*gaja
- 1.
- (iu) Estanta en viva, facilanima kaj bonhumora stato, kaj montranta sian kontentecon per eksteraj signoj; ridhumora, ĝojmiena: la studento estis gaja kaj ĝoja, ĉarmega homo [1]; sinjoro kun tia gaja vizaĝo, ke [...] li devis esti la plej feliĉa homo sur la tero [2]; kun gaja rideto sur la buŝo Marta ; mi ricevis plej gajan humoron [3]; gaja urbo [4] [5] [6]; ni estu gajaj, ni uzu bone la vivon, ĉar la vivo ne estas longa [7]; li [...] vivis tie lukse kaj gaje [8]; ĝoja.
- 2.
- (figure) (io) Gajiga: gaja vetero, koloro, spektaklo; pro forta brak', / pro gaja kant' / volonte akceptata [9]; la rakonto ne estas gaja; kaj tio malĝojigis [10]; sur la kameno brulis gaja fajro Marta .
1.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Pupludisto
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Pupludisto
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Cefanja 2:15
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 49:25
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 23:7
7. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 20
8. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La ora birdo
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Pupludisto
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Pupludisto
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Cefanja 2:15
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 49:25
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 23:7
7. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 20
8. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La ora birdo
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
- angle:
- gay
- beloruse:
- вясёлы
- ĉeĥe:
- veselý
- ĉine:
- 恔 [xiào], 姁 [xǔ], 悅 [yuè], 欢乐 [huānlè], 晢 [zhé], 昑 [qǐn], 光光 [guāngguāng], 乐乐呵呵 [lèlehehe], 高兴的 [gāoxìngde], 懽 [huān], 咍 [hāi], 无忧无虑 [wúyōuwúlü]
- france:
- gai, enjoué, joyeux
- germane:
- fröhlich, heiter, lustig
- hispane:
- alegre
- hungare:
- víg, vidám
- indonezie:
- ceria, gembira, girang, ria, riang, senang, senang hati, suka hati
- internaci-signolingve:
- itale:
- 1. gaio, allegro, gioviale 2. gaio, gioioso
- japane:
- 陽気な [ようきな], 快活な [かいかつな], 愉快な [ゆかいな], にぎやかな, 浮き浮きした [うきうきした]
- nederlande:
- blij, vrolijk
- portugale:
- 1. alegre, contente, feliz 2. alegre
- ruse:
- весёлый
- signune:
- L@45/
- slovake:
- veselý
- svahile:
- -enye furaha, -enye hali ya kuchekacheka
- svede:
- glad
- tibete:
- ཁྱད་མཚར་པོ་
- turke:
- neşeli
- ukraine:
- веселий
gaji
(ntr)
- Esti gaja: [ili] buĉis tie pacoferojn antaŭ la Eternulo, kaj forte gajis tie Saul kaj ĉiuj Izraelidoj [11]. ridi, plezuri.
11.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 11:15
- beloruse:
- весяліцца
- ĉeĥe:
- veselit se
- france:
- être gai
- germane:
- fröhlich sein, heiter sein, sich freuen
- hispane:
- estar alegre
- hungare:
- vidám, örvendezik
- indonezie:
- bergembira, bergirang, beria, bersenang hati, bersuka hari, bersukacita, bersukaria
- itale:
- gioire, essere allegro
- japane:
- 愉快な気持ちでいる [ゆかいなきもちでいる], 晴れ晴れしている [はればれしている]
- nederlande:
- blij zijn
- portugale:
- estar alegre, estar de bom humor
- ruse:
- веселиться, быть в хорошем настроении
- slovake:
- byť veselý
- ukraine:
- веселитися, бути в гарному настрої
gajigi
- Fari iun aŭ ion gaja: gajigi ĉiujn per spritaj ŝercoj; gajigi la lecionon; mi volas gajigi aliajn kaj ankaŭ min [12]; mi konsolos ilin kaj gajigos ilin post ilia aflikto [13]; se iu antaŭ nelonge edziĝis, li ne iru en militon [...] li restu libera en sia domo dum unu jaro, kaj li gajigu sian edzinon [14]; por plezuro oni aranĝas festenojn, kaj vino gajigas la vivon [15]; grimaca gajigista vizaĝo.
12.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Dekdu per la poŝto
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 31:13
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 24:5
15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 10:19
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 31:13
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 24:5
15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 10:19
- beloruse:
- весяліць
- ĉeĥe:
- bavit, rozveselovat
- ĉine:
- 热闹 [rènao]
- france:
- égayer (rendre gai), divertir, réjouir
- germane:
- erheitern, aufheitern
- hispane:
- alegrar
- hungare:
- felvidít, vidámít
- indonezie:
- menggembirakan, menggirangkan, meriangkan, menyenangkan
- itale:
- allietare, rallegrare
- japane:
- 楽しくする [たのしくする]
- nederlande:
- blij maken, leuk maken
- portugale:
- alegrar
- ruse:
- веселить
- slovake:
- rozveseliť
- turke:
- neşelendirmek, eğlendirmek
- ukraine:
- веселити, звеселяти, розвеселяти
gajiga
- Kaŭzanta gajon, bonan humoron, ridon: gajiga spektaĵo; trinki [...] gajigajn trinkaĵojn [16]. burleska, komika, ridiga.
