^*ombr/o ^PV

1.

Pli malpli plena manko de lumo, en loko, kiun maldiafana korpo ŝirmas kontraŭ la lumo: jam pli grandaj la ombroj falas de la altaj montoj; en la ombro de la nokto; la montoj ĵetis, etendis longan ombron sur la ebenaĵon; [ŝi] sidis en la ombro de arbo ^Marta ; la ombro moviĝadis, […] kaŭzata de la neregula moviĝado de la kandela flamo [1]; la tagoj de la homo estas kiel pasanta ombro [2]; kie lumo ekzistas, ankaŭ ombro troviĝas (vd makulo, flanko 1) ^PrV ; ombroj en pentraĵo (nigraĵoj aŭ malhelaĵoj prezentantaj ombron). krepusko, mallumo, nokto

2.

Tiu malluma parto, konsiderata kiel reproduktanta la formon de maldiafana korpo: Petro Ŝlemil aŭ la viro, kiu perdis sian ombron [3]; timulo timas eĉ sian propran ombrn [4]; sekvi iun kiel lia ombro (neniam lin forlasi); la hormontra ombro [5] [6].

3.

Bildo de mortinta persono, aperanta en la memoro aŭ kredita kiel fantoma realaĵo: kiam la homo mortas, lia ombro vivas kaj sin montras al la homoj [7]; mi foriros senrevene en la landon de mallumo kaj de morta ombro [8]; ŝia ombro ŝajnis klini sin al mia lito; en noktomeza silentego aperas antaŭ ili ia ombro simila tute al la patro via ^Hamlet ; la lando de la ombroj (la Inferoj); mi esprimas funebran saluton al la ombroj de ĉiuj niaj karaj kamaradoj [9]; (figure) ŝi estas nur la ombro de si mem (pro malsano kaj malgrasiĝo). reaperanto, spirito⁴.

4.

(figure) Antaŭ- aŭ postsigno, influo de io pli grava, pli granda: sin kaŝi en la ombro (sub protekto) de iu [10].

a)

Minaco, influo de ia malbono: tiu malfeliĉo ĵetis sian ombron (malĝojon) sur la tutan jaron; ĉirkaŭita de la ombro de morto; tiu ĉi ombro (zorgo) malheligis ilian kunvivon ekde la komenco [11].

b)

Malgrava ŝajno, ero de io: ne estas eĉ ombro da danĝero; ne restis eĉ ombro da libero; sen ia ombro da dubo ^EE ; oni lasis al li nur ombron da potenco; ni devas severe eviti ĉion, kio povus prezenti ombron de interna malpaco^Z ; la respondo ne havas eĉ la plej malgrandan ombron de ia ŝajna malkontenteco aŭ riproĉoj^Z .

Estanta en ombro: ombra valo; ombra cipreso, kverko, monto, flanko ^FK ; ombra aleo de maljunaj arboj ^IK ; li eniris en la ombroplenan ĝardenon kaj malaperis inter la arboj ^IK ; ombroriĉaj arboj ŝirmas ĝin per sia ombro [12].

(tr)

Ĵeti ombron sur ion: kiu plantis antaŭ la domo la belajn kreskaĵojn, kiuj tiel pentrinde ĝin ombras? ^IK ; unu arbetaĵo de tiu ĉi kreskaĵo ombras la spacon de tri kvadrataj metroj ^FK ; la malgrandaj lipharoj ombris la maldikajn lipojn ^IK ; Atrejo ombris sian vizaĝon per la mano kaj ekvidis je proksimuma distanco de duono de mejlo neregule formitan ŝtonpordegon [13]; (figure) frunto ombrita de zorgoj. nubo

Loko ombrita: promeni sub densaj ombraĵoj; saĝa derviŝo kiu pasis multe da tempo sub la ombraĵo de loka arbo kaj poste estis entombigita apud ĝi [14].

(ntr)

Iĝi ombra: la tero ombriĝis de nigra nubego; (figure) la morto tenis lin je la gorĝo kaj lia cerbo ombriĝis.

(tr)

1.

Malheligi, obtuzigi: somero de l' amo min premas sur vojo, sen via ombrumo mi mortus sen ĝojo [15]; kvankam Mercury laŭnature estis tenoro, li scipovis multmaniere ombrumi la diversajn registrojn de sia 3½-oktavo-voĉo [16].

2.

Marki per strekoj aŭ koloriloj, kiuj prezentas ombrojn en desegno aŭ pentraĵo. haĉi

(frazaĵo)

Ombroteatro: oni tradicie kredas ombroludon origina de Ĉinio (en multaj lingvoj, ĝi estas kromnomata „ĉinaj ombroj“, pli verŝajne ĝi aperis en insulo Javo, ĉirkaŭ 5 000 a.k., aŭ Barato, el kie ĝi disvastiĝis en Sud-Orientan Azion [17]; ni invitas al spektaklo de vespera pupteatraĵo, aranĝita per fadenaj marionetoj kaj ĉinaj ombroj [18]; la feino riverencas, kun ĉinaj ombroj sur la muro, la infano estas ravita kaj aplaŭdas [19].