Adverbo signifanta:
- 1.
- [jam.0.de_nun]
-
Depost nun; ekde nun; senplie; senalie; sen plua atendo:
mi jam havas mian ĉapelon, nun serĉu vi vian
[1];
jam estas tempo iri domen
[2];
ni iras al nia celo jam kun plena trankvileco
[3];
riĉigadi la lingvon per novaj vortoj oni povas jam nun
[4];
ĉu vi forgesas jam, ke vi kristano estas?
- 2.
- [jam.0.de_tiam]
-
Tuj depost tiam; tuj ekde tiam:
post unu horo la forno estis jam
varma;
jam de tri tagoj mi ne fermis la okulojn;
vi bezonas nur […] enmeti en la leteron […] ekzempleron de
la vortareto, — kaj la adresito vin jam komprenos
FK
;
kiel longe (depost kiam) vi estas jam tombisto
Hamlet
?
jam dek jarojn (depost dek jaroj) li loĝas tie
ĉi;
[tia] uzado […] estus jam arbitraĵo kaj kondukus al
ĥaoso
[5];
post unu sola duonhoro [li] ekposedas la tutan gramatikon kaj
[…] al li restas jam nur la simpla kaj facila akirado de
provizo de vortoj
EE
;
vi bezonas nur simple ekpensi pri la esenco de tiuj ĉi frazoj, kaj vi jam
komprenos, ke [la kritikoj] ne havas eĉ la plej malgrandan fundamenton
EE
.
- 3.
- [jam.0.antau_nun]
-
Antaŭ nun:
se li jam venis, petu lin al mi
[6];
ĉu vi jam trovis vian horloĝon
[7]?
li jam kelkfoje demandis pri vi;
mi jam diris al vi, ke mi foriras.
- 4.
- [jam.0.antau_tiam]
-
Antaŭ tiam:
kiam vi vidis nin en la salono, li jam antaŭe
diris al mi la veron
[8];
kiam via domo estis konstruata, mia domo estis jam longe
konstruita
[9];
mi ŝin enbrakigis, sed ŝi jam mortis.
- 5.
- [jam.0.pli_frue]
-
Pli frue ol oni atendas aŭ atendis:
post semajno eble vi
trovos jam ian sciigon;
la verko estas jam preta;
li kredas sukcesi kaj jam ridetas.
Rim. 1:
Z uzas iafoje jam kun aparta senco, kiu ekzistas en la
slavaj kaj germana lingvoj sed ne estas konforma al la ĝenerala uzado
de la ceteraj: en tiu okazo jam kun futuro signifas
fine; pli malpli baldaŭ:
ili estas iom malbonedukitaj, sed kun la tempo ili jam
solidiĝos;
ili tion ne povas ankoraŭ fari bone, sed la
afero jam iros;
ne ploru, vi iel jam venos tien.
Tia uzo estas tute nerekomendinda.
Rim. 2:
Jam... ne. Tiu esprimo havas la sencon de
jam1 kaj 2 sekvata de
ne:
ve, multaj el niaj pioniroj jam ne vivas
[10];
centoj da miloj […] da radiketoj subtenas nian arbon,
kiu jam (de nun) ne timas la venton
[11];
la [naciaj] lingvoj havas akcenton malregulan kaj malfacilan,
kiun ili jam (de nun) ŝanĝi ne povas
[12];
estas domaĝe, ke vi ne lernis pli multe, pli fundamente, pli vaste, ke nun lerni
vi, kiel ŝajnas, ne havas jam (depost tiu momento) la eblon
Marta
;
eĉ se ni volus nun halti, ni jam ne povus
[13];
vidante la partiecon de la prezidanto, li jam
(depost tiam) ne parolis (li tute ne parolis);
kiu okazon forŝovas, ĝin jam ne retrovas
PrV
.
Kiel oni vidas per tiuj lastaj ekzemploj jam... ne ne
samsignifas ĉiam kiel „ne... plu“: sed ĝi montras
precize ŝanĝon de stato, speciale neefektiviĝintan
deziron aŭ intencon. Ne... jam. Tiu esprimo estas,
laŭ la konsilo de Z, evitinda, kaj anstataŭigota
per „ankoraŭ... ne“.
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 182.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 283.
L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto
19074.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo5.
L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Alfabeto6.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 267.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 208.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 249.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 2510.
L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aŭgusto
190511.
L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto
190712.
L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 4. Fonetiko13.
L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto
1907
Aldoni tradukojn al ReVo: