^*dek^PV

[dek.0.KAL]

Nombro: duoble kvin: mi havas dek fingrojn; deko da homoj; pasis dek jaroj [1]; dudek jaroj [2]; naŭcent dek jaroj [3]; la dek-sepa tago de la monato [4]; dek sikloj da oro [5]; eble troviĝos tie dek [6]; malsaĝulo malpacigis kaj dek saĝuloj repacigi ne povas ^PrV ; pli zorgas unu patrino pri dek infanoj, ol dek infanoj pri unu patrino ^PrV ; unu vido taŭgas pli ol dek aŭdoj ^PrV .

[dek.0a.KAL]

Dekaranga, venanta post naŭ antaŭaj: je la deka horo matene [7]; la deka tago de la monato [8]; la akvo konstante malpliiĝadis ĝis la deka monato [9]; la popolo ripozu ĉiun sepan tagon, ne ĉiun dekan [10]; la dekan de Novembro de la jaro 1759 Dio donacis al ni filon [11].

deka-

[dek.0e.KAL]

Dekarange, post naŭ antaŭaj: Granda Ursa Lago estas […] la deke plej granda lago de la mondo [12]; Nov-Hampŝiro estas la kvine plej malgranda kaj la deke [mal]plej […] populata de la 50 subŝtatoj [13].

La deka parto de io: omero estas dekono de efo [14]; el viaj ŝafoj li prenos dekonon [15]; mi oferos al Vi dekonon [16]; nu ja, antaŭe mi okupiĝis precipe pri enhavo kaj devis uzi nur dekonon de mia labortempo por teknikaj aferoj [17]. deci-

[dek.0onajxo.EKON]

Imposto plejofte religia, origine egala al dekono de rikolto, de enspezo...; dismo: li kolektis la dekonimposton el la akiraĵoj [18].

a)

[dek.0onajxo.BIB]

En antikva judismo, imposto pagata per naturaĵo al la templo kaj al la pastroj: Abram donis al li dekonaĵon el ĉio [19]; ĉiu dekonaĵo el la tero, el la semitaĵo de la tero, el la fruktoj de la arboj apartenas al la Eternulo [20]

b)

[dek.0onajxo.KRI]

Imposto pagata per naturaĵo aŭ per mono al iu eklezio: kial pastoroj frostigas la rilaton kun adeptoj, kiuj ne plu kapablas doni multe da dekonaĵo? [21]

1.

[dek.0uma.MAT]

[22]-um, deksesuma

2.

[dek.0uma.sci]

Sistemo de mezurunuoj en kiu la pli grandaj unuoj estas dekobloj (aÅ­ centobloj, milobloj aÅ­ aliaj obloj aÅ­ onoj per potenco de dek): jota- Y- 10²⁴, zeta- Z- 10²¹, eksa- E- 10¹⁸, peta- P- 10¹⁵, tera- Y- 10¹², giga- G- 10⁹, mega- M- 10⁶, kilo- k- 10³, hekto- h- 10², deka- da- 10¹, deci d- 10^-1, centi- c- 10^-2, mili- m- 10^-3, mikro- µ- 10^-6, nano- n- 10^-9, piko- p- 10^-12, femto- f- 10^-15, ato- a- 10^-18, zepto- z- 10^-21, jokto- y- 10^-24. la metra sistemo estas dekuma: 1m = 10dm = 100cm = 1000mm; de post 1971 la britoj uzas dekuman monsistemon.

decimala

[dek.0umi.MIL]

Puni mortigante ĉiun dekan el trupo: hieraŭ estis la plej granda ribelo, pro kiu la nomarĥa Sofra ordonis nin dekumi, ĉiu deka ricevis bastonadon [23]; la katastrofo dekumis vian loĝantaron [24]; (figure) en la E-komunuma segmento ni notas du forpasojn, kiuj dekumis la E-komunumon fine de februaro [25].

[dek.jar0o.KAL]

Periodo de dek jaroj: en la tria jardeko de la lasta jarcento; la raportitaj okazintaĵoj ja okazis antaŭ pli ol tri jardekoj [26]; kuketoj, kiujn mi konis dum jardekoj, subite iĝis, en novaj pakaĵoj, Dinomordoj [27]!