^*saĝ/a ^PV

1.

Posedanta saĝon: Ĥiram aŭdis la vortojn de Salomono […] kaj diris: Benata estu hodiaŭ la Eternulo, kiu donis al David filon saĝan super tiu grandnombra popolo [1].

2.

Inteligenta kaj sperta: pli bona estas saĝa malamiko ol malsaĝa amiko ^PrV ; kaj nun Faraono elserĉu homon kompetentan kaj saĝan kaj estrigu lin super la Egipta lando [2]; feliĉo fierigas, malfeliĉo saĝigas ^PrV ; saĝaj spertoriĉaj vortoj ^Ifigenio .

3.

Prudenta: kiu kolektas dum la somero [kaj] kiu retenas siajn lipojn estas saĝa [3]; ĉiuj aprobis tiun saĝan decidon.

1.

Eksterordinara, supera scio kaj inteligento: la saĝo de Salomono [4]; la saĝo de Dio [5]; ili ektimis la reĝon (Salomonon), ĉar ili vidis, ke en li estas saĝo de Dio [6].

Rim.: Do, tiusence saĝo estas pli altvalora ol prudento: akiro de saĝeco estas multe pli bona ol oro, kaj akiro de prudento estas preferinda ol arĝento [7]; saĝulo estas fenomeno pli eksterordinara ol prudentulo (prudento estas atributo de burĝo aŭ filistro, saĝo konvenas al filozofo, profeto, dio). Krome, la prudento estas racia, dum saĝo povas esti malprudenta (kiel Diogeno), intuicia kaj superracia; oni povas havi saĝan koron [8], sed ne „prudentan koron“. [Sergio Pokrovskij]

2.

Prudento: Dio puni deziras, li la saĝon fortiras ^PrV ; perdi la saĝon ^PrV ; pli da babilemeto ol da saĝo^Z ; feliĉa estas la homo, kiu trovis saĝon kaj […] akiris prudenton [9].

3.

Intelekto: kiu prudenton ne havas, tiun saĝo ne savas ^PrV ; saĝo (erudicio) abunda, sed ne profunda ^PrV ; la homa saĝo […] ne povas ĉirkaŭpreni tiujn aferojn [10]; en ĉiu aĝo devas kreski la saĝo (oni lernu en ĉiu aĝo) ^PrV ; havi genian saĝon [11].

Saĝo¹: kaj la saĝeco de Salomono estis pli granda, ol la saĝeco de ĉiuj orientanoj kaj ol la tuta saĝeco de Egiptujo […] kaj oni venadis el ĉiuj popoloj, por aŭskulti la saĝecon de Salomono, de ĉiuj reĝoj de la tero, kiuj aŭdis pri lia saĝeco [12]; la saĝeco, kiu estas de supre, estas unue ĉasta, poste pacema, milda, cedema, plena de kompatemo kaj bonaj fruktoj, sen partieco, sen hipokriteco [13]; ĉe sia tuta saĝeco la majstro tamen estis nur malriĉa [14].

Homo havanta saĝon, inteligenton, prudenton, komprenemon: en mizero eĉ saĝulo estas malsaĝa ^PrV ; kion saĝulo ne komprenas, ofte malsaĝa divenas ^PrV ; li ne estas el grandaj saĝuloj [nek] elpensis la filozofian ŝtonon ^PrV .

Afekte, troe, ĝene rezoni kaj paroli laŭ la maniero de saĝa homo: interna tribunalo, kiun vi neniam povos subaĉeti per skeptika saĝumado, tiam vekiĝos kaj faros juĝon kontraŭ vi [15]; junuloj sin kredas saĝaj, sed efektive ili nur saĝumas, ili afektas saĝon per falsa kaj subtila rezonado kaj harfendado [16]; kial vi do saĝumas – ekkriis senpacience Patro Pasero [17].

1.

Ne posedanta normalan spiritostaton nek ĝustan juĝkapablon: oni rigardas ilin kiel homojn frenezajn, infane malsaĝajn ^EE ; dikaj kaj malsaĝaj, ĉiuj iliaj pensoj estas direktitaj nur al plenigado de sia korpo [18]; kiu serĉas vantaĵojn, tiu estas malsaĝulo [19]; malsaĝulo ofte estas profeto ^PrV . freneza

2.

Malprudenta, malmodera kaj nesingarda en la praktika konduto: malordema kaj malsaĝa, li ne taŭgas por sia ofico; malsaĝe malŝpari la hereditan monon. prudenta

3.

Seninteligenta, stulta: malsaĝa kiel ŝtipo ^PrV ; eĉ malsaĝulo, se li silentas, estas rigardata kiel saĝulo [20].

Seninteligenteco, ne bona juĝado pri situacioj, celoj kaj rimedoj: ebrieco pasas post dormo, malsaĝeco neniam ^PrV ; malpacienculo elmontras malsaĝecon [21]; en la malhumileco kaj malsaĝeco de sia koro li konstruigis eksterordinaran ŝipon, per kiu li povis veturi en la aero [22].

Homo ne havanta saĝon, sen prudento, sen sana konsidero de situacioj: malsaĝulo diris vorteron, saĝulo komprenas la tutan aferon ^PrV ; danĝera estas bovo antaŭe, ĉevalo malantaŭe, kaj malsaĝulo de ĉiuj flankoj ^PrV ; komplezema malsaĝulo estas pli danĝera ol malamiko [23].

(tr)

Agi pli saĝe, per sia saĝo superi: ĉi tiun ni iel supersaĝos [24].

(frazaĵo)

Prudento, kapablo por juĝi ordinarajn situaciojn, saĝo²: granda parto de la iraka popolo ĝojas pri forigo de terura diktaturo, komuna saĝo diras, ke tio estas kredebla [25]; ĉiuj kun komuna saĝo konvinkiĝis, ke Japanio bezonas plialtigi la imposton por financi la ĉiam kreskantan elspezon [26].