супружеская пара. 1. чета 2. (упорядоченная) пара
- samoe:
- soa
- sinde:
- جوڙو
- sinhale:
- යුගල
- skotgaele:
- paidhir
- slovake:
- dvojica, pár
- slovene:
- par
- somale:
- labada ciyaaryahan
- ŝone:
- peya
- sote:
- para
- sunde:
- pasangan
- svahile:
- jozi
- svede:
- par
- taĝike:
- ҷуфти
- taje:
- คู่
- tamile:
- ஜோடி
- tatare:
- пар
- telugue:
- జత
- tibete:
- ཆ་
- ukraine:
- пара
- urdue:
- جوڑی
- uzbeke:
- juft
- vjetname:
- đôi
- zulue:
- okubili
inversa paro
para
- 1.
- Rilata al paro: tia plendo, rita en ilia para vivo, ne povis venki lian labor-avidon [12]; matenmanĝe, li diskutis pri sia sonĝo kun ŝi, laŭ jam longa para tradicio [13]; grupa aŭ para laboro kun multaj parolebloj [14]; oni protestis kontraŭ la dubinda duobligo de ormedaloj en para artsketado [15].
- 2.
- Konsistiganta paron: paraj turtoj; paraj kolonoj.
- 3.
- a)
- VdE (p.p. entjero) Dividebla per 2: 6 estas para nombro; la malparaj paĝnumeroj troviĝas sur la maldekstraj paĝoj, kaj la paraj paĝnumeroj sur la dekstraj paĝoj [16].
- b)
- [17] (p.p. funkcio) Tia, ke ĝi alprenas egalajn valorojn ĉe kontraŭegalaj argumentoj: la funkcio `x^2` estas para.
- c)
- (p.p. permuto) Havanta paran 3.a nombron da renversaĵoj.
12.
Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 29
13. Johán Valano: Ĉu ni kunvenis vane?, 22
14. Monato, Stefan MacGill: Kiel, kiam, kial lerni fremdan lingvon?, 2013
15. La Ondo de Esperanto, 2002, №4
16. Monato, Donald Broadribb: Paradoksa libreto da paradoksaj rakontetoj, 2005
17. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §323
13. Johán Valano: Ĉu ni kunvenis vane?, 22
14. Monato, Stefan MacGill: Kiel, kiam, kial lerni fremdan lingvon?, 2013
15. La Ondo de Esperanto, 2002, №4
16. Monato, Donald Broadribb: Paradoksa libreto da paradoksaj rakontetoj, 2005
17. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §323
- angle:
- 3. even
- beloruse:
- парны, цотны
- bretone:
- 3. par (ag.)
- ĉeĥe:
- párový, sudý
- ĉine:
- 3. 偶数 [ǒushù], 偶數 [ǒushù]
- france:
- 2. apparié 3. pair
- germane:
- 2. paarig 3. gerade
- hispane:
- 3. par
- hungare:
- 3. páros
- japane:
- 一対の [ひとたいの], つがいの, 偶数の [ぐうすうの]
- nederlande:
- 3. even (paar)
- pole:
- 3. parzysty
- rumane:
- 3. pară
- ruse:
- 2. парный 3. чётный
- slovake:
- párna (funkcia)
- tibete:
- ཆ་གྲངས་
- ukraine:
- парний
nepara
-
- a)
- [18] (p.p. entjero) Ne dividebla per 2: neparaj entjeroj kongruas kun 1 module 2; [ili] uzas kiel aksiomon ke numeroj estas paraj kaj neparaj [19].
- b)
-
(p.p. funkcio)
Tia, ke ĝi alprenas kontraŭegalajn valorojn ĉe
kontraŭegalaj argumentoj:
la funkcio `x^3` estas
nepara.
Rim.: Ial [20] preferas la formon „malpara“ ĉi-sence.
- c)
- (p.p. permuto) Havanta neparan 1.a nombron da renversaĵoj.
- angle:
- odd
- beloruse:
- няпарны, няцотны
- bretone:
- ampar
- ĉeĥe:
- liché (číslo)
- ĉine:
- 奇 [jī], 奇数 [jīshù], 奇數 [jīshù]
- france:
- impair
- germane:
- ungerade
- hispane:
- impar
- hungare:
- páratlan
- japane:
- 奇数の [きすうの]
- pole:
- nieparzysty
- rumane:
- impară
- ruse:
- нечётный
- slovake:
- nepárne číslo
- ukraine:
- непарний
pareco
- 1.
