^*rajt/o ^UV

[rajt.0o.JUR]

Povo, pravigita de leĝo aŭ moro, nepre fari ion aŭ postuli ion de aliuloj: nur la devoj estas la fundamento de la rajtoj; havi la rajton de voĉdonado; ĉiu, kiun oni kondamnis al la morto, havas la rajton paroli antaŭ sia fino [1]; sur la danan tronon mi havas rajtojn ^Hamlet ; ni havas plenan rajton uzi [tiun formon] [2]; ĉiu homo havas plenan naturan kaj nedisputeblan rajton paroli, kian lingvon aŭ dialekton li volas, kaj konfesi, kian religion li volas [3]; kiu havas forton, havas rajton ^PrV ; defendi siajn rajtojn; perdi siajn politikajn rajtojn; Ligo pri la homaj rajtoj; rajto de sindefendo; rajto de aŭtoreco [4]. privilegio

[rajt.0e.JUR]

Konforme al ia rajto: rajte plendi; senrajte agi; rajte posedi; oni devas doni al la laboristoj, kion ili rajte postulas [5]; mi, en mia propra nomo, rajte plendas kaj protestas [6]; leĝe kaj rajte ^PrV ;

(ntr)

1.

[rajt.0i.JUR]

Havi la rajton pri: la edzino rajtas pri lia korpo [7]; ili rajtas havi propran centron de kulturo ^VivZam ; kion rajtas leono, ne rajtas azeno ^PrV ; vi rajtas ricevi kompenson pro la perdo.

2.

[rajt.0i.KOMUNE]

(komune) Havi permeson pri: ĉu ni ne rajtas manĝi kaj trinki [8]? ĉu mi rajtas regali vin per glaseto da likvoro [9]?

(tr)

1.

[rajt.0igi.JUR_iun]

Doni al iu ian rajton: regula kaj rajtigita kongresa voĉdonado [11]; li ne estas rajtigita [12]; ricevi la rajtigon profiti de la trezorejo [13]; la reĝo Assar sendos al vi siajn rajtigitojn [14]; kio do rajtigas la katolikan gvidantaron postuli statuson en eŭropa konstitucio, se ĝi neniam montris emon prediki por eŭropa komuneco […] [15]?

2.

[rajt.0igi.JUR_ion]

Igi ion laÅ­rajta, oficiale konfirmi: rajtiga dokumento. konfirmi, sankcii

[rajt.0igilo.JUR]

Permesilo: post montri siajn oficialajn rajtigilojn, ili diras siajn nomojn: Jefferson kaj Davis [16]; montru al mi vian stirorajtigilon, mi petas [17]; la originaj CC-rajtigiloj estis bazitaj sur usona leĝaro kaj ne nepre havas juran validon en aliaj landoj [18]. licenco

[rajt.auxtor0o.JUR]

En civila juro, la ekskluzivaj rajtoj de aŭtoro de verko scienca, arta aŭ literatura kaj de liaj juraj posteuloj disponi dum difinita tempo pri la uzo, publikigo, reproduktado ktp de tiu verko: en plejparto de Eŭropo estas aŭtorrajtoj ĝis 70 jaroj post la morto de la aŭtoro [19]; se necesas, vi devas ankaŭ ricevi de via dunganto (se vi estas dungita programisto) […] skriban malpretendon je la aŭtorrajto [20].

[rajt.azil0o.JUR]

Rajto de persekutato al sekureco en difinita rifuĝloko: azilrajto: la rajto obteni azilon estas garantiita, respektante la dispoziciojn de la Ĝeneva Konvencio de la 28a de Julio 1951 [21]; okcent romaoj submetis al Grekio peton pri rifuĝrajto [22].

[rajt.egal0a.JUR]

Havanta egalan rajton: lingvo internacia […] prezentus egalrajtan propraĵon de la tuta mondo, apartenante speciale al neniu el la ekzistantaj nacioj ^FK ; egalrajteco de popoloj kaj minoritatoj [23]; egalrajteco de virinoj kun viroj [24].

1.

[rajt.ekzisto0o.rajto]

La rajto ekzisti: tiuj derviŝoj kaj aliaj ne plu havas laŭleĝan ekzistorajton en Turkio; pri la ekzistorajto de homaro, kiu naskis ŝtatestrojn kiel Hitler [25].

2.

[rajt.ekzisto0o.tialo]

Ekzistokialo: la ekzistorajto de Esperanto estas ĝuste tio, ke ĝi ebligas kontakton kaj interkompreniĝon inter homoj diverslandaj kaj diverslingvaj [26].

[rajt.vocxdon0o.POL]

Rajto je unu voĉo en voĉdono aŭ baloto: en Anglio kaj Usono iuj homoj, ĝenerale reformemaj, tamen kontraŭis la virinan balotrajton [27]; al la urnoj iris 56 % de la voĉdonrajtigitoj [28].