^*ŝov/i

(tr)

1.

[sxov.0i.glite]

Puŝi ion glitigante ĝin sur supraĵo, sur kiu ĝi kuŝas, por antaŭenmeti, proksimigi, montri ĝin: riglilo, kiu ŝoviĝis […] de unu fino ĝis la alia [1]; la libron […] li ŝovis sub la kapkusenon [2]; li […] ŝovis la ĉapon forte malsupren [3]; la nuboj […] en formo de bulego da plumbo ŝoviĝadis antaŭen [4]; ŝoviĝado de limako (vd rampi) [5]; li ne povis ŝoviĝi de la loko [6]; (figure) la naturo, kiu longan tempon batalis kontraŭ ni, batalas nun por ni [kaj] ŝovas nin antaŭen [7] (akcelas, favoras, progresigas).

2.

[sxov.0i.meti]

Milde, zorge, singarde aŭ kaŝe meti: maldiligentulo ŝovas sian manon en la poton kaj ne volas venigi ĝin al sia buŝo [8]; ŝi […] ŝovis sian vizaĝon malantaŭ la flankkurtenojn de la fenestroj [9]; sur la planko kuŝis mortinta hirundo […] kun la piedoj kaj kapo ŝovitaj sub la plumojn [10]; Gerda ŝovis siajn ambaŭ manojn en la belan mufon, kiu estis tiel varma kaj mola [11]; oni ŝovis tion al mi en la poŝon [12]; (figure) pri tiu punkto mi havas alian opinion, sed mi ne volas ŝovi min kun mia opinio [13]; en fremdan vazon ne ŝovu la nazon ^PrV ; kie diablo ne povas, tien virinon li ŝovas ^PrV ; provu ŝovi al li en la manon kelkan sumon da mono ^FK .

(tr)

[sxov.al0i.KOMUNE]

Proksimige ŝovi al...: la lito de la malsanulino estis alŝovita pli proksimen al la fenestro [14]; Niko […] alŝovis la kapon tute al la fenestro [15]; alŝovu al mi vian […] telereton, ni kune manĝos [16]; li alŝovis sian seĝon al la princo kaj parolis per mallaŭta voĉo [17]; nur tiu povas trinki, kiu ĝustatempe alŝovos sian glason [18]; ŝi prenis la manon de la vidvino […] kaj alŝoviĝis pli proksime al ŝi ^Marta .

(tr)

1.

[sxov.de0i.KOMUNE]

Movi flanken je certa distanco ŝovante: kial do vi deŝovas vian seĝon? ― al ni estos pli bone sidi proksime unu de la alia [19]; ŝi disbutonumis la malstreĉe surpendantan vesteton kaj deŝovis ĝin de unu brako de la infano ^Marta ; la pordo deŝoviĝis de la hokoj, ricevis fendojn kaj krevojn [20]; [la] trimastulo […] deŝoviĝis de la rifo kaj […] naĝis al la bordo, surpuŝiĝis sur la duan rifon kaj alfiksiĝis [21]; adresreĝistroj entenas ĉefmemorajn adresojn kaj estas uzataj en komandoj kiuj atingas la ĉefmemoron malrekte (per referenco aŭ deŝovo aŭ indico) [22].

2.

[sxov.de0i.TIP]

Komenci linion je kelka distanco de la marĝeno: deŝovi la unuan linion de alineo¹ [23]; deŝovi enen, eksteren. krommarĝeno

(tr)

[sxov.dis0i.KOMUNE]

Ŝovi al flankoj, al diversaj direktoj: blanka mano disŝovis la pezajn kurtenojn ĉe la fenestro [24]; ŝi […] disŝovis unu poŝon kaj rigardis en ĝian senfundan profundon, serĉante ^BdV ; la juĝisto kun disŝovitaj brakoj, sidfleksiĝinte preskaŭ ĝis la planko [25]; kiam Stetten disŝovis la lastajn branĉojn, montriĝis herba loko ĉirkaŭita de la arbaro ^FK .

(tr)

1.

[sxov.el0i.eligi]

Ŝovante eligi ion el io: elŝovi la langon [26] [27] [28]; birdeto elŝovas la kapeton el la nesto [29] [30]; kiam ŝi estis naskanta, elŝoviĝis la mano de unu infano [31]; la pintoj de la herbotrunketoj elŝoviĝis el la tero [32]; unu tirkesto de la komodo estis duone elŝovita [33]; ŝi per sia tuta figuro elŝoviĝis en la lumon, fluantan tra la fenestro ^Marta .

2.

[sxov.el0i.FIG]

(figure) Subite prezenti ion: elŝovi (meti) demandon; kaŝu kiom vi povos, mensogo sin elŝovos (montros) ^PrV ; miljaroj ne povis, minuto elŝovis ^PrV .

(tr)

1.

