*krimo
- Ago, per kiu morala aŭ civila leĝo estas plej grave malobservata (mortigo, seksperforto ktp): malriĉeco ne estas krimo PrV ; pardonu […] la krimon de via sklavino [1]; mi ne havas malbonon nek krimon en mia mano [2]; akuzante lin pri krimo [3]; kreskis krimoj rilataj al drogoj [4]; la plej multaj krimoj kontraŭ virinaj homoj okazas ene de la familioj [5]; pri la krimoj de nunaj armeoj kulpas nur nunaj gvidantoj, ordonantoj kaj plenumantoj [6].
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 25:28
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 24:11
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 19:16
4. LAST/pg: Krim-portreto, Monato, 2000/11, p. 14
5. Stefan Maul: Estimataj gelegantoj,, Monato, 2000/08, p. 3
6. Zlatko Tišljar: Nekredeblaj malveroj, Monato, 2000/03, p. 12-13
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 24:11
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 19:16
4. LAST/pg: Krim-portreto, Monato, 2000/11, p. 14
5. Stefan Maul: Estimataj gelegantoj,, Monato, 2000/08, p. 3
6. Zlatko Tišljar: Nekredeblaj malveroj, Monato, 2000/03, p. 12-13
- angle:
- crime, felony, offense, offence
- beloruse:
- злачынства
- ĉeĥe:
- trestný čin, zločin
- ĉine:
- 犯罪 [fànzuì], 罪行 [zuìxíng], 罪刑 [zuìxíng], 犯罪行为 [fànzuìxíngwéi], 犯罪行為 [fànzuìxíngwéi], 愆尤 [qiānyóu], 罪恶 [zuìè], 罪惡 [zuìè], 辜 [gū]
- france:
- crime
- germane:
- Straftat, Verbrechen
- hispane:
- crimen
- hungare:
- bűncselekmény, bűntett
- japane:
- 罪 [ざい], 犯罪 [はんざい]
- katalune:
- crim
- nederlande:
- misdrijf, misdaad
- pole:
- przestępstwo, zbrodnia
- portugale:
- crime
- rumane:
- crimă, infracțiune
- ruse:
- преступление, злодеяние
- slovake:
- zločin
- tibete:
- ཉེས་པ་
- ukraine:
- злочин, злодіяння
krima
- 1.
- Kulpa je krimo: krima homo; ne indulgu ĉiujn krimajn malbonfarantojn [7]; vi ne pereu pro la krimeco de la urbo [8]; krimaj idealoj [9]; komenco de vivo krima Marta ; kruela mi nun estos, sed ne krima Hamlet ; ĵurnalistoj devis pagi tian agadon per sia vivo: krimaj mafioj ne pardonas la senmaskigon [10].
- 2.
- Konsistiganta krimon: krima faro; en la koro vi faras krimaĵojn [11]; ĉiu detalo de la krima faro Ifigenio .
- 3.
- Rilata al krimo: krima rakonto [12]; krima kodekso; la skandalon estigis juristo, interpretante tro libere la kriman kodon [13]. kriminala
7.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 59:5
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 19:15
9. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Nefermita letero al s-ro de Beaufront.
10. Werner Schad: Putrantaj demokratioj, Monato, 2001/02, p. 7
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 58:2
12. Monato, Fidilalao Henriel: Kino malagasa furoras, 2007
13. Monato, Last: Kodo-nodo, 2004
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 19:15
9. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Nefermita letero al s-ro de Beaufront.
10. Werner Schad: Putrantaj demokratioj, Monato, 2001/02, p. 7
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 58:2
12. Monato, Fidilalao Henriel: Kino malagasa furoras, 2007
13. Monato, Last: Kodo-nodo, 2004
- angle:
- 1. criminal, felonious 2. criminal 3. criminal
- beloruse:
- 1. злачынны 2. злачынны, крымінальны 3. крымінальны
- ĉeĥe:
- trestný, zločinný
- ĉine:
- 罪恶 [zuìè], 罪惡 [zuìè], 鋌而走險 [tǐngérzǒuxiǎn], 铤而走险 [tǐngérzǒuxiǎn], 刑事 [xíngshì]
- france:
- criminel (adj.)
