*model/o UV *modelo serĉi 'modelo' [model.0o] en: 1.[model.0o.sxablono] en: Objekto aŭ karaktero havanta elstarajn ecojn imitindajn pro perfekteco, simpleco, virteco, normeco ktp: a)[model.0o.KOMUNE] en: Objekto farita por esti imitata: rigardu kaj faru laŭ ilia modelo, kiu estis montrita al vi [1]; formi imitaĵon de donita modelo [2]; li ekzercis la literojn, kaj ili staris tiel rekte kaj sane, kiel povas stari nur skribmodelo [3]; mi eldonis la Fundamentan Krestomation, kiu povos servi al ĉiuj kiel modelo de esperanta stilo [4]; pasante li ekrigardis la modelon de braceleto, desegnitan de Marta Marta ; homarana formularo proponas ja modelon tre praktikan por estontaj demandaroj oficialaj de regna recenzado VivZam ; (figure) fratoj kreitaj ĉiuj laŭ unu modelo, fratoj, kiuj havis ĉiuj egalan korpon, egalan spiriton, egalajn kapablojn, egalajn idealojn, egalan Dion en siaj koroj […] fariĝis tute fremdaj unuj al aliaj [5]. tipo, ŝablono b)[model.0o.FIG] en: (figure) Iu aŭ io imitinda pro sia perfekteco: tiu aparato estas modelo de simpleco; tiu vesto estas modelo de bongusto; vi fariĝis modelo por ĉiuj kredantoj [6]; jen estas mia frato, modelo de ĉiuj ecoj kaj perfekteco, knabo bona Marta . ekzemplo, idealo c)[model.0o.BELA] en: Pozisto: estis prezentita malgranda vigla knabo, kiu sidis kaj desegnis, kiel modelon li havis blankan mallonge pritonditan mopson [7]. d)[model.0o.produktspeco] en: Speco de industria produkto1 kun normitaj ecoj: multekolora katuna vesto de la plej malbela modelo, kiun oni nur povus trovi BdV ; estas ĝojige, ke post kelkaj jaroj da ignorado de la problemo fabrikistoj de komputiloj nuntempe iom aŭskultas la plendojn de siaj klientoj – kaj la bruon de siaj komputiloj – kaj reklamas modelojn iom pli kvietajn [8]; temas pri jaĥto de Ĵonko-modelo [9]; uzanto de tekokomputilo – […] modelo de Dell – raportis, ke la forta varmo de la aparato kaŭzis disfendon de la vitra tablo, sur kiu ĝi staris [10]. Rim.: Per vendo de produkto sub nomo de certa modelo, la produktanto certigas, ke la produkto havas la specifitajn ecojn, t.e., ke li reproduktis tiujn ecojn. 2.[model.0o.tipo] en: Ekzempla, malgrandigita aŭ simpligita aranĝo1, spegulanta tipajn ecojn de realaj aferoj kaj uzata por detale pristudi kaj eventuale reprodukti tiuj ecojn: a)[model.0o.imitajxo] en: Imitaĵo, samaspekta, sed pli malgranda ol reala objekto, farita kiel artaĵo, memoraĵo, ludilo ktp: modelo de la palaco de la reĝo Assar, farita el oro kaj arĝento [11]; super la ĉefa pordego pendis modelo de ŝipo [12]; vendo de modeloj de antaŭe kreitaj artaĵoj kaj litografaĵoj [13]; tie troveblas ankaŭ modelo de mezepoka hontotintileto, kiun pigrulo devis kunporti pendigita antaŭ la frunto [14]. Rim.: Tiu senco povas fakte iom konfuzi kompare kun la senco modelo1.a, ĉar la rilato inter modelo kaj imitaĵo inversiĝas: ĉi tie temas pri objekto kreita „laŭ modelo“ de reala objekto, kiun oni siavice nomas „modelo“. Ŝajnas do, ke „simpligo“ resp. „ekzempleco“ estas pli esenca al la koncepto de „modelo“ ol „imito“, kp kun modelo2.b (simpligo de reala afero). b)[model.0o.SCI] en: Simpliga prezento de objektoj aŭ okazaĵoj faciliganta rezonon pri ili, kiun oni eventuale elprovas per simulilo1.b: ni havis klimatmodelon kiu ne donas la ĝustajn rezultojn [15]; provoj – per modelo – montris, ke ondoj kvin metrojn altaj duone reduktiĝis inter la ŝeloj [16]. skemo 1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 25:402. