^*leg/i ^UV

(tr)

1.

[leg.0i.propre]

Sekvi per okuloj skribitan tekston kaj ĝin diri voĉe aŭ mense: legi leteron, libron, manuskripton, hieroglifojn; infano lernanta legi; sciantaj skribi kaj legi [1]; la instruitulo eliris, por trinki kafon kaj legi gazetojn ^DL ; ni legas en gazetoj, ke...; la lastan verkon mi legis kun granda intereso; mi trovas ĝin bonega [2]; tiun kontrakton mi legis mem en arĥivoj de familio Zamenhof ^VivZam ; de legado sen atento ne riĉiĝas la prudento ^PrV ; aparta ekzerciteco estas necesa, por legi la amerikajn adresojn ^FK ; (figure) legi per la fingroj (pri blinduloj).

2.

[leg.0i.FIG]

(figure) Trovi sencon de io laŭ ĝia ekstera aspekto.

a)

[leg.0i.FIG_intencon]

Diveni ies penson laŭ la ŝajno: en lia fizionomio oni legis seriozecon [3]; legi la kuraĝon sur ies vizaĝo. deĉifri, konjekti, perfidi.

b)

[leg.0i.MAG]

Trovi en iaj aperaĵoj antaŭsignojn: mi legis el la ostoj, ke ĉio glatos [4].

3.

[leg.0i.KOMP_el_memoro]

Kopii datumon el malpli alta (periferia) nivelo de la memorhierarkio al pli alta (pli proksimen al la ĉefprocesoro): legi dosierujon el periferia memoro en la ĉefmemoron; legi la valoron de nombrilo en la aritmetikilon. ŝargiskribi

4.

[leg.0i.KOMP_eligi]

Igi komputilon prezenti internan datumon en formo facile perceptebla de homo (home legebla): mi ne sukcesis legi vian sondosieron; la nuna Kindlo ne povas legi EPUB-dosieron, eĉ ne per la konvertoservo [5]; ĉiuj poŝlegiloj povas legi PDF-dosierojn, sed fojfoje kun mankoj [6].

1.

[leg.0o.ajxo]

Tio kio estas legata: li devas tuj post lego de la skribo […] la alportintojn de l’ dirita skribo mortigi plej rapide ^Hamlet ; nur post lego de la verko en Esperanto, mi vagis reten trovi anglan originalon [7]; registri la legojn de la sentiloj.

2.

[leg.0o.versio]

Interpreto de teksta fragmento en manuskripto aÅ­ redakcio: en la unua lego (versio², eldono) estis interkonsentita de ĉiuj la larĝa plimulto de la artikolaro [8]; ĉi tie la papiruso liveras pli bonan legon ^PIV1 .

[leg.0ajho.io]

Io por legi: letero, libro, gazeto ktp.: legaĵo en ĵurnalo atentigis lin ^VivZam ; ne sole la infanoj legas kun plezuro la Grimm'ajn fabelojn, ankaŭ la maturaj homoj ŝatas ilin […] kiel simplan, facilan legaĵon [9]; la anonco promesas plurtavolan legaĵon, kiun oni povas malĉifri diversmaniere [10]; specimenaj legaĵoj kaj eltiraĵoj el la literaturo [11].

1.

[leg.0ilo.eniga]

Aparato por enigi datumojn en komputilon: strekkoda legilo; legilo de trukartoj; skanilo estas speco de legilo; provu Knoppix […] sufiĉas havi ĝin en la KD-legilo, kiam la komputilo startas [12]; DVD-legilo [13].

2.

[leg.0ilo.eliga]

Rimedo por prezenti al homo komputilajn aŭ elektronikajn informon: novaĵlegilo; tiu servilo disponigas la mesaĝojn al la retpoŝtolegilo de la adresito [14]; la ene muntita TTT-legilo ne ĉiam taŭgas por malfermi retpaĝon [15]; la firmao fondiĝis en la jaro 2000 kaj komencis disvastigi sian librolegilon Mobipocket Reader [16]; la poŝlegilo Kindle [17]; esploristoj disdonis al infanoj kun malaltaj lernoatingoj la retlibran legilon Kindle [18]; linuksuloj verŝajne jam posedas Foxit, Evince aŭ alian PDF-legilon [19]. eligilo

(tr)

[leg.antaux0i.antauxiu]

Voĉlegi, por ke aŭdu ĉeestanto: antaŭlegu ĉi tiun instruon antaŭ la tuta Izrael, antaŭ iliaj oreloj [20]; [la novajn librojn] mi antaŭlegos al vi [21]; ŝi aŭdis, kiel ŝia mastro laŭte antaŭlegas, kaj ŝi povis senĝene lin aŭskulti [22].