[sxov.en0i.KOMUNE]

Enigi ŝovante: li […] enŝovis kelkajn paperojn en la poŝon [34]; Klaro deŝiris unu [floron] kaj enŝovis ĝin inter siajn nigrajn harojn ^IK ; li deŝiris unu rozon kaj enŝovis ĝin sur la ĉapelon [35]; li profunde enŝovis sian mentonon en la litkovrilon, kaj ŝajnis al li, ke li havas longan barbon [36]; la maljuna lavistino enŝovis la kapon tra la pordo [37]; li enŝovis la branĉon en la molan teron [38].

2.

[sxov.en0i.FIG]

Delikate, trude aŭ kaŝe meti: enŝovi la kapon en sablon; [ili] tute ne laboras, sed en ĉies aferojn sin enŝovas [39]; la aŭtoro sukcesis jam en la nuran titolon enŝovi 6 nulojn [40]; mi lerte, anstataŭ ducent rubloj, enŝovis al li kvarcent [41]; estas necese enŝovi (enkonduki) en nian propagandon praktikan spiriton.

(ntr)

[sxov.en0igxi.KOMUNE]

Ŝove eniĝi: li enŝoviĝis (enŝteliĝis) en la ĉambron; ŝi enŝoviĝis kiel fantomo, kaj kiel fantomo ŝi staris ĉe la muro senmove kaj mute ^Marta ; tra la fenestro enŝoviĝas manoj kun petoskriboj [42]; (figure) ŝi reenŝoviĝis (reglitis, reenprofundiĝis) en sian melankolion.

(tr)

[sxov.for0i.KOMUNE]

Forigi ŝovante: ne forŝovu la antikvajn limojn, kiujn faris viaj patroj [43]; ŝi […] forŝovis la kurtenojn flanken [44]; ŝi […] forŝovis la feran riglilon [45]; (figure) kiu okazon forŝovas (rifuzas, ne profitas, preterlasas), ĝin jam ne retrovas ^PrV .

(ntr)

[sxov.for0igxi.KOMUNE]

Ŝove foriĝi, flankeniĝi, malproksimiĝi: la kurteno forŝovetiĝis ^Marta ; Marta rapide retiris sian manon kaj forŝoviĝis je kelke da paŝoj ^Marta .

(tr)

1.

[sxov.kun0i.KOMUNE]

Interproksimigi ŝovante: la mallarĝaj brovoj de Ludovikino Zminska iom kunŝoviĝis, kaj per tio ŝia vizaĝesprimo fariĝis ankoraŭ pli malvarma kaj severa ^Marta ; li […] kunŝovis la dikajn velurajn kurtenojn […] kaj iris dormi inter satenaj littukoj blankaj [46].

2.

[sxov.kun0i.TIP]

Iom proksimigi apudajn literojn por ke la interliteraj distancoj aspektu pli egalaj: pro kunŝovado VAVAVA povas bezoni malpli da spaco ol VVVAAA [47]; ofte kunŝovataj literparoj estas Av Aw Ay Ta Te To […], kunŝovan tabelon oni kutime tenas en la dosiero de la (komputila) tiparo [48].

(ntr)

[sxov.preter0igxi.KOMUNE]

Delikate pasi preter io: ili ne donis eĉ la plej malgrandan atenton al la virino, kies funebra vesto preterŝoviĝis antaŭ ili ^Marta ; la scenoj, kiuj en la lastaj minutoj preterŝoviĝis antaŭ ŝiaj okuloj, faris sur ŝia spirito fortan impreson ^Marta .

(tr)

[sxov.sub0i.kasxedoni]

Kaŝe ŝovi; havigi tiel, ke iu aŭ iuj ne rimarkas: ŝajnas al mi, ke ili hieraŭ ion subŝovis al mi ĉe la matenmanĝo, en la kapo ĝis nun io frapas [49]; li kredigadis, ke al li oni subŝovis kartoĉojn kun duone elŝutita pulvo [50].

(tr)

[sxov.sur0i.KOMUNE]

Kovre ŝovi sur...: ŝi surŝovis sur la kapon la puncan kapuĉon ^Marta .

(ntr)

[sxov.tra0igxi.KOMUNE]

Delikate pasi tra io: tra la fendo oni povis traŝoviĝi en la ĉambron [51]; traŝovi sin […] rampante sur la ventro [52].

Rim.: ŝovi montras ĝenerale agon mildan, moderan, delikatan, zorgan, singardan aŭ kaŝan, dum puŝi montras prefere agon malmoderan, maldelikatan, perfortan: ni enŝoviĝis iom post iom en la amason kaj atingis nerimarkite ĝis la unuaj vicoj. Kp: ni trapuŝis nin tra la amaso kaj rapide forkuris.

(sonimito)

[sxov.00.SON]

Sono de io ŝovata, frot-glitanta sur surfaco: aŭdiĝis la ŝov-ŝov de piedoj kaj la vidvino reaperis [53].