- germane:
- verbrecherisch 2. strafbar
- hispane:
- 1. criminal 3. criminal
- hungare:
- 1. bűnös 2. bűn-, bűnös 3. büntető, bűnügyi
- japane:
- 犯罪の [はんざいの], 罪のある [ざいのある]
- nederlande:
- 1. misdadig, crimineel (bn.) 2. strafbaar 3. crimineel (bn.)
- pole:
- 1. winny przestępstwa, winny zbrodni 2. przestępczy, zbrodniczy, występny 3. kryminalny
- rumane:
- 1. vinovat de crima, criminal 2. penal, atroce, rău 3. criminal
- ruse:
- 1. преступный 2. преступный, криминальный 3. криминальный, уголовный
- slovake:
- zločinný
- ukraine:
- злочинний
krimi
(ntr)
- Plenumi krimon: kiu ne krimas, tiu ne timas PrV ; tajloro krimis, botisto pendas (senkulpulo pagas pro kulpulo. pagi) PrV ; la ombroj de la krimuloj, eĉ en la postmorta vivo krimas [14]; laŭ litova leĝo tiuj, kiuj vendas sian organojn, ne krimas [15].
14.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XXII
15. last: Krimo organ-izata, Monato, 2000/11, p. 14
15. last: Krimo organ-izata, Monato, 2000/11, p. 14
- angle:
- commit a crime
- beloruse:
- зьдзейсьні ць злачынства
- ĉeĥe:
- dopustit se zločinu, páchat trestný čin
- ĉine:
- 作案 [zuòàn], 獲罪 [huòzuì], 获罪 [huòzuì], 犯 [fàn]
- france:
- commettre un crime
- germane:
- ein Verbrechen begehen
- hispane:
- cometer un crimen
- hungare:
- bűnözik, bűntényt követ el, bűntettet hajt végre
- japane:
- 罪を犯す [つみをおかす]
- nederlande:
- een misdrijf begaan
- pole:
- popełnić zbrodnię, popełnić przestępstwo
- rumane:
- comite o crimă, comis infracțiunea
- ruse:
- совершить преступление
- slovake:
- dopustiť sa zločinu, spáchať zločin
- tibete:
- ཁྲིམས་&t_-a;གལ་
- ukraine:
- учиняти злочин
krimeto
(komune)
- angle:
- misdemeanour
- beloruse:
- правапарушэ ньне
- ĉeĥe:
- přestupek, přečin
- ĉine:
- 輕罪 [qīngzuì], 轻罪 [qīngzuì]
- france:
- délit
- germane:
- Gesetzesverstoß
- hungare:
- vétség, kihágás, szabálysértés
- japane:
- 軽犯罪 [けいはんざい], 違反 [いへん]
- nederlande:
- licht misdrijf, lichte misdaad
- pole:
- wykroczenie, przewinienie, występek
- rumane:
- delincvență, infracțiune
- ruse:
- проступок, правонарушен ие
- slovake:
- previnenie, priestupok
- ukraine:
- провина, проступок
krimego
- Severa krimo, severa punebla: la senprecedencaj krimegoj en Norvegio […] ŝokis ankaŭ albanojn [18]; li neniel pentis pro la krimego, kiun li poste karakterizas „malagrabla, sed necesa“ [19].
18.