16.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro V
- beloruse:
- забаўлівы, пацешлівы, забаўны, вясёлы
- ĉeĥe:
- zábavný
- france:
- divertissant, réjouissant
- germane:
- erheiternd, aufheiternd
- hungare:
- vidító, örvendetes
- indonezie:
- menggembirakan (adj), menyenangkan (adj)
- itale:
- gaio, gioioso
- japane:
- 楽しくする [たのしくする], 気晴らしになる [きばらしになる]
- nederlande:
- leuk
- portugale:
- alegre (que causa alegria) (adj.)
- ruse:
- веселящий, увеселительный, развлекательный
- slovake:
- rozveseľujúci
- turke:
- neşelendiren, eğlendiren
- ukraine:
- звеселяючий
malgaja
- En malbona humoro, ne ĝuanta la cirkonstancojn: senfortiĝintaj korpoj kaj morte malgajaj spiritoj Marta ; tiu rigardis sin per tiel neordinare malgajaj okuloj, ke la koro ne permesis al ŝi ekbati [17].
17.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
- beloruse:
- журботны, сумны, смутны, маркотны, нудны, тужлівы, панылы, пануры
- ĉeĥe:
- smutný
- ĉine:
- 冻僵了 [dòngjiāngliǎo], 伤感 [shānggǎn], 怆 [chuàng], 悲戚 [bēiqī], 怛 [dá], 忡 [chōng], 憯 [cǎn], 凄 [qī]
- france:
- triste, attristé, morose, peiné
- germane:
- traurig, betrübt
- hispane:
- triste
- hungare:
- szomorú, bús, bánatos
- indonezie:
- gundah, masygul, muram, murung, pilu, sedih, sendu
- internaci-signolingve:
- itale:
- triste, corrucciato, fosco, funereo
- japane:
- 陰気な [いんきな], 気分の沈んだ [きぶんのしずんだ], ふさぎ込んだ [ふさぎこんだ], 鬱陶しい [うっとうしい]
- nederlande:
- triest, bedroefd, verdrietig
- portugale:
- triste
- ruse:
- грустный, печальный
- signune:
- b@10,L@45/
- slovake:
- smutný, zarmútený
- turke:
- üzgün, kederli, gamlı, hüzünlü
- ukraine:
- сумний
malgaji
- Esti malgaja. funebri.
- beloruse:
- сумаваць, смуткаваць, маркоціцца, нудзіць, тужыць, гараваць
- ĉeĥe:
- být smutný, rmoutit se
- ĉine:
- 扫兴 [sǎoxìng]
- france:
- être triste, s'attrister
- germane:
- traurig sein, trübselig sein, Trübsal blasen
- hispane:
- estar triste
- hungare:
- szomorkodik, bánkódik, búslakodik
- indonezie:
- berdukacita, bermuram durja, bersedih, bersendu
- itale:
- rattristare, contristare
- japane:
- 気分が沈んでいる [きぶんがしずんでいる], ふさぎ込んでいる [ふさぎこんでいる]
- nederlande:
- bedroefd zijn, treurig zijn
- portugale:
- estar triste
- ruse:
- грустить, печалиться
- slovake:
- smútiť
- turke:
- üzülmek, kederlenmek, hüzünlenmek, gamlanmak
- ukraine:
- сумувати
malgajo
- Malvigla, senplezura spirita stato: For malgajo! Tru-la-la! ― Nun estas majo! [18];
18.
Raymond Schwartz: La Stranga Butiko, MAJO
- beloruse:
- смутак, сум, журба, маркота, туга
- ĉeĥe:
- smutek
- ĉine:
- 忧伤 [yōushāng]
- france:
- tristesse
- germane:
- Trauer, Betrübnis, Trübsal
- hungare:
- szomorúság, bánat, bú
- indonezie:
- dukacita, kegundahan, kemasygulan, kemuraman, kemurungan, kepiluan, kesedihan, kesenduan
- itale:
- tristezza
- portugale:
- tristeza
- ruse:
- грусть, печаль, тоска
- slovake:
- smútok
- turke:
- mutsuzluk
- ukraine:
- сум, смуток
10Gajo
Rim. 1:
PIV2 listigas la nomon en aparta artikolo, kiel homonimon de
la Fundamenta radiko; tamen ŝajnas, ke la antaŭnomon eblas
rigardi derivaĵo el la responda radiko; eĉ se historie
tia derivo estas dubinda, iuj homoj perceptas la nomon tiel,
kaj tia vidpunkto estas avantaĝa por Esperanto.
[Sergio Pokrovskij]
Rim. 2:
Dum sia frua periodo Latino malhavis apartan literon por [g];
anstataŭe estis uzata C. Kiam la romanoj elpensis diakritaĵon
G (t.e. C kun diakrita streketo), la antaŭnomo tamen dum longa
tempo restis ĉe la tradicia skribo per C; en Esperanto estas
nenia motivo imiti tiun misskribon, tiom malpli, ke ĝi
kolizias kun aliaj vortoj propre Esperantaj. La skriboj kiuj
ĉiam kapablis distingi inter g kaj k (ekz-e la greka)
konservis la ĝustan sonformon kun [g].
[Sergio Pokrovskij]
19.
La Nova Testamento, Al la Romanoj 16:23
- angle:
- Caius, Gaius
- beloruse:
- Гай (імя)
- ĉeĥe:
- veselo, veselí
- france:
- Caius, Gaius
- germane:
- Gaius
- hungare:
- Gaius, Caius, Gájusz
- indonezie:
- Gaius
- itale:
- Caio, Gaio
- latinece:
- Caius, Gaius
- portugale:
- Gaio
- ruse:
- Гай, Кай (уст.)
- slovake:
- veselosť