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo, Lundo4. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, antaŭparolo5. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aŭgusto 19056. La Nova Testamento, I. tesalonikanoj 1:77. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko8. Monato, Franck Arnaud: Kvietigu tiun komputilon!9. Monato, Jean-Yves Santerre: Persistemo donis plezuron!10. Monato, Edmund Grimley Evans: Tekokomputilo vundas scienciston11. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro X12. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XIX13. Evgeni Georgiev: Ekspozicio de famaj artistoj, Monato, 2000/07, p. 1514. Saliko: Kolekti sonorilojn, Monato, 2001/02, p. 2415. M. van Hulten: Retotaglibro, 2010-11-1416. Monato, Christian Bertin: Ĉu revo iam fariĝos realo? angle: model azerbajĝane: model beloruse: мадэль, узор, кшталт ĉeĥe: model, předloha, vzor ĉine: 型 [xíng], 楷模 [kǎimó], 模型 [móxíng], 模範 [mófàn], 模范 [mófàn], 模式 [móshì], 典型 [diǎnxíng], 楷 [kǎi], 榜样 [bǎngyàng], 榜樣 [bǎngyàng], 标兵 [biāobīng], 標兵 [biāobīng], 样板 [yàngbǎn], 樣板 [yàngbǎn], 原型 [yuánxíng] france: modèle germane: Modell 1.b Modell, Vorbild hungare: 1.a minta, öntőminta, mintadarab 1.b minta, mintakép, példakép 1.c modell japane: 模型 [もけい], 原型 [げんけい], ひな型 [ひながた], 手本 [てほん], 模範 [もはん], モデル [もでる], ファッションモデル nederlande: model pole: wzorzec, model, format, wzór, fason portugale: modelo rumane: matriță, format, luceafăr, model ruse: модель, образец, макет slovake: maketa, model, vzor ukraine: модель, зразок, взірець, приклад для наслідування, натурщик, натурниця, натурщиця *modela serĉi 'modela' [model.0a] en: [model.0a.KOMUNE] en: Inda, taŭga servi kiel modelo: ĉio alia, kion mi verkis […] la esperantistoj […] povas rigardadi kiel modela, sed ne kiel deviga [17]; modela konduto; modela stilo FK ; modela verko [18]; la prononcado de Ivo Lapenna estis preskaŭ modela [19]; [li] ekigis la modernigon de Japanio, por ke tiu ĉi plenkresku kiel okcidentmodela imperiisma potenco sub la ŝamanisma aŭtoritato de la reĝo [20]. modele plenumi sian taskon. 17. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo18. Donald Broadribb: Ne nur pri vortuzado, Monato, 2000/12, p. 2519. Monato, Donald Broadribb: Du paroladoj de Ivo Lapenna20. Yamasaki Seikô: Novjara klaĉo super konjako, Monato, 2000/06, p. 25 angle: model beloruse: мадэльны, узорны ĉeĥe: exemplární, modelový, příkladný, ukázkový, vzorný, vzorový ĉine: 模範 [mófàn], 模范 [mófàn], 典型 [diǎnxíng] france: modèle (adj.), exemplaire germane: modellhaft, beispielhaft hungare: minta-, mintaszerű japane: 模範的な [もはんてきな] nederlande: voorbeeldig pole: wzorcowy, popisowy, przykładny, wyśmienity rumane: spectaculos, exemplar, rafinat ruse: модельный, образцовый slovake: príkladný, ukážkový, vzorný ukraine: зразковий, взірцевий modeliserĉi 'modeli' [model.0i] en: 1.