^*herb/o

1.

Nealta natura vegetalaro, kiel tiu kovranta la grundon en stepo, paŝtejo aŭ gazono, konsistanta el unujaraj aŭ plurjaraj radikhavaj vegetaloj kun maldika trunko neligna: vojon batitan herbo ne kovras ^PrV ; depost tiu tempo la remparo fortikiĝis kaj baldaŭ kovriĝis per abunda herbo [1]; per herbo oni vin nutros kiel bovojn [2]; kiel herbo, matene ĝi floras kaj ĝermas, vespere ĝi dehakiĝas kaj sekiĝas [3]; venis akridoj kaj skaraboj sennombraj kaj formanĝis la tutan herbon en ilia lando [4], li ordonis al la homamasoj sidiĝi sur la herbo [5].

Rim.: Laŭ PIV2 tiusenca herbo konsistas el poacoj; kvankam iuj el ili (ekz-e festuko, elimo ktp) efektive estas tipaj herbospecoj, tamen reale temas pri multe pli vasta nocio. La koncepto ne estas bazita sur botanika klasifiko, ĝi estas ekologia kaj mastrumada: herbo¹ estas vivoformo (ankaŭ trifolio kaj luzerno estas herboj, sen esti poacoj); kaj en la mastrumado herbo estas nocio, kontrasta al greno: seka herbo estas fojno, seka greno estas pajlo. Tritiko estas poaco, sed komunlingve ĝi ne estas herbo. Jen aŭtoritataj ekzemploj pri nepoaca herbo: ĉar kiel floro de herbo li forpasos [6]; la verda herbo kun la malgrandaj ruĝaj kaj blankaj floroj estis la subpieda tapiŝo [7]. [S. Pokrovskij]

2.

Iu el tiaj vegetaĵoj manĝebla kaj uzata kiel spicaĵo aŭ uzata por kuraci: legomoj: radikaj, foliaj, trunketaj, floraj kaj fruktaj, ‐ fungoj, salatoj kaj supaj herboj ^FK ; apud la freŝa herbobedo kuŝis la bastono de la patro [8]; macojn kun maldolĉaj herboj ili manĝu [9]; unu el la pastroj preparis rimedojn el herboj, mielo, oleo [10]; vino, saturita per muskato kaj bonodoraj herboj [11]; tiu herbo mirinda kaj benita de Allah, […] la tabako estas la plezuro de la hadĵioj, kiuj vojaĝas al Mekko ^FK ; paradiz-ĝardeneto monaĥa kun herboj, floroj kaj fruktarboj [12]; en graflando Flandrio, kiu estis sub la regado de franca reĝo, la bierfaristoj estis devigitaj uzi aliajn herbojn ol lupolo [13]; kuracaj herboj [14].

3.

Nedaŭra planto: unujara (vivas nur unu jaron), somera (ĝermas printempe kaj fruktas somere aŭ aŭtune), vintra (ĝermas aŭtune kaj fruktas sekvajare printempe), dujara (ĝermas en unu jaro kaj floras kaj fruktas en sekva jaro), plurjara herbo.

Unuopa individua vegetalo el tiaj, kiuj konsistigas herbon¹: floro falis ankoraŭ! sekiĝis herbero kaj mortis, velkis pro vintra la frosto ĝia verdanta folio [15]! marta mateno, / mateno suna, / lastaj nebuloj, unuaj herberoj [16]; la reĝidinoj rigardis unu la alian, rigardis sur la teron kaj inter la herberoj ili ekvidis grandajn nuksojn [17].

Herbo malutila por kultivo: inter herbaĉoj kaj urtikoj ĝi kuŝis tie en angulo [18]; planto, elfosita inter herbaĉoj kaj arbetoj [19]; kampa cirsio estas konsiderata kiel ĝena trudherbo, ĉar en kultivejoj ĝi disvastiĝas krom semoj de radikpecoj [20]; nun sur la kampoj kreskas nur misherboj, kaj homoj devas ĉirkaŭveturadi, migri al Moskvo kaj Leningrado por trovi laboron [21].

Loko, kie kreskas sovaĝa aŭ kulturata herbo: la herbejoj kovriĝas per brutaroj kaj la kampoj vestiĝas per greno [23]; fajro ekstermis la herbejojn de la stepo [24]; la fojno sur la verdaj herbejoj staris en fojnamasoj, kaj la cikonio promenadis sur siaj longaj ruĝaj piedoj [25]; marĉejo, ĉirkaŭita ĉiuflanke de malsekaj herbejoj [26]; ŝafoj kaj bovoj paŝtiĝadis sur la herbejo ^BdV ; ĉirkaŭe verdis bela herbejo, kovrita de primoloj, sovaĝaj timianoj kaj miloj da aliaj floroj, meze murmuris klara rivereto [27].

Plena da herbo: sur tiuj ĉi vastaj kaj herboriĉaj kampoj paŝtas sin grandaj brutaroj, precipe aroj da bellanaj ŝafoj [28]; kaŭze de plurjara sekego, la herboriĉa savano pli kaj pli dezertiĝas [29].

Herbo² kun forta kaj agrabla odoro aŭ gusto, uzebla kiel spico, en alkoholaĵo, en vegetaĵa oleo...: Kaliniĉ malfermis la pordon de dometo, en kiu pendis multaj faskoj da sekaj aromaj herboj [30].

(komune)

Meza stelario: malgranda pendanta ĝardeno kun framboj kaj birdoherbo ^Fab3 ; la sturno fajfis […] kaj la avino pendigis birdoherbon super la kaĝo [31].

(komune)

Hunda elimo aŭ agropiro: elimo aŭ hundherbo estas genro de plantoj […], parenca al elitrigio [32].

Herbo²speco uzata por kuracado: dozoj da kuracherbaj medikamentoj [33]; neniu kuracherbo, neniu sorĉdrogo kaj neniu sekreto de la naturo ekzistas, kiun li ne konas [34]; unu el miaj preferataj kaj ŝatataj kuracherboj estas topinamburo [35].

(komune)

cerealo

Herbo², de kiu parto (folio, semo...) estas manĝebla kaj uzata kiel spico: farĉitajn pastoringojn kun spicherboj [36]; ursoj desupris de montaro, serĉante manĝaĵon en kampoj kaj fruktejoj; tie ili renkontiĝas kun kamparanoj aŭ kolektantoj de fungoj kaj spicherboj [37].

(komune)

Kelidonio: kelidonio aŭ verukherbo estas palearktisa genro de papavacoj kun nur unu specio [38].