(tr)

[leg.tra0i.TIP]

Legi de la komenco ĝis la fino: ĉiu, antaŭ ol komenci la legadon de la esperanta literaturo, tralegu atente la Fundamentan Krestomation [23]; kiam la reĝo de Izrael tralegis la leteron, li disŝiris siajn vestojn [24]; ili ne povis tralegi la surskribon, nek klarigi al la reĝo ĝian signifon [25]; jen mi tralegos al vi leteron, kiun mi ricevis [26]; mi tre dankas ilin kaj tute aparte la plej akrevidan erarĉasiston, s-ron Edmund Grimley Evans, kiu tralegis la tutan tekston [27].

(tr)

[leg.fin0i.TIP]

Legi ĝis la fino, fini la legadon: la 13-jara filino devigite finlegis ĝin, la 10-jara rezignis post paĝo 5 [28]; post la eklego oni pensas: „ho, kiom interesa temo!“, sed jam meze oni verŝajne trafoliumas la reston, sen esperi finlegi [29]; finlege oni postlasiĝas plurfacete enpensiĝinta [30].

(tr)

1.

[leg.lauxt0i.lauxte]

Laŭte voĉlegi: kaj li prenis la libron de la interligo kaj laŭtlegis ĝin al la popolo [31].

Rim.: Ĉi tiu uzo estas unika en Biblio, dum „voĉlegi“ estas ofta kaj kutima ĉe Zamenhof. Se oni volas indiki laŭtecon, pli bonstila estus „laŭte voĉlegi“. [Sergio Pokrovskij]

2.

[leg.lauxt0i.vocxlegi]

(evitinde) Voĉlegi: trejnu vin pri laŭtlegado de numeraloj [32]; la libreto taŭgas por sufiĉe junaj infanoj por laŭtlegi kaj por iom pli aĝaj, kiuj jam bone memstare legas [33].

Rim.: Tiu uzo estas evitinda, ĉar voĉlegado povas esti laŭta aŭ mallaŭta ‐ laŭteco ne estas trafa karakterizilo. Tial Zamenhof klare preferas la vorton „voĉlegi“. [Sergio Pokrovskij]

(tr)

[leg.prov0i.TIP]

Legi, por kontroli la taŭgecon kaj la kvaliton de la teksto: se perfekta rezulto estas bezonata, necesas provlegi la tutan tekston [34]; la libreto bone aspektas, enhavas multajn utilajn ilustraĵojn […], estas klare presita kaj zorge provlegita [35]; ĉu ne sufiĉe da tempo por provlegigi antaŭ la eldonado [36]; dudeko da provlegantoj estis atentege kontrolintaj la tekston, kaj ĉiu litero kaj komo en ĝi estis perfekte lokitaj [37].

[leg.tut0i.TIP]

(malofte) Tralegi, finlegi: ŝi nur sukcesis tutlegi ĝin dum longaj 45 minutoj [38].

(tr)

[leg.vocx0i.TIP]

Legi voĉe, elparolante la legatan: ŝi enverŝis la teon, mem prezentis al li tason da ĝi kaj poste prenis libron kaj laŭte voĉlegis [39]; la vortoj elsaltas de sur la paĝoj, tiel ke oni povas ĝoje ne nur legi sed ankaŭ voĉlegi ilin [40]; kaj oni voĉlegis antaŭ ili ĉiujn vortojn de la libro de interligo, kiu estis trovita en la domo de la Eternulo [41].

[leg.0opova.TIP]

Kapabla legi: oni ne uzu la vorton „alfabetigado“ en la ĝenerala senco de legopovigo, ĉar multaj popoloj estas legopovaj sen alfabeta skribsistemo kaj ne deziras „alfabetigon“! [42]; ŝi estas kaj saĝa kaj ĉarma, kaj krome iom legopova [43]; „Semajna Resumo“ elstarigas, ke „legado kaj skribado estas nemalhaveblaj por inkludo de individuo en la legipovan socion“ [44].

[leg.0opovo.TIP]

Kapablo legi: li multe kuraĝigis legopovon […] [45]; en indiĝenaj komunumoj de meksiko, dulingvaj instruistoj notas, ke lernantoj kiuj komencas la elementan lernejadon en la gepatra lingvo akiras legipovon pli rapide [46].

[leg.0opovigo.TIP]

(malofte) Ago instrui al iu legi (kaj, kutime, ankaÅ­ skribi): [...] postulis ke oni mobilizu por legopovigo [...] [47].

[leg.ne0opova.TIP]

Kiu ne povas legi, ne konas literojn; analfabeta: la nelegopova popolo […] blinde obeis al lokaj oficistoj kaj bienposedantoj [48]; bezonas ili ne komfortigan brakon, sed platon da manĝaĵo kaj akvimunajn ŝuojn tiel ke ili povas frekventi lernejon; multaj estas nelegipovaj kaj ankaŭ siajn infanojn ne povos sendi al lernejo [49].