¹moral/o ^JED

1.

Parto de la filozofio esploranta la principojn de homa konduto kaj instruanta pri la celinda bono kaj pri la devoj; etiko: [ili tri] kelkfoje disputis pri metafiziko kaj moralo [1]; legu [pri la] grandaj ideoj en la regiono de moralo, filozofio kaj scienco [2]; la moralo de Demokrito, aŭ de Heraklito ne estas identa al tiu de Pitagoro aŭ Empedoklo [3]; li iĝos universitata profesoro pri moralo [4].

2.

Tuto de la reguloj montrantaj al la homo liajn devojn en socia aŭ privata konduto: laŭ la leĝoj de la vera moralo ĉiuj homoj havas egalajn rajtojn [5]; en mia lando tia kutimo tute ne povas akordiĝi kun la moralo [6]! ni havis tiajn rendevuojn, kiam la knabinoj fordonas sin la tutajn, forgesante pri la moralo, pri postsekvoj, pri honto ^Metrop ; tio ankaŭ implicas la koncernan seksan moralon: unuflanke al la viroj oni permesis […] certan seksan liberecon ĉe vizitado de bordeloj, aliflanke certe al la virinoj oni ne multe lasis da libereco [7]; en Ĉinio kreskis socio, kiu perdis sian kompason por moralo [8]. konvencio, normo², natura juro

3.

Tuto de la kondutreguloj kaj moroj de iu aparta socio: ĉiu religio havas sian propran moralon [9]; min katenas la kuracista moralo [10]; en tiu diverseco kaj varieco, kia devus esti la moralo de la oratoro? […] el vidpunkto de retoriko ne ekzistas, nek povas ekzisti tiurilataj reguloj [11]; oratoro, do, havas sian propran mondrigardon, sian koncepton pri bono kaj malbono, sian propran moralon [12]. kodekso², kulturo², kutimo², tradicio, uzanco

1.

Koncernanta la moralon: supre de pordoj kaj de fenestroj legiĝis moralaj sentencoj [13]; kiel eblas direkti […] intelekton de la homo sen ia instruo de moralaj reguloj [14].

2.

Morale bona, konforma al la devo kaj virto.

3.

spirita, nekorpa, nemateria: mezuri la moralajn meritojn de ĉiu aparta membro estas ja tute neeble [15]; la urbestraro de Antverpeno […] afable donis al ni sian helpon kaj moralan apogon [16]; ili devus rigardi min kiel sian moralan ĉefon [17]; se niaj interkonsiliĝoj […] ne havos moralan valoron por la esperantistoj, ni similos organismon sen kapo kaj sen manoj [18]; morale [tia konkurado] estus nur peko kontraŭ la internacilingva ideo kaj praktike ĝi […] kondukus nur al fiasko [19].

1.

Ago, faro, principo, stato konforma al moralo: Menzio […] resumis moralaĵojn en 4 normojn kiuj estas bonkoreco, justeco, etiketeco kaj prudenteco [20].

2.

Moralinstruo: el la rakonto - laŭ la aŭtoro - sekvas tia moralaĵo, ke ne indas tro frue nomi etajn infanojn stultaj [21].

Konformeco al la principoj de moralo: subtenu vin per alta moraleco, apogu vin sur la perfekta virto [22].

Homo studanta, esploranta, instruanta moralon: estis la unua fojo, ke mi vidis tiun moraliston ruĝiĝi [23].

Kontraŭa al la moralo, devo, virto: malmorala homo; malmorala ago.

Ago, faro, principo, stato kontraŭa al moralo: kiam mi demandis de ŝi ĉu ŝi povas rekomendi tiajn fotojn kaj malmoralaĵojn al siaj infanoj, ŝi respondis jese kaj diris ke ili estas toleremaj kiel ŝi estas [24].

Malkonformeco al la principoj de moralo: kiam oni atakas „malmoralecon“ en literaturo, oni preskaŭ ĉiam celas nur la realisman priskribon de seksaj aferoj [25].

(tr)

Deturni iun de la devo kaj virto, korupti², delogi: nur tio mankas, ke li, per fia senmoraligo venenu la sanan socion kaj renversu la ordon [26]!

Apliko de pli severa moralo al aliaj ol al la siaj: kial Eŭropa Unio kaj Usono ne proteste kondamnis tiujn […], mi karakterizus tion kiel duoblan moralon, aplikadon de diversaj mezuriloj kaj kiel hipokritecon [27].

Moralo pri la propraj cirkonstancoj kaj agoj de iuj profesianoj: s-ro Hong SokHjon, neniom kalkulante sian profesian moralon kiel ĵurnalisto, […] helpis la kandidaton de regpartio kontraŭleĝe [28]. uzanco