*maten/o PVEF *mateno serÄi 'mateno' [maten.0o] [maten.0o.KAL] La unua parto de la tago, kiu sekvas la nokton: dormi Äis la mateno [1]; kiam eklumis la mateno, oni forsendis la homojn [2]; Bonan matenon [3]! kiam fariÄis mateno kaj la infanoj leviÄis [4]; la ruÄo de la mateno ricevadis Äiam pli brulantan koloron [5]; la sekvantan matenon Johano kaj lia vojkamarado diris adiaÅ al Äiuj [6]; estis Paska mateno, la sonoriloj sonoris [7]; en la Kristnaska mateno [â¦] la ventego kvietiÄis [8]; la reston de la mateno la detektivo pasigis serÄante konfirmon de faktoj [9]; la lekcioj okazis en la matenoj kaj la praktikaj ekzercoj posttagmeze [10]; mi pasigas la matenon en mia Äambro, legas kaj lernas iomete [11]; la tutan matenon ambaÅ gastoj laboris en la legomÄardeno helpante la mastron [12]; peli tagojn sen afero de mateno al vespero PrV ; vespero lacigas, mateno freÅigas PrV . Rim.: Atentu, ke laÅ kulturo kaj geografia situo, mateno povas havi tre diversajn limojn. En kelkaj kulturoj Äi estas la tuta tempo inter noktomezo kaj tagmezo. En aliaj kulturoj Äi estas la tempo inter sunleviÄo kaj tagmezo, kio evidente ne funkcias proksime de la polusoj. Aliloke Äi komenciÄas, kiam kutime homoj Äesas dormi kaj finiÄas kiam ili komencas sian tagan laboron, do la tempo inter nokto kaj antaÅtagmezo. [Wolfram Diestel] vesperoantaÅtagmezo, krepuskomatenmanÄo 1. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Elfo de la rozo2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 44:33. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Äardeno de la paradizo4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Persista stana soldato5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, La vento rakontas pri Valdemaro Doe kaj pri liaj filinoj8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Lasta sonÄo de maljuna kverko9. Johán Valano: Äu vi kuiras Äine?, 1610. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Tria Parto11. Ulrich Matthias: Fajron sentas mi interne, I12. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, 16 afrikanse: oggend albane: mëngjes amhare: á ááµ angle: morning arabe: اÙØµØ¨Ø§Ø armene: Õ¡Õ¼Õ¡Õ¾Õ¸Õ¿ azerbajÄane: sÉhÉr beloruse: ÑанÑÑа bengale: সà¦à¦¾à¦² birme: áá¶ááẠbosne: jutro bretone: beure, mintin ÄeÄ¥e: ráno, jitro Äine: æ¨ [chén], æ©ä¸ [zÇo shang] dane: formiddag estone: hommikul eÅske: goizean filipine: umaga france: matin, matinée galege: mañá germane: Morgen Bonan ~on: Guten Morgen!. guÄarate: સવારૠhaitie: maten haÅse: da safe hebree: בּ×קר hinde: सà¥à¤¬à¤¹ hispane: mañana (parte del dÃa) hungare: reggel, délelÅtt igbe: ụtụtụ indonezie: pagi irlande: maidin islande: morgun japane: æ [ããã] jave: esuk jide: ××ָר×× jorube: owurá» kanare: ಬà³à²³à²¿à²à³à²à³ kartvele: ááááá katalune: matà kazaÄ¥e: Ñаң kimre: bore kirgize: ÑÑÑең менен kmere: áááá¹á koree: ì침 korsike: mane kose: ntseni kroate: jutro kurde: sibe latine: mane latve: rÄ«ts laÅe: à»àºàºàºàºà»àºàº»à»àº² litove: rytas makedone: наÑÑÑо malagase: maraina malaje: pagi malajalame: രാവിലൠmalte: filgħodu maorie: ata marate: सà¤à¤¾à¤³à¥ monge: thaum sawv ntxov mongole: өглөө nederlande: ochtend, morgen (ochtend) nepale: बिहान njanÄe: mâmawa okcidentfrise: moarntiid