^*di/o ^UV

[di.0o.politeisma]

Estaĵo prezentata kiel supernatura, ordinare senmorta, pli potenca ol homoj: neniu scias tiom multe da historioj, kiel la dio de dormo [1]; la Eternulo estos terura por ili, ĉar li ekstermos ĉiujn diojn de la tero [2].

a)

[di.0o.monoteisma]

Supernatura, eterna, perfekta kaj ĉiopova estulo, kreinto de la universo: kion Dio kreis en la sesa tago? [3]; al Dio plaĉu, sed sur diablon ne kraĉu ^PrV ; eĉ Dio, se ĝi ekzistus, ne povus aliigi pasintaĵon [4]; dio volu, ke... (mi tre deziras, ke...).

b)

[di.0o.FIL]

Principo de ekzistado, unueco kaj komprenebleco de universo.

1.

[di.0a.REL]

De dio: mi sidas sur dia trono en la mezo de la maroj [5]; dia filo [6]; la dia potenco [7]; ĉio dependas de la dia volo [8].

2.

[di.0a.FIG]

(figure) Perfekta, kvazaŭ ĝi estus de dio: ŝi havis dian voĉon, diajn formojn.

Supernatura estaĵo konsiderata range malpli alta ol dio: Salomono sekvis Aŝtaron, diaĵon de la Cidonanoj [9]; Atenanoj, mi rimarkas, ke vi estas ĉiurilate tro servemaj al diaĵoj [10]; la finon de la procesio formis dua aro da akolitoj, portantaj statuetojn de malsuperaj diaĵoj [11]; (figure) mia animo ne havas spacon por du diaĵoj [12]. dajmono, elfo, feo, faÅ­no, genio³, spirito³

[di.0ino.REL]

Inseksa dio: la diino de venko […] tenis la kondukilojn [13]; Venero, diino el la tempo idolana, en tiu tempo ŝi estis nomata sinjorino Holle [14]; (figure) ŝi nun estis jam tute laca de tiu ĉi adorado, ŝi estis laca esti diino de balo ^FK .

[di.0ismo.FIL]

Deismo: la Franca Revolucio portis ateismon kaj kontraÅ­klerikalan diismon ekster la salonoj kaj en la publikan sferon [15].

[di.sen0a.REL]

Ne kredanta je la ekzisto de dioj aŭ Dio: la sendia sorĉistino mizere pereis [16]; kiaj sendiaj agoj! la diablo, ŝajnas, inspiris vin [17]! li estis homo plej sovaĝa, profana kaj sendia [18].

[di.sen0eco.REL]

Ateismo: la sendieco trapasis la mezuron, kaj proksimiĝas la horo de l' juĝo [19]; ni deklaras nin por la kreskado internacia de la sendieco, kiu estas la sola bazo de la vera homaranismo [20].

[di.sen0ulo.REL]

Neanto de la ekzisto de Dio aŭ dioj: en okcidento, la sendiuloj […] ĝenerale ne apartenas al specifaj asocioj [21]; jen historia dokumento pri la mitoj, ritoj kaj militoj de nomada popolo, same interesa por sendiuloj kiel por malateistoj [22].

[di.dom0o.REL]

Iu el la protektaj dioj en domo aŭ domoparto, kiujn oni kultas ĉe hejma altaro: por ni, plibone estas vivi meze de la prapatraj domdioj kaj konservi en kvieta paco niajn virtojn en nia propra hejmo [23].

1.

[di.duon0o.heroo]

(en mitologio) Estaĵo laÅ­ statuso iel inter dio kaj homo; ofte ido de gepatroj, kies unu estis dio – la alia homo, heroo³: vidiĝis grandaj ŝtonaj tabuloj kun […] skulptitaj bildoj […] de la nacia heroo kaj duondio Gilgameŝ [24]; ili rakontas pri Heraklo (duondio en la helena mitologio), kiu proponis al la riĉega helena reĝo AÅ­gio purigi liajn stalojn dum nur unu tago [25]; legantoj […] sendube rekonas Proteon kiel duondio, kiu, en la greka mitologio, povis alpreni ĉiajn formojn [26].

2.

[di.duon0o.homo]

(figure) Homo adorata, altigita al simila statuso: la intuicio, tiu alta kaj malofta naturdono, kiu el homo faras duondion, leviĝis el la profundo de la spirito ^Marta ; inter tiuj rektliniaj marmoroj devus vivi iaj duondioj, liberaj de zorgoj, lulataj de trankvilo kaj feliĉaj [27]; Vin, nobla sinjoro, mi ne nomas duondio, ĉar vi estas kompleta dio kaj ne forgesos ankaŭ plue pri via servisto, malriĉa, sed fidela [28].

[di.0patrino.KRI]

Maria, patrino de Jesuo: la lampo antaŭ la bildo de la Dipatrino ĵetadis fortan lumon sur la palan belan vizaĝon de la infano [29]; tie, ho ĝojo, estis ore ornamita ikono de la Dipatrino [30]; Reĝino de l' Ĉielo, protektema Dipatrino, forportu nin de ĉi tie! [31].

[di.plur0ismo.REL]

Religio kredanta je ekzisto de multaj dioj: arĥeologio indikis, ke popoloj parolantaj variajn semidajn lingvojn kaj kun similaj plurdiismaj religioj loĝis en Kanaan kaj la ĉirkaŭaĵo jam dum la 3-a jarmilo a.K. [32]. politeismo