[model.0i.servi] en: (ntr) Servi kiel modelo1.b: ĝi mesaĝas pacan kaj bonan kunvivadon kaj najbarecon, kaj modelas kiel komunikponto inter ambaŭ nacioj [21]; la francoj multe modelis la urbon dum sia rego per sia propra arkitektura stilo, nome bulvardoj flankitaj de arboj kaj multaj koloniaj konstruaĵoj [22]. 2.[model.0i.KOMUNE] en: (tr) Fari reproduktotan modelon: modeli buston. modli, muldi 3.[model.0i.konformigi] en: (tr) Modeligi1: la tepoto de Utaho estas kvazaŭnorma referenca objekto de komputila grafiko, […] difinita de Martin Newell, kiu modelis ĝin per bezieraj surfaceroj [23]. 4.[model.0i.SCI] en: (tr) Modelumi: helpe de komputila programo ili modelis 1936 eblajn konfigurojn, pruvis, ke tiuj ĉi konfiguroj kovras ĉiujn eblecojn, kaj montris ĉe ĉiu el ili, ke por kolorigi ĝin sufiĉas kvar koloroj [24]; sukeraj solvaĵoj modelas fiziologiajn likvaĵojn [25]; por modeli la Esperantan gramatikon estas skribita kaj uzita parsalgoritmo [26]. 21. Monato, Bardhyl Selimi: Kunlaboro mielmonata22. Vikipedio, IJK 200723. Vikipedio, Tekruĉo de Utaho24. Vikipedio, Kvarkolormapa teoremo25. trad. M. M. Mahnac: Dependeco De Optika Aktiveco De Sukero De Eksteraj Kondicoj, [2009?]26. S. Ben-Avi: Esploro pri la uzo de Esperanto kiel interlingvo..., [vidita en 2011] angle: 2. model beloruse: мадэляваць, рабіць мадэль, служыць мадэльлю ĉeĥe: modelovat, tvořit modely ĉine: 4. 做模型 [zuòmóxíng], 模塑 [mósù] france: 4. modéliser germane: 2. modellieren 3. modellieren 4. modellieren hungare: 2. megmintáz, modellál 2. mintáz, megmintáz, alakít, modellál, mintát készít, kiönt(formába) japane: ひな型を作る [ひながたをつくる], 型に入れて作る [かたにいれてつくる] nederlande: 2. modelleren pole: ulepić, formować, wzorować rumane: formă, model ruse: 2. моделировать, делать модель slovake: modelovať ukraine: ліпити, моделювати, моделювати, виготовляти модель, виготовляти за моделлю, відливати modeligiserĉi 'modeligi' [model.0igi] en: (tr) 1.[model.0igi.KOMUNE] en: Reprodukti laŭ modelo1.a aŭ 1.b; adapti, konformigi al modelo: estus la plej bone, se niaj amikoj ĉiam modeligadus sian stilon laŭ la stilo de „La Esperantisto“ (gazeto) [27]. 2.[model.0igi.SCI] en: Reprodukti per modelo2.b; modelumi: oni modeligas la strukturon per ebenaj modeloj [28]. Rim.: Modeligi signifas nek „igi modela“ (kp „detaligi“ = „igi detala“), nek „igi modelo“. Tial la termino modeligi2 estas semantike malkonvena, kvankam PIV2 ĝin rekomendas. 