- Stato de paro: la poeto ankaŭ meditas pri la propra intimeco – soleco, animaj malvarmoj […], pri amikeco kaj pareco [21].
- 2.
- Eco de io para: pareco de entjero estas ekvivalenta al pareco de ĝia lasta dekuma cifero; la pareco de permuto (identigebla kun la valoro de signumo ĉe ĝi).
21.
Monato, Antonio Valén: Ĉu Ertl provizore stilekzercas?, 2005
- angle:
- parity, sign (of a permutation)
- beloruse:
- парнасьць (злучэньне парамі), цотнасьць
- bretone:
- parder
- ĉeĥe:
- parita, párovost
- france:
- parité, signature (d'une permutation)
- germane:
- Parität, Signatur 1. Zweisamkeit
- hungare:
- párosság, paritás
- japane:
- パリティ
- pole:
- parzystość (liczby), znak (permutacji)
- rumane:
- paritate (numere), semn (permutare)
- ruse:
- чётность, знак (перестановки)
- slovake:
- parita, párovosť
parigi
(tr)
22.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 19:19
- beloruse:
- спарваць, спароўваць, злучаць парамі
- bretone:
- parañ (lakaat daou-ha-daou)
- ĉeĥe:
- pářit, připustit, spářit
- ĉine:
- 有伴 [yǒubàn], 有配偶 [yǒupèiǒu], 結婚了 [jiéhūnliǎo], 结婚了 [jiéhūnliǎo]
- france:
- apparier
- germane:
- paaren
- hispane:
- emparejar
- hungare:
- párosít
- japane:
- つがいにする, つがわせる
- nederlande:
- koppelen (v.personen of dieren)
- pole:
- parzyć (łączyć)
- rumane:
- prepara (combina)
- ruse:
- спаривать
- slovake:
- spáriť
- svede:
- para ihop
- ukraine:
- парувати
pariĝi
- Estigi paron, kunigante du vivulojn aŭ du kongruajn aferojn: la du afiŝoj pariĝas belege kaj simetrie kaj logos atenton al via butiko [23]; paro pariĝas en parko [24]; en la duobla helico adenino ĉiam pariĝas kun timino, kaj guanino ĉiam pariĝas kun citosino [25]; ĉarme pepas la birdoj, pariĝas, konstruas nesteton [26]; individuoj de diferencaj subspecioj aŭ de rasoj povas pariĝi kaj reproduktiĝi [27]; li havas vere rasistan sintenon kaj ĉesis la rilatojn kun la frato, kiam tiu ĉi dungis la malajsian ĉininon kaj pariĝis kun ŝi [28]; alkoholaĵoj devas ĉiam pariĝi kun io por manĝeti [29].
23.
Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 40. Kaj rapide kreskas la afero
24. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, La respektema p...
25. Steĉjo Norvell: Riboj, Monato, 2000/11, p. 16-17
26. Monato, Walter Klag: Brutalaj birdoj, 2012
27. Vikipedio, Subspecio, 2013-08-05
28. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, ABZ de murdo
29. T. Cazella, trad. Yamakawa S.: 7 aferoj, kiujn vi ne sciis pri japanaj manĝaĵoj , 2014-07-24
24. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, La respektema p...