panÄabe: ਸਵà©à¨° ਦ੠paÅtue: سÙار perse: Ø¨Ø§Ù Ø¯Ø§Ø¯Ø ØµØ¨Ø pole: rano, poranek portugale: manhã ruande: mu gitondo rumane: de dimineaÈÄ, devreme ruse: ÑÑÑо samoe: taeao sinde: ØµØ¨Ø sinhale: චද à¶à¶¯à·à·à¶± skotgaele: madainn slovake: ráno slovene: jutro somale: subax Åone: mangwanani sote: hoseng sunde: isuk svahile: asubuhi svede: morgon taÄike: пагоҳиÑӯзӣ taje: à¸à¸à¸à¹à¸à¹à¸² tamile: à®à®¾à®²à¯à®¯à®¿à®²à¯ tatare: иÑÑÓ telugue: à°à°¦à°¯à° tibete: à½à½¼à½à½¦à¼à½à½¦à¼ ukraine: Ñанок urdue: ØµØ¨Ø uzbeke: ertalab vjetname: buá»i sáng volapuke: gödel zulue: ekuseni mateniserÄi 'mateni' [maten.0i] (ntr) [maten.0i.KAL] Esti matena tempo: matenas, vesperas â kaj tago malaperas PrV . ÄeÄ¥e: svÃtat germane: Morgen werden hungare: reggel van, délelÅtt van japane: æã§ãã [ããã§ãã] katalune: ser de matà nederlande: morgen zijn, ochtend zijn slovake: brieždiÅ¥ sa, svitaÅ¥ mateniÄiserÄi 'mateniĝi' [maten.0igxi] [maten.0igxi.KAL] Ekesti mateno; komenciÄi (pri hela tago): mateniÄis, trumpetis ligna korno de la paÅtisto [13]; kiam mateniÄis, li estis vekita de mallaÅta ronkado [14]; kiam mateniÄis, lia malforteco estis tia, ke li falis sur apogseÄon [15]; jam mateniÄis, kiam la elÄerpiÄo de mia forto min dronigis en dormon [16]. 13. A. Gajdar, trad. E. S. Pervertajlo kaj R. GrinÅpan: Timur kaj lia TaÄmento, 198214. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Äapitro NaÅa15. Henri Vallienne: Äu li?, Äapitro Dua16. Sándor Szathmári: VojaÄo al Kazohinio, Oka Äapitro germane: anbrechen (Tag) hispane: amanecer ukraine: ÑозвиднÑваÑиÑÑ, ÑозвиднÑÑиÑÑ, ÑвÑÑаÑи mateniÄoserÄi 'mateniĝo' [maten.0igxo] [maten.0igxo.KAL] Tempo, kiam estiÄas mateno, tempo de matena krepusko: antaÅ la mateniÄo ni lin mortigos [17]; la lampo restis neestingita Äis la mateniÄo Marta ; longaj sociaj noktoj Äis preskaÅ mateniÄo [18]. 17. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, JuÄistoj 16:218. A. Wandel: 21-a Internacia Festivalo en Magdeburg, [2006?] Äine: æ¦ [dà n], é»ææ¶å [lÃmÃngshÃfÄn], é»ææå [lÃmÃngshÃfÄn], é»æ [lÃmÃng], æ [hÅ«], 天亮 [tiÄnlià ng], 天æ [tiÄnmÃng] france: aube germane: Tagesanbruch hispane: amanecer indonezie: fajar japane: å¤æã [ããã], æãæ¹ [ãããã] perse: سپÛدÙâد٠ukraine: ÑвÑÑанок matenruÄoserÄi 'matenruĝo' [maten.0rugxo] Matena tempo, kiam la suno ruÄigas la Äielon; aÅroro: baldaÅ la matenruÄo verÅos sian koloron sur la maron [19]; ili forliberigis Åin, kiam leviÄis la matenruÄo [20]; (figure) jam mi ekvidas matenruÄon, la tagiÄon de nova glora epoko [21]; (figure) Fernando [estis] refariÄinta tia, kia li estis en la matenruÄo de iliaj amrilatoj [22]. sunleviÄo 19. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Äapitro XXXVII20. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, JuÄistoj 19:2521. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Äapitro VII22. Henri Vallienne: Äu li?, Äapitro Sesa beloruse: золак bretone: gouloù-deiz, tarzh-deiz Äine: æé [zhÄoxiá], æ©é [zÇoxiá] france: aurore germane: Morgenrot, Morgenröte hispane: aurora hungare: hajnalpÃr, pirkadat indonezie: fajar japane: æç¼ã [ãããã] katalune: alba, aurora nederlande: ochtendrood pole: zorza poranna ruse: ÑÑÑеннÑÑ Ð·Ð°ÑÑ svede: morgonrodnad ukraine: (Ñанкова) зоÑÑ administraj notoj