Monato, Bardhyl Selimi: Albanoj ŝokitaj, 2011
19. Monato, Douglas Draper: Floroj, ne armiloj, 2011
19. Monato, Douglas Draper: Floroj, ne armiloj, 2011
- angle:
- atrocity, outrage
- beloruse:
- цяжкае злачынства
- ĉeĥe:
- těžký zločin
- ĉine:
- 暴行 [bàoxíng], 惨剧 [cǎnjù], 慘劇 [cǎnjù]
- france:
- forfait (crime)
- germane:
- schwere Straftat, schweres Verbrechen
- hungare:
- súlyos bűntett, rémtett, atrocitás
- japane:
- 大罪 [だいざい], 重罪 [じゅうざい]
- nederlande:
- zwaar misdrijf, zware misdaad
- pole:
- zbrodnia, potworność, okrucieństwo
- rumane:
- delict, groază, atrocitate
- ruse:
- тяжкое преступление
- slovake:
- ťažký zločin
- ukraine:
- тяжкий злочин
*krimulo
- Homo kiu faris krimon: oni falas de krimuloj [20]; savu min de la krimuloj [21]; liberigu min el la mano […] de krimulo kaj premanto [22]; la krimuloj uzas ĉiun okazon, por liberigi sin de la homoj danĝeraj por ili per helpo de veneno aŭ ponardo FK . murdisto, rabisto, ŝtelisto, trompisto
20.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 3:34
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 59:2
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 71:4
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 59:2
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 71:4
- angle:
- criminal
- beloruse:
- злачынец, крымінальнік
- ĉeĥe:
- kriminálník, lotr, lump, pachatel, zločinec
- ĉine:
- 犯 [fàn], 罪犯 [zuìfàn], 犯人 [fànrén], 刑事犯 [xíngshìfàn]
- france:
- criminel (subst.)
- germane:
- Verbrecher
- japane:
- 犯罪者 [はんざいしゃ], 犯人 [はんにん], 罪人 [つみびと]
- nederlande:
- misdadiger
- pole:
- przestępca, złoczyńca, zbrodniarz
- rumane:
- contravenient, infractor, ticălos, răufăcător
- slovake:
- zlosyn, zločinec
- ukraine:
- злочинець
krimularo
- Grupo de krimuloj kune agantaj; tuto de la krimuloj: bone, bone, la krimularo dormas, en tiu ĉi sovaĝa loko neniu subaŭskultas [23]; laŭ la Oficejo de Interpol en Bejruto, la trafiko de siriaj antikvaĵoj trairanta Libanon estas en la manoj de la organizita krimularo [24]. bandaĉo, kliko1, mafio
23.
Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvara
24. S. Hardy, trad. C. Minnaja: La Trofeojn de milito, Unesko-kuriero, 2017-10 ĝis 12 (3)
24. S. Hardy, trad. C. Minnaja: La Trofeojn de milito, Unesko-kuriero, 2017-10 ĝis 12 (3)
- angle:
- criminal gang, criminal organization, criminals (generally)
- beloruse:
- злачынная групоўка, арганізаваная злачыннасьць
- ĉine:
- 黑帮 [hēibāng], 黑幫 [hēibāng], 犯罪团伙 [fànzuìtuánhuǒ], 犯罪團伙 [fànzuìtuánhuǒ]
- france:
- crime organisé
- germane:
- Verbrecherschar
- pole:
- półświatek, margines społeczny
- rumane:
- viața de mai târziu, listă de lumi subterane
honorkrimo, krimo pro honoro
- Venĝa krimo, ordinare murdo (honormurdo), pro ago rigardata kiel ofenda al la honoro de familio, pliofte kontraŭ virino kiu amligiĝis sen permeso: viktimo de honorkrimo, la mirakle savita Suad atestas en la nomo de miloj da similaj kazoj [25]; mi volis fari filmon pri la krimoj pro honoro kaj mi pensis kunigi du aŭ tri historiojn kiel tiu de Banaz [26].
25.
