*renvers/i

*renversi

(tr)
1.
Faligi ion aŭ iun starantan, tiel ke la supro estas malsupre: renversi inkujon, meblon, muron; la tablo staras malrekte kaj kredeble baldaŭ renversiĝos [1]; pano ruliĝis tra […] tendo, kaj ekfrapis ĝin tiel, ke ĝi falis, kaj renversis ĝin, kaj la tendo tute kuŝis [2]; oni renversas montojn de ilia bazo [3]; mi estas tute sendefenda, infano povas min renversi [4]; ni havas gubernian madejron: ĝi ne imponas per eksteraĵo, sed eĉ elefanton ĝi renversos [5]; li alsendu vinon la plej bonan, alie mi renversos lian tutan kelon [6]; el surprizo pro tiu ĉi demando [li] preskaŭ renversis la pleton de teo BdV ; la ludantaj delfenoj sin renversadis FK ; kiam la ŝipo renversiĝas, oni ne havas tempon diskuti pri la remistoj [7]. VD:ŝanceli1
2.
(figure) Ruinigi, detrui, ekstermi: Mi ne renversos la urbon [8]; la malvirtuloj renversiĝos kaj pereos, sed la domo de virtuloj staros forte [9]; du tiaj homoj, kiel mi, ruinige renversus la tutan konstruon de la morala mondo [10]; tio ĉi renversas la tre vastigitan opinion FK .
3.
Inversigi: renversi la ordon de listo; renversi la randon de ĉapelo.
angle:
overturn, upset
beloruse:
перакуліць, перавярнуць, абярнуць 2. зрынуць, скінуць, зьвергнуць, абвергнуць (opinion)
ĉeĥe:
klopit, kácet, podtrhnout, překlopit, překlápět, převrhnout, převrátit, rozvrátit, skácet, svalit, zbavit moci, zvrátit
france:
basculer, renverser, retourner
germane:
1. umkippen, umwerfen, kentern, umstürzen 2. stürzen 3. umdrehen, umstülpen
hungare:
1. felborít, feldönt, ledönt 2. felfordít 3. kifordít, megfordít
japane:
逆さにする [さかさにする], 転覆させる [てんぷくさせる], ひっくり返す [ひっくりかえす], 倒す [こかす], 転倒させる [てんとうさせる], 覆す [くつがえす], 打倒する [だとうする]
nederlande:
omgooien, ten val brengen
pole:
przewracać, obalać, wywracać
portugale:
revirar, deitar por terra, derribar, entornar, tombar
ruse:
опрокинуть, перевернуть 2. ниспровергнуть
slovake:
obrátiť, preklopiť, prevaliť, prevrhnúť, prevrátiť
ukraine:
перекидати, перевертати, валити, скидати

renversaĵo

MAT[11]
(de permuto `sigma` super orda aro) Ĉiu tia duopo `(i,j)`, ke `i lt j`, kaj `sigma(i) gt sigma(j)`: la permuto `abc to acb` enhavas unu renversaĵon, nome `(b,c)`.
Rim.: Eblas diri ankaŭ, ke temas pri la duopo `(sigma(i),sigma(j))`, kiel faras Bricard.
angle:
inversion (in a permutation)
beloruse:
беспарадак
france:
inversion (dans une permutation), dérangement (dans une permutation)
germane:
Inversion, Derangement
hungare:
inverzió (permutációban), megfordítás (permutációban)
pole:
odwrócenie
ruse:
беспорядок

renversiĝi

(ntr)
Esti renversata: la tablo staras malrekte kaj kredeble baldaŭ renversiĝos [12]; li kolektas siajn fortojn kaj […] puŝas la veturilon kun tia forto, ke ĝi renversiĝas sur alian flankon FK ; lia manĝaĵo renversiĝos en liaj internaĵoj [13]; per la morto de nia kara frato renversiĝis la ordo […] en nia lando Hamlet ; ŝanceliĝanta konstruaĵo ne bezonas tertremon, por renversiĝi [14]; Petro ofte ne bone aŭdadis, la memoro senkontrola ne bone tenadis, kaj tiel la vortoj renversiĝadis kaj akceptadis diversajn sovaĝajn formojn [15].
beloruse:
перавярнуцца, перакуліцца, абярнуцца
germane:
umfallen, umstürzen (fallen)
japane:
逆さになる [さかさになる], 転覆する [てんぷくする], ひっくり返る [ひっくりかえる]
pole:
odwracać się, bęcnąć
tibete:
མགོ་རྟིང་ལོག་
ukraine:
перекидатися, перевертатися, валитися

mondrenversa

(figure) Kiu renversas la ordon de la mondo, ŝanĝas la vivkondiĉojn; revolucia: en tiu tempo filozofo nur de siaj mondrenversaj doktrinoj ne povis vivi; li bezonis laboron, kiu sekurigas al li la panon kaj la salon [16].
VD:mondoskua
16. B. Traven, trad. D. kaj H.-G. Kaiser: La Ĉaro, 2016
france:
qui change la face du monde, révolutionnaire

ŝtatrenverso

POL Subita kaj perforta forigo de reĝimo, ĉu fare de militistoj per puĉo, ĉu fare de la popolo per revolucio: Tajlando havas longan tradicion de ŝtatrenversoj [17]; en la historio de Niĝerio el ĉiuj voĉdonoj rezultis krizoj kaj poste ŝtatrenverso fare de la niĝeria armeo [18].
17. G. Gällmo: Tajlando: denove ŝtatrenverso, Raporto.info, 2006-09-20
18. Monato, Princo Henriko Oguinye: Elektoj sen elektiloj, 2007
beloruse:
путч, дзяржаўны пераварот
france:
coup d'état, putch
germane:
Putsch, Staatsstreich
hungare:
államcsíny, puccs
japane:
クーデター [くーでたー], 国家転覆 [こっかてんぷく]
nederlande:
staatsgreep, putch
norvege:
kuppforsøk
pole:
przewrót państwowy
portugale:
golpe de estado
ruse:
путч
ukraine:
державний переворот

administraj notoj

~aĵo: Mankas dua fontindiko.
~aĵo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mond~a: Mankas dua fontindiko.