*sudo
- 1.
- Unu el la kvar geografiaj ĉefpunktoj, punkto de la horizonto situanta dekstre de homo rigardanta la sunleviĝon kaj kuŝanta ĝuste kontraŭdirekte al nordo: Abram iris pluen, ĉiam pluen al sudo [1]; direktante sin al sudo [2]; vojaĝo al sudo [3]; la vento fariĝis favora, ĝi blovis de sud-okcidento [4].
- 2.
- Parto de iu lando, kiu troviĝas ĝuste kontraŭdirekte al nordo: la reĝo de Arad, kiu loĝis en la sudo de la lando Kanaana, aŭdis, ke venas la Izraelidoj [5]; la reĝino de la sudo [6]; la arboj de la sudo [7]; baobaboj de l' Sudo, cedroj, pinoj kaj kverkoj de l' Nordo [8]; li mem en sia knaba aĝo estis ja en la sudo, en la lando de la Hispanoj [9].
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 12:9
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 13:1
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 33:40
6. La Nova Testamento, Luko 11:31
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio de la jaro
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro V
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 13:1
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 33:40
6. La Nova Testamento, Luko 11:31
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio de la jaro
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro V
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
- afrikanse:
- Suid-
- albane:
- jug
- amhare:
- ደቡብ
- angle:
- south
- arabe:
- الجنوب
- armene:
- հարավ
- azerbajĝane:
- cənub
- beloruse:
- поўдзень
- bengale:
- দক্ষিণ
- birme:
- တောင်
- bosne:
- jug
- ĉeĥe:
- jih
- ĉine:
- 南 [nán], 南方 [nánfāng]
- dane:
- syd
- estone:
- lõuna
- eŭske:
- hegoaldean
- filipine:
- timog
- france:
- sud
- galege:
- sur
- germane:
- Süden
- guĝarate:
- દક્ષિણ
- haitie:
- sid
- haŭse:
- kudu
- hinde:
- दक्षिण
- hispane:
- sur
- hungare:
- 1. dél 2. déli rész
- igbe:
- ndịda
- indonezie:
- selatan
- irlande:
- ó dheas
- islande:
- suður
- itale:
- sud
- japane:
- 南 [ナン]
- jave:
- kidul
- jide:
- דרום
- jorube:
- guusu
- kanare:
- ದಕ್ಷಿಣ
- kartvele:
- სამხრეთ
- katalune:
- sud 1. sud 2. migdia, migjorn
- kazaĥe:
- оңтүстік
- kimre:
- de
- kirgize:
- түштүк
- kmere:
- ភាគខាងត្បូង
- koree:
- 남쪽
- korsike:
- sudu
- kose:
- mazantsi
- kroate:
- jug
- kurde:
- başûr
- latine:
- austri
- latve:
- dienvidu
- laŭe:
- ເຂດພາກໃຕ້
- litove:
- į pietus
- makedone:
- југ
- malagase:
- atsimo
- malaje:
- selatan
- malajalame:
- തെക്ക്
- malte:
- nofsinhar
- maorie:
- ki te tonga
- marate:
- दक्षिण
- monge:
- sab qab teb
- mongole:
- урд
- nederlande:
- zuiden
- nepale:
- दक्षिण
- njanĝe:
- kum’mwera
- okcidentfrise:
- súd
- panĝabe:
- ਦੱਖਣ
- paŝtue:
- سویل
- pole:
- południe
- ruande:
- majyepfo
- ruse:
- юг
- samoe:
- saute
- sinde:
- ڏکڻ
- sinhale:
- දකුණු
- skotgaele:
- deas
- slovake:
- juh
- slovene:
- južno
- somale:
- koonfur
- ŝone:
- chamhembe
- sote:
- ka boroa
- sunde:
- kidul
- svahile:
- kusini
- taĝike:
- ҷануб
- taje:
- ทางตอนใต้
- tamile:
- தெற்கு
- tatare:
- көньяк
- telugue:
- దక్షిణ
- tibete:
- ལྷོ་
- ukraine:
- південно
- urdue:
- جنوبی
- uzbeke:
- janub
- vjetname:
- nam
- volapuke:
- sulüd
- zulue:
- eningizimu
suda
- Situanta en sudo aŭ de tie venanta: li loĝis en la suda lando [10]; Amalek loĝas en la suda parto de la lando [11]; sur la flanko suda [12]; la suda limo [13]; blovas la suda vento [14]; suda Azio [15]; la sudaj provincoj [16].
10.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 24:62
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 13:29
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 26:18
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 34:3
14. La Nova Testamento, S. Luko 12:55
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Post jarmiloj
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 13:29
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 26:18
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 34:3
14. La Nova Testamento, S. Luko 12:55
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Post jarmiloj
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
- beloruse:
- паўднёвы
- ĉeĥe:
- jižní
- ĉine:
- 南边 [nánbian], 南邊 [nánbian], 南国 [nánguó], 南國 [nánguó], 在南方 [zàinánfāng], 在南面 [zàinánmiàn], 朝南 [cháonán]
- france:
- austral, du sud
- germane:
- Süd-, südlich
- hungare:
- déli
- itale:
- del sud, medidionale
- japane:
- 南の [みなみの], 南部の [なんぶの], 南方の [なんぽうの]
- katalune:
- austral, meridional
- pole:
- południowy
- ruse:
- южный
- slovake:
- južný
- ukraine:
- південний
sudano
- Homo naskita aŭ loĝanta en la sudo2: kaj la sudanoj ekposedos la monton de Esav [17]; oni devas servi la ŝtaton dum unu jaro en alia regiono ol tiu, de kiu oni devenas, sudanoj servas en la nordo, norduloj en la sudo [18].
Rim.:
Sudano nomiĝas ankaŭ afrika ŝtato.
17.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Obadja 1:19
18. Monato, Princo Henriko Oguinye: Dividoj venkitaj almenaŭ parte
18. Monato, Princo Henriko Oguinye: Dividoj venkitaj almenaŭ parte
- beloruse:
- паўднёвік, жыхар поўдня
- ĉeĥe:
- Súdánec
- france:
- sudiste
- germane:
- Südländer
- hungare:
- déli
- itale:
- meridionale (sost.)
- katalune:
- meridional (subst.)
- pole:
- południowiec
- ruse:
- южанин
- slovake:
- Sudánec
sude de
(prepoziciaĵo)
- 1.
- En la suda parto de: la fiŝhavenoj estas multaj, precipe sude de Bretonio [19].
- 2.
-
Ekster, pli sude ol:
la stepo sude de Kinerot
[20];
180 km sude de Kopenhago
[21].
Rim.: Gramatike pli konsekvenca estus distingigi ĉi tiun sencon per la direkta formo de la adverbo, kiel faras la lingvoj distingantaj ĉi tiun nuancon (ekz-e la rusa: dek kilometrojn suden, supren, dekstren de io). Sed en Esperanto tio ial ne enradikiĝis. [Sergio Pokrovskij]
- beloruse:
- 1. на поўдні ад… 2. на поўдзень ад…
- ĉeĥe:
- jižně od
- ĉine:
- 南边 [nánbian], 南邊 [nánbian]
- france:
- au sud de
- germane:
- südlich von
- hungare:
- 1. (vmi) déli részén 2. (vmitől) délre
- itale:
- a sud di
- japane:
- ~の南に [のみなみに], ~の南側に [のみなみがわに]
- katalune:
- al sud de
- pole:
- 1. na południu 2. na południe od
- ruse:
- 1. на юге (+ род. пад.) 2. на юг от
- slovake:
- južne, na juh od