*nur
Adverbo signifanta:
- 1.
- Tiom, kaj ne pli ol tiom (kiom sekvas); tio, kaj ne pli ol tio (kio sekvas): en la ĉambro sidis nur kelke da homoj [1]; la bileto kostas nur unu frankon; tuj post la hejto la forno estis varmega, post unu horo ĝi estis jam nur varma, post du horoj ĝi estis nur iom varmeta [2]; li estas nur dekjara; ŝi estas ne nur bela, sed ankaŭ bona; Esperanto estas nur lingvo [3]; aŭskultu nur; ŝi nur ploris.
- 2.
- Ne alie ol: li povas paroli nur angle; mi tion faris nur por plaĉi al vi; via vino estas nur ia abomena acidaĵo [4]; en nia lando sin ne trovas montoj sed nur montetoj [5]; rigardadi Esperanton nur de ĝia flanko praktika kaj uzadi ĝin nur por sia utilo [6].
- 3.
- Ne pli frue ol: li revenos nur morgaŭ; oni komprenos nur iam poste [7].
- 4.
- Ne pli malfrue ol: mi atendos vin nur ĝis la 6a.
Rim. 1:
Same kiel ne, la adverbo nur devas ĉiam
senpere
stari antaŭ la vorto, kiun ĝi koncernas kaj limigas:
mi deziras
nur iom promeni kun vi;
mi deziras promeni nur kun vi;
ni diros nur kelkajn vortojn pri la lingvoj artaj;
ni diros tial kelke da vortoj nur pri la lingvoj
artaj
EE
;
[tio estas] batalilo nur de pseŭdoinstruitaj
sofistoj
EE
;
ni scias, ke vi kutimas rilati kun estimo nur al tiaj
argumentoj, kiuj […]
EE
;
al laborado por Esperanto instigas nin […]
nur la penso pri la granda ideo, kiun lingvo internacia en si enhavas
[8]
ni povos venki nur se ni zorgeme konservos al nia lingvo
ĝian simplecon kaj facileconZ
;
per reformado ni nur perdos ĉion akiritan
[9];
li rapidis, kiel li nur povis
[10];
nur post longa serĉado ni trovis ilin.
Rim. 2:
En multaj okazoj la vortoj „nur“ kaj
„sole“
estas samvaloraj:
nur li (aŭ li sole) estas kulpa.
Sed ambaŭ ne estas ĉiuokaze samsignifaj kaj indiferente
uzeblaj:
li nur promenis
signifas: li ne faris alion ol promeni;
li sole promenis
povas signifi: li promenis izole, estante sola aŭ:
li, inter la ceteraj, estis la sola, kiu promenis.
En tiu ĉi lasta senco la frazeto egalvaloras kiel:
nur li promenis.
Tamen estas konsilinde, pro klareco, uzi la esprimon li sole
promenis nur en la unua signifo. Zamenhof uzis ofte la
esprimon „sole nur“.
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 32
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §38.
3. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 35
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
6. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
7. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
8. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
9. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Elfo de la rozo
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §38.
3. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 35
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
6. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
7. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
8. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
9. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Elfo de la rozo
- afrikanse:
- net
- albane:
- vetëm
- amhare:
- ብቻ
- angle:
- only only (adv), merely
- arabe:
- فقط
- armene:
- պարզապես
- azerbajĝane:
- yalnız
- beloruse:
- толькі
- bengale:
- ঠিক
- birme:
- ့
- bosne:
- samo
- bretone:
- ne ... ket nemet, hepken, nemetken
- ĉeĥe:
- teprv jen, pouze, teprve
- ĉine:
- 仅仅 [jǐnjǐn], 僅僅 [jǐnjǐn], 仅 [jǐn], 僅 [jǐn], 单单 [dāndān], 單單 [dāndān], 只 [zhǐ], 唯有 [wéiyǒu], 只是 [zhǐshì], 唯一 [wéiyī]
- dane:
- bare
- estone:
- lihtsalt
- eŭske:
- besterik
- filipine:
- lamang
- finne:
- 1. vain, ainoastaan 2. vain, pelkästään 3. vasta
- france:
- ne ... que, seulement
- galege:
- só
- germane:
- 1. nur, bloß 2. nur, bloß, ausschließlich, lediglich 3. erst 4. nur bis, nicht später als
- greke:
- μόνο
- guĝarate:
- માત્ર
- haitie:
- jis
- haŭse:
- kawai
- hebree:
- רק 1. בסך הכל
- hinde:
- बस
- hispane:
- sólo, solamente
- hungare:
- csak, csupán
- igbe:
- dị nnọọ
- indonezie:
- hanya
- irlande:
- ach
- islande:
- bara
- japane:
- ただ
- jave:
- mung
- jide:
- נאָר
- jorube:
- o kan
- kanare:
- ಕೇವಲ
- kartvele:
- უბრალოდ
- kazaĥe:
- әділ
- kimre:
- yn unig
- kirgize:
- так
- kmere:
- គ្រាន់តែ
- koree:
- 단지
- korsike:
- solu
- kose:
- nje
- kroate:
- upravo
- kurde:
- adîl
- latine:
- iustus
- latve:
- tikai
- laŭe:
- ພຽງແຕ່
- litove:
- tiesiog
- makedone:
- само
- malagase:
- fotsiny
- malaje:
- hanya
- malajalame:
- വെറും
- malte:
- biss
- maorie:
- tika
- marate:
- फक्त
- monge:
- xwb
- mongole:
- зүгээр л
- nederlande:
- 1. slechts, maar (slechts) 2. enkel (slechts), maar (slechts), slechts, alleen (slechts) 3. pas (niet eerder dan), maar (slechts) 4. maar (slechts), enkel (slechts), slechts
- nepale:
- केवल
- njanĝe:
- basi
- okcidentfrise:
- krekt
- panĝabe:
- ਹੁਣੇ ਹੀ
- paŝtue:
- يوازې د
- pole:
- dopiero, tylko
- portugale:
- só, somente, apenas
- ruande:
- gusa
- rumane:
- de-abia, doar
- ruse:
- только, лишь
- samoe:
- tonu
- sinde:
- بس
- sinhale:
- පමණක්
- skotgaele:
- dìreach
- slovake:
- až, iba, len, výlučne
- slovene:
- samo
- somale:
- kaliya
- ŝone:
- chete
- sote:
- feela
- sunde:
- adil
- svahile:
- tu
- taĝike:
- танҳо
- taje:
- เท่านั้น, เพียง, เพียงแค่
- tamile:
- வெறும்
- tatare:
- гадел
- telugue:
- కేవలం
- tibete:
- ཙམ་
- ukraine:
- просто
- urdue:
- صرف
- uzbeke:
- faqat
- vjetname:
- chỉ
- volapuke:
- 1. te 2. te
- zulue:
- nje
nura
-
Ne plia ol, ne alia ol, tute apartenanta al unu speco,
unukaraktera,
simpla 2,
pura 1:
tio estas nura eraro
(nenio alia ol eraro);
tio estas nura hazardo
(ne pli ol hazardo);
la nura bleko de leono timigas ĉiujn bestojn;
ĉu ĝi servus por io alia, ol por nura incensado
[11]?
lia nura alproksimiĝo kompromitis virinon
[12];
la aŭtoro sukcesis jam en la nuran titolon enŝovi 6 nulojn
[13]!
Rim.: Ne konfuzu „nura“ kaj sola: li estas nura fiulo (nenio alia ol fiulo); li estas (la) sola fiulo (ununura, senkomplica).
