^*17princip/o ^JED

1.

[princi.0o.praelemento]

La fonto, origino, prakaŭzo, fundamenta elemento el kiu io devenas: la laboro estas la principo de riĉiĝo; la atomoj estas la principo de la korpoj; la maniĥeanoj instruis la […] filozofian dogmon, laŭ kiu la mondo estas la faro de du kontraŭaj principoj, unu bona, la alia malbona ^Kandid .

2.

[princi.0o.de_rezono]

Fundamenta veraĵo aÅ­ regulo, sur kiu baziĝas rezonado, scienco, arto kc: [laÅ­ la] Lajbnica principo, […] nenio ekzistas aÅ­ okazas sen sufiĉa kialo ^Kandid ; mi montris en principo, kiamaniere la severa netuŝebleco de la Fundamento gardos ĉiam la unuecon de nia lingvo [1]; en Volapük, danke al kelkaj fundamentaj eraroj en la principoj de la konstruo (ekzemple: vokaloj en la komenco aÅ­ fino de vorto ne povas esti uzataj, ĉar ili estas signoj gramatikaj), ĉiu nove bezonata vorto nepre devas esti kreita de la aÅ­toro ^EE . paradigmo¹, teoremo

3.

[princi.0o.de_konduto]

Fundamenta regulo de konduto: starigo de moralaj principoj kaj vivreguloj inter la homoj ^Kandid ; tio estas ĝusta principo, ke oni devas kolekti siajn pensojn kaj mediti pri sia propra interna esenco [2]; [li] prenis de tie pastrinon, kio ofendas la principojn [3]; la momento, en kiu ni ektuŝus tiun principon (la neŝanĝeblon de la Fundamento), estus la komenco de nia morto [4]; en nia afero [neniam] regu la principo: kiu pli laÅ­te krias, tiu estas prava [5]; neÅ­traleco estas la ĉefa principo de niaj kongresoj [6]; sur principoj de reciproka frateco, egaleco kaj justeco [7]; mi neniam havis la intencon paroli […] pri miaj privataj principoj kaj kredoj [8]; la principo, ke unuj regnanoj, eĉ se ili prezentas en la lando grandegan plimulton, ne havas moralan rajton altrudi sian lingvon aÅ­ religion al la aliaj regnanoj [9]; sinjorino Snitchey el principo rigardadis sinjoron Craggs kun okuloj suspektemaj ^BdV . devizo, konvencio¹, maksimo, normo², sentenco

1.

[princi.0e.maldetale]

Laŭ teoriaj principoj (kontraste kun „efektive“): tio, kio antaŭe estos principe decidita de ili kiel dezirinda ^EE ; principe la Lingva Komitato havas la rajton permesi en la lingvo ĉion, kion ĝi trovos necesa [10]; [ili ja] ne iras ĝis la lastaj konsekvencoj de tiu principe korekta elirpunkto ^Ret ; en fermitaj ejoj principe oni povas paroli iom pli rapide ol sur placoj kaj aliaj malfermitaj lokoj ^Ret ; tiu regulo, kompreneble, havas esceptojn, sed principe ĝi validas ^Ret ; principe la plej alta leĝo por mi estas „unueco inter la esperantistoj“, kvankam mi konfesas, ke praktike tio ŝajnas al mi ebla nur sur la bazo de la Bulonja Deklaracio [11].

2.

[princi.0e.kategorie]

Koncernante la principojn, funde, esence: esplori principe la demandon, kian lingvon oni devas elekti [12]; oni ofte konkludas, ke internacia lingvo estas principe neebla, ĉar, ja, ne ekzistas ia „internacia nacio“ ^EeP ; se ni malkonsentas principe, kial paroli pri detaloj?

LaÅ­ siaj principoj: mia patro laÅ­principe traktis ilin fiere ^QuV .

Tiu, kiu agnoskas kaj sekvas la samajn principojn: tiujn ĉi principojn mi nun prezentos al vi en formo de Deklaracio, kiun mi kaj miaj samprincipanoj akceptis por ni [13]. samideano