¹kategori/o ^JED

1.

[katego.0o.klaso]

^VdE Ĉiu el la klasoj, en kiuj oni ordigas samspecajn personojn, objektojn aÅ­ faktojn: se por akiri reputacion de granda pensulo necesas verki peze, enuige kaj nebule […], Volter ne povas esti metata en tiun [kategorion] [1]; ekzistas kategorio da personoj, kiujn oni nomas emancipitaj virinoj, al tiu kategorio apartenas pensionestrinoj, akuŝistinoj, dancistinoj, […] [2]; la tuta kategorio de la adverboj [3]; la provoj de la unua kategorio estis tiel komplikitaj kaj tiel nepraktikaj, ke ĉiu el ili mortis tuj post la naskiĝo, la provoj de la dua kategorio jam prezentis per si lingvojn, sed da internacia ili havis en si nenion [4]; ĉiujn specojn de paroladoj [Aristotelo] dividas je tri ĉefaj kategorioj: paroladoj deliberativaj (politikaj), demonstrativaj kaj juĝejaj [5]; la sonoraj literoj, estas la vokaloj, dum al la dua kategorio apartenas la konsonantoj [6]; pri fripono oni diras, ekzemple, „la bona apostolo“ aÅ­ „la honestulo“, pri neklerulo oni diras „nia Sokrato“, tiuj ekzemploj apartenas al kategorio de tropoj [7]. klasifiko, sistemo^1.aspeco¹, taksono

2.

[katego.0o.FIL]

Ĉiu el la plej bazaj eroj de ĉia kono: la dek kategorioj de Aristotelo ^PIV2 ; Efektive, ili signifas la kvar plej ĝeneralajn kategoriojn, en kiuj la penso klasas la pensobjektojn: la konkretajn (aĵoj kaj uloj) kaj la abstraktajn (agoj kaj kvalitoj) [8].

[katego.0a.de_kategorio]

Rilata al kategorio: la traduko de esprimaĵoj el unu pensokategoria al alia pensokategoria sistemo ŝajnas ebla, se ni supozas, ke ambaŭ kategori-sistemoj estas perfekte konataj [9]; A-kategoria militkrimulo [10].

kategoria (absoluta)

Apartenanta(j) al diversaj kategorioj: diverskategoria metrikado fariĝis la normo por nia poezio, literaturskoloj formis kaj instruas siajn rigorajn kategoriojn [11]; en Ruslando estas 37 diverskategoriaj individuoj en la Delegita Reto, inter ili 18 urbaj delegitoj [12].

1.

[katego.du0a.du_klasa]

(pri aro) Havanta du diversajn kategoriojn: unuj nomoj estas landobazaj, ekzemple Kanado, aliaj estas gentobazaj, ekzemple Francujo […] la dukategorieco de la landnomoj estas ofte kritikata [13].

2.

[katego.du0a.ambigua]

(pri leksemo) Apartenanta samtempe al du gramatikaj kategorioj¹: ad estas dukategoria: -o kaj -i [14]. ambigua, dusenca

Ordigita, sumita laÅ­ la apartaj kategorioj: en la statistiko mankis la kutima laÅ­kategoria resumo [15].

Apartenanta al sama kategorio: ili estas la ŝtormo el kategorio 5 San Francisco de Borja, […] kaj la sennoma samkategoria uragano […], kiu la 19an de oktobro 1924 troviĝis okcidente de Pinar del Río [16]; [oni] substituas ĝin per antonimo, kaj se rekta antonimo ne ekzistas – do per samkategoria vorto el la sama sfero [17].

1.

[katego.gramatika0o.parolelemento]

Parolelemento: kompreneble ni devis fronti la tre oficialan sed kontestatan demandon de la gramatikaj kategorioj de la radikoj [18].

2.

[katego.gramatika0o.eco]

Ĉiu el la plej abstraktaj ecoj de klaso da lingvaj unuoj, kiun koncerna lingvo esprimas gramatike: en Esperanto kazo, nombro, tenso, voĉo, komparacio estas ekzemploj pri gramatikaj kategorioj; se iu lingvo havas la kategorion genro, ĝi nepre havas ankaŭ la kategorion nombro [19]; [akordado] signifas, ke unu signifero, aŭ indikilo de unu gramatika kategorio, povas aperi du fojojn aŭ pli, en apartaj vortoj [20]; kial ekzistas gramatika kategorio por tempo en multege da lingvoj, sed nenio tia por spaco … [21]?