^*sat/a ^UV

1.

Kies manĝobezono estas plene kvietigita: en mia gastejo la homo povas esti sata kaj pia por tre malmulte da mono [1]; la popolo, […] sata post la festeno kaj ĝoja, eniradis la cirkon kun ekkrioj [2]; [li estis] manĝegema, oni povus pensi, ke li neniam estis sata [3]; mi povis pagi la laboristojn, […] sed malofte ni estis sataj [4]; vi manĝas, sed ne ĝissate, vi trinkas, sed ne ĝisebrie [5]; kiu prilaboras sian teron, tiu havos sate (sufiĉe) da pano [6]; sata malsatan ne povas kompreni ^PrV .

2.

(figure) Kies deziro estas plene kontentigita: Abraham […] mortis en bona maljuneco, profundaĝa kaj sata de vivo [7]; sata de favoro [8]; mi estas tiom sata je tiu grandega amaso da malŝatindaj libroj, kiuj superŝutas min [9]; ili estis jam sataj de tiuj amuzoj [10]; la roma popolo neniam estis sata je tiu ĉi spektaklo [11]; la radianta ruĝvanga vizaĝo rakontas pri la sata vivo, sed rapidkurantaj okuloj elmontras maltrankvilecon ^Metrop ; ĉu vi satdormis [12]? abunda, tediĝi

Prefikso de verboj, indikanta plenumon de la ago ĝis plena kontento, satureco ktp: satdormi, satmanĝi, satparoli, satplori, sattrinki. el², fin-, ĝisfine, tut-, tute

(tr)

1.

Kontentigi la manĝobezonon sufiĉe nutrante: lasu unue satigi la infanojn [13]; kuiriston vaporo satigas ^PrV ; promeso ne satigas ^PrV .

2.

Kontentigi la deziron: Dio satigos ĉian vian bezonon [14]; lia animo ne estas satigebla [15]; la milito […] povis satigi lian bezonon de la gloro [16]; por satigi la avidecon de miaj helpantoj, la dioj devus krei dek Egiptojn [17]; vi deziras nur […] la satigon de egoisma amo [18]; tiu kontraŭstaro ekscitegis ĝis la frenezeco volupteman pasion ĝis nun neniam satigitan [19]. plenigi³, saturi³

(ntr)

1.

Preni sufiĉan manĝon, ne plu senti malsaton: matene vi satiĝos per pano [20]; la ŝipestro celas ŝpari tiom je la ŝipanara manĝo, ke la maristoj neniam satiĝas [21]; ĉiuj manĝis kaj satiĝis [22]; muso satiĝis, faruno malboniĝis ^PrV .

2.

Kontentiĝi, plenumi sian deziron: mirinde bela […] panoramo […], miaj okuloj ne povis satiĝi admirante ĝin [23]; Mi ĝojis kaj mi ĝuis, mi ne povis ⫽ Satiĝi de l’ feliĉo mia propra [24]; la etulo baldaŭ satiĝis de la ludo [25].

Ĝis atingo de sateco, laŭdezire, laŭvole: vi povas manĝi vinberojn kiom vi volos, ĝissate [26]; ; (figure) vi kaj mi ĝissate konversacios [27].

Sentanta manĝobezonon: li estis malsata kaj soifa, neniu donis al li speson [28]; venos sep jaroj de malsato [29]; nur tio estas fasto […] se vi derompos vian panon por malsatulo [30]; ni estas malsataj kiel lupoj [31]; morti de malsato [32]; ĉe stomako malsata ne kapricas palato ^PrV ; en malsata familio mankas harmonio ^PrV .

(ntr)

Senti la bezonon manĝi: la elpelito malsatas jam la trian tagon [33]; li ŝtelas por sin satigi, kiam li malsatas [34]; jen prenu ankoraŭ du panojn kaj unu ŝinkon, por ke vi ne bezonu malsati [35]! estro ne malsatas ^PrV ; tuta jam sata, sed okulo malsatas (avidas) ^PrV . fasti

1.

Kiun nenio satigas, nenio sufiĉe nutras: nesatigebla soifo ŝin konsumis [36]; la nesatigebla Maltano ensorbis, ĉiutage post la vespermanĝo, grandegan pladon da aveloj [37].

2.

Kiun nenio kontentigas: nesatigebla ambicio [38]; mi ekkonis ilian nesatigeblan fieron kaj deziron regni [39]; nesatigeblaj sendankuloj [40]! nesatigebla estas mia deziro ĉion ekvidi, ĉion trapalpi, nenion preterlasi ^Metrop ; indignigis nin la nesatigebla postulemo de la edzino [41].

Stato de tiu, kiu estas pli ol sata: trosatiĝo per manĝado [42]; oni diras ke per [malsato] la spirito lertiĝas kaj male per la trosatiĝo [43]; daŭrigi […] ĝis la supersatigo [44].