³indukt/i

(tr)

1.

Rezoni, konkludante el apartaj faktoj al ĝenerala leĝo, el specoj al specaro, el efikoj al kaŭzo: el tio, ni povas indukti, ke ... kial li verkis kaj tradukis tiujn kalumniajn artikolojn kontraŭ judoj, Zamenhofo, cionismo […]? – mi induktas, ke ĉar li esencas antisemito ^MMa ; filologo tamen ne povus multe indukti, el la konata historio de esperanto, ĝeneralajn leĝojn pri la evoluado de lingvoj ^Plumamikoj ; dedukti

2.

Produkti elektran aŭ magnetan kampon per indukto²: la alterna induktita fluo en la movanta bobeno estas transformita en kontinuan tension [1]; la tera magnetkampo induktas al ĉiuj materialoj magnetajn ecojn [2].

3.

Aktivigi fiziologian disvolviĝan procezon; en genetiko, aktivigi genon per ekstera faktoro: medio- kaj vivkondiĉoj povas indukti heredeblajn ŝanĝiĝojn (ekz. vintrorezistecon de oranĝo) [3].

4.

(figure) Estigi en io, elvoki, inspiri: manekeno ĉu vivanta, ĉu pupo el plasto, devas indukti ĉe la geaĉetantoj surrealan senton de ideala supereco [4]; nia eminenta, nobla, kompetenta akademio de Esperanto rekonsideru siajn decidojn, rekonu siajn mispaŝojn, induktitajn de la koloniismo, ksenofobio, naciismo, ŝovinismo [5].

1.

Ago indukti ¹: al la logiko de Aristotelo, Bakono aldonis indukton: se io okazas sufiĉe ripete aŭ estas ripetigebla, oni povas antaŭdiri, ke ĝi okazos denove [6]; oni distingas […inter] la deduktoj, la induktoj kaj la abduktoj, kvankam foje oni [konsideras] la abduktojn kiel speciala tipo de indukto [7].

2.

Fenomeno, per kiu ŝanĝiĝanta elektra kampo formas magnetan kampon kaj inverse: pere de indukto oni povas ŝargi elektran dentobroson sen konektilo [8]; transformatoro (aŭ transformilo) […] transformas alternan kurenton kaj tension […] per elektromagneta indukto [9].

3.

^MatVort Maniero pruvi, ke propozicio veras por ĉiu natura entjero `n`, montrante ke ĝi veras por `n=0`, kaj ke se ĝi veras por iu `n`, ĝi veras ankaŭ por `n+1`: temas pri pruvoj de matematikaj teoremoj pere de indukto, kaj solvante tiujn taskojn hieraŭ posttagmeze, mi supozis aŭ eĉ certis, ke neniu el miaj samklasanoj sukcesos solvi ilin ^FSI ; aksiomo de (matematika) indukto ^MatVort ; pruvu per indukto, ke la ĝenerala termo `u_n` de geometria progresio egalas al `u_0 q^n`.

Karakterizata per indukto:

1:

indukta rezonado, metodo.

2:

per indukta infrast[r]ukturo en la pavimo […] aŭtoj povos ŝargiĝi dum veturado [10]; tiuj magnete levitaj veturiloj uzos altiran kaj forpuŝan fortojn kreatajn de super-konduktanta magneto en la vagonoj kun induktaj bobenoj sur la gvidaj vojmuroj [11].

Bobeno, kiu kontraŭstaras la pason de alterna kurento per sia induktanco: se en cirkvito estas kondensilo, induktilo, tiuj proprecoj simile okazigas enŝaltan pliŝarĝecon [12].