27. L. L. Zamenhof: Originala Verkaro, Ŝanĝotaĵo, n-ro 42, p. 25 – 2628. R. Bouchet: Tertremoj kaj Stalkonstruado, La Domo, [2005?], (41) angle:[model.0igi.SCI_SNC] en: 1. model beloruse: 1. браць за мадэль, браць за ўзор 2. рабіць па мадэлі france: 1. suivre un modèle germane: 1. sich richten nach, sich zum Vorbild nehmen 2. modellieren hungare: 1. példát vesz, mintát vesz japane: 見ならわせる [みならわせる], モデル化する [モデルかする] nederlande: 1. richten naar pole: 1. kształtować według wzorca 2. dostosować, dostosowywać do modelu rumane: 1. forma după un model 2. ajusta, adaptat modelului ruse: 1. брать пример, брать за образец modeliloserĉi 'modelilo' [model.0ilo] en: [model.0ilo.KOMUNE] en: Formilo, muldilo. matrico, ŝablono beloruse: мадэль (у ліцейнай вытворчасьці), форма, шаблён ĉeĥe: forma ĉine: 型 [xíng], 模型 [móxíng], 模子 [múzi], 型板 [xíngbǎn], 老框框 [lǎokuàngkuàng], 鑄型 [zhùxíng], 铸型 [zhùxíng], 鑄模 [zhùmú], 铸模 [zhùmú], 楷範 [kǎifàn], 楷范 [kǎifàn] france: forme (matrice) germane: Modell, Gussform, Schablone hungare: forma, öntőforma japane: 型枠 [かたわく] nederlande: gietvorm, mal pole: kształt, szablon rumane: formă, șablon ruse: модель (в литейном деле), шаблон slovake: forma ukraine: форма modeluloserĉi 'modelulo' [model.0ulo] en: 1.[model.0ulo.KOMUNE] en: Homo, kies agoj aŭ sinprezento estas modelo por aliaj: li […] komencis similan verkon sur la mortolito, postlasante same kortuŝan abrupte nuliĝantan lastan notlinion, kiel iam lia granda modelulo Johann Sebastian Bach en „La arto de la fugo“ [29]; la esperantistoj havas delongan kaj stabiliĝintan normon prezenti sin kiel modelulojn, kiuj proponas sian konduton kiel […] ekzemplon [30]. 2.[model.0ulo.TEKS] en: Homo, kiu surmetas kaj prezentas modajn vestojn sur fotoj, filmoj aŭ sceneje: la 31-jara modelulino Gisele Bündchen aperis en reklamfilmeto por subtolaĵoj [31]. 29. Monato, Franz-Georg Rössler: Pura muziko por eonoj30. P. Dasgupta: Loĝi en Homaj Lingvoj: la Substancisma Perspektivo, 201131. A. Oberndorfer: Memcenzuro, Esperanta Retradio, 2011-10-28 angle: 2. model (person) beloruse: 1. узор (чалавек, варты перайманьня) 2. мадэль (чалавек), манэкеншчык france: 1. modèle (personne) 2. mannequin (personne), top-modèle germane: 1. Vorbild 2. Model, Mannequin nederlande: 2. model (persoon) pole: 1. model 2. model (zawód) rumane: 1. model 2. fotomodel modelumiserĉi 'modelumi' [model.0umi] en: (tr) [model.0umi.SCI] en: Esplorcele prezenti per modelo2.b: oni provas modelumi la funkciadon (konduton) de la sistemo per simulaj modeloj [32]; ĉiu atomo estas modelumata kvazaŭ ĝi estu[s] simpla partikulo [33]. modeli4 32. A. Bednařík: Kelkaj notoj pri la akvokonservejo Ružín, Konferenca kajero de AEST '81: Apliko de Esperanto en Scienco kaj Tekniko, Žilina33. Vikipedio, Molekula mekaniko beloruse: мадэляваць (сытуацыю, працэс) ĉine: 建模 [jiànmó] france: modéliser germane: modellieren pole: modelować rumane: formă, model ruse: моделировать malmodelaserĉi 'malmodela' [model.mal0a] en: [model.mal0a.KOMUNE] en: Ne imitinda, misa: jen diro malmodela [34]. 34. J. Racine, trad. G. Lagrange: Fedra, 1991 beloruse: ня варты перайманьня, ня варты, каб браць за ўзор, спрэчны france: criticable, inégal pole: budzący zastrzeżenia, nierówny, niemodny rumane: inacceptabil, aspru, neuniform, demodat administraj notoj ~ilo: Mankas dua fontindiko. ~ilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.