C. Declerck:
Atestas viktimo de honorkrimo, Monato, 2005/11, p. 24
26. D. Khan, interv. J. Šopova, trad. K. Neeft: Ili elektis la pafilon, mi la kameraon, Unesko-kuriero, 2017-10 ĝis 12 (3)
26. D. Khan, interv. J. Šopova, trad. K. Neeft: Ili elektis la pafilon, mi la kameraon, Unesko-kuriero, 2017-10 ĝis 12 (3)
- angle:
- honor crime
- france:
- crime d'honneur
- germane:
- Ehrverbrechen
- pole:
- zabójstwo honorowe, morderstwo honorowe
- rumane:
- crimă de onoare
militkrimo
- angle:
- war crime
- beloruse:
- ваеннае злачынства
- ĉeĥe:
- válečný zločin
- ĉine:
- 战争罪 [zhànzhēngzuì], 戰爭罪 [zhànzhēngzuì]
- france:
- crime de guerre
- germane:
- Kriegsverbrechen
- japane:
- 戦争犯罪 [せんそうはんざい]
- pole:
- zbrodnia wojenna
- rumane:
- crimă de război
- slovake:
- vojnový zločin
- ukraine:
- воєнний злочин
pensokrimo
- Ideo, kiun oni rigardas kvazaŭ krima, skandalega: tuj kiam oni havus la pensopolicon sekvus la pensokrimoj [29]. herezo1
29.
I. Fantom:
Penso-polico proponita por enŝoviĝi en konspirteoriajn
grupojn, le Monde diplomatique, 2010-09
- angle:
- thought crime, thoughtcrime
- france:
- délit d'opinion
- pole:
- przestępstwo myślowe
- rumane:
- crima a crezut
krimosciencisto, krimfakulo
- Fakulo pri krimscienco: la enketistoj, aŭstraj krimfakuloj kun germanaj kaj usonaj kolegoj, konkludis, ke li sola respondecas [30]; ekzistas sepdek kvin parfumoj, kiujn krimfakulo ĉe neceso devas distingi unu de la aliaj [31]. kriminologo
30.
Monato, Evgeni Georgiev: Kulpas nur li, 2013
31. A. Conan Doyle, trad. W. Auld: La Ĉashundo de la Baskerviloj, Sezonoj, 1998
31. A. Conan Doyle, trad. W. Auld: La Ĉashundo de la Baskerviloj, Sezonoj, 1998
- angle:
- criminologist
- beloruse:
- крыміноляг
- france:
- criminologue
- germane:
- Kriminalist
- nederlande:
- criminoloog
- pole:
- kryminolog
- rumane:
- criminolog
krimoscienco, krimscienco
- Studado de krimoj, krimantoj, iliaj rilatoj al socio, medio, leĝaro: kio ajn pensas tiuj apostoloj de la krimoscienca analizo, [iliaj] karakterizoj ne ŝajnas tre apartaj, ili respondas, iel ajn, al tiuj de la „generacio de la suburbaj kvartaloj“ al kiu ili apartenas [32]. kriminologio
Rim.:
En multaj landoj oni distingas la interfakan krimsciencon, kiu esploras
kriman konduton, kaŭzojn eblecojn de prevento ktp. aplikante precipe
sociajn sciencojn kaj juron kaj la multfakajn „forensajn“ metodojn,
kiuj
aplikas precipe natursciencon por esplori la cirkonstancaron de konkretaj
krimoj por pruvi ies kulpon:
daktiloskopio estas la tekniko por videbligado, klasifikado kaj identigado de
fingrospuroj, […] uzata kiel parto de la forensa esploro
[kaj] metodo por identigado
[33].
En Esperanto oni ĝis nun ne vere adoptis tiun vorton kaj provas elturniĝi per
helpvortoj kiel krimfakulo,
krimmedicino, jurmedicino,
kvankam tiuj ne povas esprimi la fakton, ke aplikiĝas scioj ankaŭ de ĥemio, fiziko,
genetiko, venenoscienco, psikologio, komputiko ktp. por krimesplorado.
[W. Diestel]
32.
Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2014-2016, Dosiero: Atencoj de Parizo, la ŝok-ondo
33. Vikipedio, Daktiloskopio
33. Vikipedio, Daktiloskopio
- angle:
- criminology forensa: forensic.
- beloruse:
- крыміналёгія
- ĉeĥe:
- kriminologie
- ĉine:
- 犯罪学 [fànzuìxué], 犯罪學 [fànzuìxué]
- france:
- criminologie
- germane:
- Kriminalistik forensa: forensisch. forensa: forensique.
- nederlande:
- criminologie
- pole:
- kryminologia
- rumane:
- criminologie
- slovake:
- kriminológia