tiran/o

tirano

serĉi 'tirano'

[tiran.0o]

1.: [tiran.0o.POL]; Regnestro maljusta kaj kruela, ne respektinda sed timata: kial vi fanfaronas pro malbono, ho tirano? [1]; ni reiru al nia popolo kaj al la lando de nia naskiĝo, for de la glavo de la tirano [2]; kiam li legis pri tiranoj kaj pri ĉiuj maljustaĵoj kaj malbonaĵoj, […] larmoj staris en liaj okuloj [3]; la tirano (Napoleono) trairis tra Liono ^FK. despoto.
2.: [tiran.0o.HIS]; En antikva Grekujo, homo, kiu uzurpis la absolutan regpovon en iu civito, sed kies aŭtoritato posedis nenian religian karakteron: temas pri oligarkio, speco de socio plena de multaj malbonaĵoj, sekvas ĝin ĝia malo, demokratio, la nobla tiraneco superas la aliajn ^Rsp. aŭtokrato
3.: [tiran.0o.FIG]; (figure) Senindulge kaj kruele ordonema homo: mi staros ĉe via lito, kiam vi estos mortanta – mi tiel forte dezirus vidi, kiel tirano finas la vivon ^Rabistoj; [li] tondras en la orelojn de la popolamasa publiko […] li volas nepre esti pli tirano ol la tirano mem ^Hamlet; [li] tute ne suspektante tion, fariĝis la kruela tirano de ŝia koro ^PatrojFiloj.

1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 52:1
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 46:16
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Du fratoj

angle:: tyrant
beloruse:: тыран
bulgare:: тиран
ĉeĥe:: samovládce, tyran, ukrutník
ĉine:: 霸 [bà], 暴君 [bàojūn]
france:: tyran
germane:: Tyrann
hungare:: 1. zsarnok, önkényuralkodó 2. türannosz 3. zsarnok, önkényúr, tirannus
indonezie:: despot, tiran
japane:: 専制君主 [せんせいくんしゅ], 暴君 [ぼうくん], 僭主 [せんしゅ], 圧制者 [あっせいしゃ]
nederlande:: tiran
pole:: tyran 1. tyran, ciemiężca 3. tyran, ciemiężca
ruse:: тиран
slovake:: katan, tyran
tibete:: བརྙས་བཅོས་བྱེད་
ukraine:: тиран

serĉi 'tirana'

[tiran.0a]

: [tiran.0a.KOMUNE]; Senindulge kaj kruele trudordona: hejme Kalle estis bruta kaj tirana, li kriegis kaj blasfemis ĉiutage al la infanoj, formanĝis la plej bonajn manĝpecojn kaj malatentis ilian malsaton ^VRA; (figure) tiranaj kutimoj (al kiuj oni ne kuraĝas malobei).

angle:: tyrannical
beloruse:: тыранічны
bulgare:: тиранично
ĉeĥe:: samovládný, tyranský
ĉine:: 无道 [wúdào], 無道 [wúdào], 強橫 [qiánghèng], 强横 [qiánghèng], 专制 [zhuānzhì], 專制 [zhuānzhì], 兇戾 [xiōnglì], 凶戾 [xiōnglì], 暴虐 [bàonu:è], 虐 [nu:è]
france:: tyrannique
germane:: tyrannisch
hungare:: zsarnoki, önkényúri, tirannikus
indonezie:: despotik, tiranis
japane:: 圧制的な [あっせいてきな], 横暴な [おうぼうな]
nederlande:: tiranniek
pole:: tyrański
ruse:: тиранический
slovake:: tyranský
ukraine:: тиранічний

serĉi 'tirani'

[tiran.0i]

(x)

: [tiran.0i.KOMUNE]; Sinteni kiel tirano, abrupte ordonante: dum la primitiva aŭ kruela epoko [ili] tiranis, trompis kaj rabadis la popolon ^VaK; (figure) komenciĝis por Ramzes vivo tre laciga, […] oni simple tiranis lin […] [la popolo] piedpremis liajn herbejojn, rompis liajn arbojn, eĉ difektis la ĉirkaŭmuron [4]. ĉikani¹, molesti

4. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XVIII

angle:: tyrannize
beloruse:: тыраніць
bulgare:: тиранизирам, потискам
ĉeĥe:: jednat jako tyran, krutě vládnout, tyranizovat
ĉine:: 霸 [bà], 横行霸道 [héngxíngbàdào], 橫行霸道 [héngxíngbàdào], 凌虐 [língnu:è], 淩虐 [língnu:è], 霸凌 [bàlíng]
france:: tyranniser
germane:: tyrannisieren
hungare:: zsarnokoskodik, önkényeskedik, tirannizál
indonezie:: merajalela, memerintah dgn sewenang-wenang
japane:: 暴政を行う [あばまつりごとをおこなう], 横暴にふるまう [おうぼうにふるまう], 虐げる [しいたげる]
nederlande:: tiranniseren
pole:: gnębić, ciemiężyć, tyranizować
ruse:: тиранить
slovake:: kruto vládnuť, tyranizovať
ukraine:: тиранити, тиранізувати, мучити

serĉi 'tiraneco'

[tiran.0eco]

: [tiran.0eco.KOMUNE]; Tirana politika sistemo, tirana sinteno: antaŭ vi tremas la tuta mondo, sed vi tremas antaŭ la propraj sklavoj, ĉar vi scias, ke ĉiuhore ili povas ekribeli terure kontraŭ via tiraneco, kiel ili jam plurfoje ribelis ^QuV; (figure) [pro edziniĝo] ĉio finiĝu por ni kaj ke ni rompu ĉiujn interrilatojn kun la vivantoj! ― ĝi estas mirinda afero, tiu tiraneco de sinjoroj la edzoj ^GDn. despoteco, sklaveco, subpremiteco, jugo