25. Steĉjo Norvell: Riboj, Monato, 2000/11, p. 16-17
26. Monato, Walter Klag: Brutalaj birdoj, 2012
27. Vikipedio, Subspecio, 2013-08-05
28. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, ABZ de murdo
29. T. Cazella, trad. Yamakawa S.: 7 aferoj, kiujn vi ne sciis pri japanaj manĝaĵoj , 2014-07-24
- beloruse:
- спарвацца, спароўвацца, злучацца парамі, утвараць пары
- ĉine:
- 配对 [pèiduì], 配對 [pèiduì]
- france:
- s'accoupler, s'apparier
- japane:
- つがいになる, つがう
- pole:
- dobierać się w pary, gzić się (parzyć się)
- rumane:
- se potrivesc în perechi, facem sex
parulo
- Homo rigardata kiel ano de portempa aŭ konstanta paro: li estis mia parulo en la balo; ni, sekve de eknaskiĝinta sentimento, donas al la trovita parulo ĉiun nian eston kaj havon kaj dediĉas nin tute al tiu [30]; aperis amuza demando pri du remiloj, unu el kiuj estas remilo simpla kaj la alia ĝia parulo: ĉu […] la verkisto atribuis al tiuj objektoj inajn kaj virajn trajtojn [31]? partnero1.b, fianĉo
- beloruse:
- пара (хтосьці для кагосьці), партнэр, напарнік
- ĉeĥe:
- partner, partnerka
- ĉine:
- 伙伴 [huǒbàn], 伴 [bàn], 伴侣 [bànlǔ:], 伴侶 [bànlǔ:], 搭档 [dādàng], 搭檔 [dādàng], 匹 [pī], 合伙人 [héhuǒrén], 拍档 [pāidàng], 拍檔 [pāidàng], 枕边人 [zhěnbiānrén], 枕邊人 [zhěnbiānrén], 侣 [lǔ:], 侶 [lǔ:], 同伴 [tóngbàn], 对方 [duìfāng], 對方 [duìfāng], 工作伙伴 [gōngzuòhuǒbàn]
- france:
- cavalier (partenaire de danse), compagnon (dans un couple), partenaire
- germane:
- Partner
- pole:
- partner
- rumane:
- partener
- slovake:
- partner, partnerka
- ukraine:
- пара (особа, яка утворює пару з кимось)
parulino
- beloruse:
- пара (хтосьці для кагосьці), партнэрка, напарніца
- ĉeĥe:
- partnerka
- ĉine:
- 女伴 [nǚbàn], 老婆 [lǎopó]
- france:
- cavalière (partenaire de danse), compagne (dans un couple), partenaire (fém.)
- germane:
- Partnerin
- pole:
- partnerka
- rumane:
- parteneră
- slovake:
- partnerka
punktoparo
- Paro, konsistanta el du punktoj. ekvipolenta.
Rim.:
Ni ne trovis aŭtoritatan terminon por tiu nocio. Ŝajnas,
ke „punktoparo“ estas bona, ĉar priskriba. Ebla
anstataŭaĵo povus esti „dupunkto“.
- angle:
- bound vector
- france:
- bipoint, vecteur lié
- germane:
- gebundener Vektor
- hispane:
- equipolente
- hungare:
- pontpár
- pole:
- wektor zaczepiony, wektor związany, para punktów
- rumane:
- vector cârlig, vector legat, pereche de puncte
- ruse:
- связанный вектор
versparo
- Du versoj kune, formantaj poemeton aŭ parton de pli longa poemo: okulfrapas […] versparo de Adiaŭ Paris!: ... en la koro restas nun ⫽ cikatro inter sen kaj kun ... [34]; antaŭ ĉiu Printempa Festo, Ĉina Novjaro, ĉinoj faras versparojn kaj gluas ilin ĉe la pordoj [35]. distiĥo, versduo, versduoporimo
34.
Monato, Stefan Macgill: Knabinoj, cignoj, burĝonoj, 2007
35. Xie Ruifeng: Kial printempa versparo nepre estas „paro“?, esperanto.china.org, 2024-02-09
35. Xie Ruifeng: Kial printempa versparo nepre estas „paro“?, esperanto.china.org, 2024-02-09
- beloruse:
- двухрадкоўе
- germane:
- Verspaar
blinda parigo
- Aranĝita renkonto inter du pariĝo-dezirantoj, kiuj antaŭe ne konis sin: „ne temas pri blinda parigo,” Jesika urĝis „ni simple estos en grupo” [36].
36.
J. Francis: La Granda Kaldrono, 1978
- angle:
- blind date
- beloruse:
- спатканьне ўсьляпую
- ĉine:
- 相亲 [xiāngqīn], 相親 [xiāngqīn]
- france:
- rencontre arrangée
- pole:
- randka w ciemno
- rumane:
- întâlnire între necunoscuți
administraj notoj
inversa ~o:
Mankas dua fontindiko.
inversa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
punkto~o: Mankas dua fontindiko.
punkto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
inversa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
punkto~o: Mankas dua fontindiko.
punkto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.