*ĥemio, kemio
Scienco
studanta per analizo kaj sintezo la konsiston de la
materiaj substancoj kaj la fenomenojn ĉe kiuj
ŝanĝiĝas la interna strukturo de la korpoj:
kiu okupas sin je ĥemio, estas ĥemiisto
[1];
kvar israelanoj ricevis dum la lastaj 10 jaroj Nobel-premiojn
pri ĥemio kaj
ekonomiko
[2];
ankaŭ kemio estas arabdevena vorto
[3].
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 32
2. Josef Ŝemer: La juda ŝtato 60-jara, Monato, 2008/07, p. 10
3. Walter Klag: Arabaj vortoj en la germana kaj esperanta lingvoj, Monato, 2000/06, p. 15
2. Josef Ŝemer: La juda ŝtato 60-jara, Monato, 2008/07, p. 10
3. Walter Klag: Arabaj vortoj en la germana kaj esperanta lingvoj, Monato, 2000/06, p. 15
- angle:
- chemistry
- beloruse:
- хімія
- bulgare:
- химия
- ĉine:
- 化学 [huàxué]
- finne:
- kemia
- france:
- chimie
- germane:
- Chemie
- hispane:
- química
- hungare:
- kémia, vegytan
- indonezie:
- kimia
- itale:
- chimica
- japane:
- 化学 [かがく]
- katalune:
- química
- nederlande:
- chemie, scheikunde
- norvege:
- kjemi
- perse:
- شیمی
- pole:
- chemia
- portugale:
- química (ciência)
- ruse:
- химия
- slovake:
- chémia
- svede:
- kemi
- ukraine:
- хімія
- volapuke:
- kiem
ĥemia, kemia
- Rilata al ĥemio: ĥemia armilo, bombo; elpensaĵo, kiun oni nomos ĥemiaj alumetoj [4]; estus terura […] la ĥemia kuniĝo de la densigita vosto de la kometo kun la oksigeno de nia atmosfero FK ; multajn sanproblemojn ili povus solvi sen ĥemiaj kuraciloj [5]; enzimoj ebligas kaj regas la sennombrajn kemiajn reagojn kiuj estas necesaj por vivo [6].
4.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
5. Laimius Stražnickas: Verdaj kuraciloj, Monato, 2002/10, p. 20
6. Steĉjo NORVELL: Vivo: Riboj, Monato, 2000/11, p. 16
5. Laimius Stražnickas: Verdaj kuraciloj, Monato, 2002/10, p. 20
6. Steĉjo NORVELL: Vivo: Riboj, Monato, 2000/11, p. 16
- angle:
- chemical
- beloruse:
- хімічны
- ĉine:
- 化学性 [huàxuéxìng]
- finne:
- kemiallinen
- france:
- chimique
- germane:
- chemisch
- hispane:
- químico
- hungare:
- kémiai
- indonezie:
- kimiawi
- itale:
- chimico (agg.)
- nederlande:
- chemisch, scheikundig
- norvege:
- kjemisk
- perse:
- شیمیایی
- pole:
- chemiczny
- portugale:
- químico (adj.)
- ruse:
- химический
- svede:
- kemisk
- ukraine:
- хімічний
- volapuke:
- kiemik
ĥemiaĵo, kemiaĵo
- 1.
- Ĥemia substanco, precipe ia uzata en ĥemiaj eksperimentoj aŭ analizoj: Milk elportis rakon de analizaj ĥemiaĵoj kaj la pulvorigilon [7]; Usono eĉ liveris la ĥemiajn kaj biologiajn armilojn, per kiuj Irako tiutempe povis batali [8]; multaj preferas kutimiĝi al la sendanĝeraj kuloj anstataŭ uzi kemiaĵojn [9].
- 2.
- Ĥemia produkto, varo produktita per ĥemiaj metodoj: pro agrokulturaj ĥemiaĵoj lampiroj malaperis, sed nun multaj vilaĝoj ilin kultivas por allogi turistojn [10]; maŝino kiu purigas paperon, forprenante la inkon […] per ĥemiaĵoj kaj varmo [11].
7.
Ĝ. Vans: Trigamba
Joĉjo
8. Monato, Gerrit Berveling: Usono inter Irano kaj Irako, 2003/04, p. 11
9. Saliko: Ĝojoj kaj ĝuoj de finna somero, Monato, 2000/12, p. 12
10. Hori Yasuo: Japanio: Ĉu ĝoja plorpluvo?, Monato, 2003/06, p. 12
11. Joel BROZOVSKY: Noticoj, Monato, 1993/10, p. 4
8. Monato, Gerrit Berveling: Usono inter Irano kaj Irako, 2003/04, p. 11
9. Saliko: Ĝojoj kaj ĝuoj de finna somero, Monato, 2000/12, p. 12
10. Hori Yasuo: Japanio: Ĉu ĝoja plorpluvo?, Monato, 2003/06, p. 12
11. Joel BROZOVSKY: Noticoj, Monato, 1993/10, p. 4
- angle:
- chemical
- beloruse:
- хімікат, хімікаліі, хімічнае рэчыва
- ĉine:
- 化学品 [huàxuépǐn], 化学物质 [huàxuéwùzhì], 化学材料 [huàxuécáiliào], 化学试剂 [huàxuéshìjì]
- finne:
- kemikaali
- france:
- produit chimique, substance chimique
- germane:
- Chemikalie
- hispane:
- producto químico, substancia química
- hungare:
- vegyszer
- itale:
- prodotto chimico, sostanza chimica
- japane:
- 化学製品 [かがくせいひん], 化学物質 [かがくぶっしつ], 農薬 [のうやく]
- katalune:
- producte químic
- nederlande:
- chemieproduct, chemicaliën (= ĥemiaĵoj)
- norvege:
- kjemikalie
- perse:
- مادهٔ شیمیایی
- pole:
- środek chemiczny 1. substancja chemiczna, środek chemiczny, chemikalia (l.mn.)
- portugale:
- produto químico
- ruse:
- 1. химикалий, реактив, химическое вещество 2. химикат, химическое изделие, химический препарат
- slovake:
- chemikália
- svede:
- kemikalie
*ĥemiisto, kemiisto
-
Scienculo aŭ teĥnikisto pri
ĥemio:
viva ekzistaĵo ne povas esti kreita en la retorto de ĥemiisto
EE
;
la ĥemiisto Kunz konfirmas la supozojn de
Boyl
FK
;
li ne estis ĥemiisto, astronomo, matematikisto
VivZam
;
kongreso de kemiistoj
[12].
12.
Monato, Nikolao Gudskov: La
mondrevolucia verko finfine en Esperanto, 2009/10, p. 25
- angle:
- chemist
- beloruse:
- хімік
- ĉine:
- 化学家 [huàxuéjiā], 化学者 [huàxuézhě], 女化学家 [nǚhuàxuéjiā]
- france:
- chimiste
- germane:
- Chemiker
- hispane:
- químico
- indonezie:
- kimiawan
- itale:
- chimico (sost.)
- japane:
- 化学者 [かがくしゃ]
- perse:
- شیمیدان
- pole:
- chemik
- ukraine:
- хімік
elektroĥemio
- angle:
- electrochemistry
- beloruse:
- электрахімія
- ĉine:
- 电化学 [diànhuàxué], 磁化学 [cíhuàxué]
- finne:
- sähkökemia
- france:
- électrochimie
- germane:
- Elektrochemie
- hispane:
- electroquímica
- hungare:
- elektrokémia
- indonezie:
- elektrokimia
- itale:
- elettrochimica
- nederlande:
- elektrochemie
- norvege:
- elektrokjemi
- perse:
- برقاشیمی، الکتروشیمی
- pole:
- elektrochemia
- portugale:
- eletroquímica
- ruse:
- электрохимия
elektroĥemia, elektrokemia
- Rilata al ĥemia transformado de substancoj per elektra fluo: per elektrokemia procedo la emisiado realiĝas ĉe ordinara temperaturo [14].
14.
-, trad. J. Palu:
Kion kapablas elektrono?, Homo kaj Kosmo, numero 1976/1-1, p. 7a-8a
- angle:
- electrochemical
- beloruse:
- электрахімічны
- finne:
- sähkökemiallinen
- france:
- électrochimique
- germane:
- elektrochemisch
- hispane:
- electroquímico
- hungare:
- elektrokémiai
- itale:
- elettrochimico (agg.)
- japane:
- 電気化学の [でんきかがくの]
- nederlande:
- elektrochemisch
- norvege:
- elektrokjemisk
- pole:
- elektrochemiczny
- ruse:
- электрохимический
imunoĥemio
Scienco pri la ĥemiaj strukturo kaj ecoj de la antikorpoj
kaj antigenoj, kaj pri ilia interagado:
li interesiĝis pri imunologio, kiam ankoraŭ junis
tiu ĉi fako, kaj li akiris sciojn pri ĥemio
kaj imunoĥemio
[15].
15.
S. Norvell: Profeto sen honoro, Monato, 2003/01, p. 12
- angle:
- immunochemistry
- beloruse:
- імунахімія
- finne:
- immunokemia
- france:
- immunochimie
- germane:
- Immunchemie
- hispane:
- inmunología
- itale:
- immunologia
- nederlande:
- immunochemie
- norvege:
- immunokjemi
- pole:
- immunolgia
- ruse:
- иммунохимия
neorganika ĥemio9
-
Parto de ĥemio
kiu studas neorganikaĵojn:
ĉi tiuj estaĵoj […] konsistas […] el
fero, oro kaj ankaŭ el multspecaj metaloj kaj mineraloj,
inter ili ankaŭ el tiaj, kiujn ne konas nia neorganika ĥemio
[16].
16.
F. Karinthy, trad. L. Totsche:
Vojaĝo al Faremido, 1933
- beloruse:
- неарганічная хімія
- ĉine:
- 无机化学 [wújīhuàxué]
- france:
- chimie inorganique
- germane:
- anorganische Chemie
- hispane:
- química inorgánica
- indonezie:
- kimia anorganik
organika ĥemio9
-
Parto de ĥemio
kiu studas organikaĵojn, tio estas precipe substancojn
kun karbona aŭ hidrogena bazo:
organika ĥemio enhavas ege pli multe da kombinaĵoj ol
neorganika ĥemio
[17].
17.
Z. Pluhař:
Sistema Ĥemia Nomenklaturo en Esperanto, 2011
- beloruse:
- арганічная хімія
- ĉine:
- 有机化学 [yǒujīhuàxué]
- france:
- chimie organique
- germane:
- organische Chemie
- hispane:
- química orgánica
- indonezie:
- kimia organik
petrolĥemio
- angle:
- petrochemistry
- beloruse:
- нафтахімія
- ĉine:
- 石油化工 [shíyóuhuàgōng], 石油化学 [shíyóuhuàxué], 石油化学工业 [shíyóuhuàxuégōngyè]
- finne:
- petrokemia
- france:
- pétrochimie
- germane:
- Petrochemie
- hispane:
- petroquímica
- indonezie:
- petrokimia
- itale:
- petrolchimica
- nederlande:
- petrochemie
- norvege:
- petrokjemi
- perse:
- پتروشیمی
- ruse:
- нефтехимия