11.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko 2:6
12. Eliza Orzeszkowa, trad. L. L. Zamenhof: Marta, p. 168a
13. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko, P. P. P. aŭ Por Plenigi Paĝojn
12. Eliza Orzeszkowa, trad. L. L. Zamenhof: Marta, p. 168a
13. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko, P. P. P. aŭ Por Plenigi Paĝojn
- angle:
- mere, only (adj)
- beloruse:
- адзіны, просты
- bretone:
- hep mui ken, ha netra ken
- ĉeĥe:
- pouhý
- ĉine:
- 純粹地 [chúncuìde], 纯粹地 [chúncuìde], 只 [zhǐ]
- finne:
- pelkkä, silkka, jo (pelkkä)
- france:
- simple (pur et simple)
- germane:
- bloß, rein
- hebree:
- ℷרידא
- hispane:
- único
- hungare:
- csupa, merő
- japane:
- ただの, 単なる [たんなる]
- nederlande:
- zuiver (louter), louter
- portugale:
- mero
- ruse:
- один только, простой
- slovake:
- samý, číry
- ukraine:
- просто, один/одна/одне лиш(е)
nurnura
- Vere nura, sen io kroma: tiu ĉi triopo estas nurnuraj amikoj, kiujn la komunumestro havas [14].
14.
E. Kumičić, trad. S. Rukelj:
Surprizitaj nuptofestantoj, inko, 2001
- angle:
- sole (adj, only and without exception)
- beloruse:
- толькі адзін, адзін-адзінюткі
- ĉeĥe:
- pouhý
- ĉine:
- 惟一 [wéiyī], 独 [dú], 獨 [dú], 唯一 [wéiyī]
- france:
- pur et simple, seul et unique
- germane:
- einziger
- slovake:
- samý, číry
ununura
- Unika: ŝia ununura filo; ekzistas ununura Dio, rekonata kaj adorata de ĉiuj religioj [15]. ununura kaj perfekte komuna lingvo prezentas, laŭ Komenio, plej bonan solvon de homaj problemoj [16] estas io sklaveca, humiliga en tio […] ke la ununura penso, estu ĝi eĉ treege grava, elpremis el li ĉiujn aliajn, ŝirmis la vivajn kolorojn kaj sonojn de la mondo [17].
15.
V. K. Barandovská-Frank: Komenio kaj internacia lingvo,
Internacia Seminario pri Komenio, Prelegaro. ‐
Prago: ĈEA, 1992
16. Giordano Formizzi: Filozofio kaj teologio en la verkoj de J.A. Komenský, Internacia Seminario pri Komenio, Prelegaro. - Prago: ĈEA, 1992.
17. V. N. Tretjakov: Konsiloj al la enlumiĝinto, Survoje
16. Giordano Formizzi: Filozofio kaj teologio en la verkoj de J.A. Komenský, Internacia Seminario pri Komenio, Prelegaro. - Prago: ĈEA, 1992.
17. V. N. Tretjakov: Konsiloj al la enlumiĝinto, Survoje
- afrikanse:
- enkele
- albane:
- i vetëm
- amhare:
- ነጠላ
- angle:
- one and only
- arabe:
- احد
- armene:
- միայնակ
- azerbajĝane:
- tək
- beloruse:
- адзіны, адзін-адзіны, адзін-адзінюткі, унікальны
- bengale:
- একক
- birme:
- တခုတည်းသော
- bosne:
- jedan
- bretone:
- nemetañ (-don, -dout, -ti)
- ĉeĥe:
- jedinečný, jediný, pouhopouhý
- ĉine:
- 独 [dú], 獨 [dú], 惟独 [wéidú], 惟獨 [wéidú], 惟一 [wéiyī]
- dane:
- enkelt
- estone:
- ühe
- eŭske:
- bakar
- finne:
- yksi ainoa
- france:
- unique
- galege:
- único
- germane:
- einzig
- guĝarate:
- એક
- haitie:
- sèl
- hebree:
- יחודי בנה יחידה.
- hinde:
- एकल
- hispane:
- único
- hungare:
- egyedüli, egyetlen
- igbe:
- otu
- irlande:
- singil
- islande:
- einn
- japane:
- シングル
- jide:
- איין
- jorube:
- nikan
- kanare:
- ಏಕ
- kartvele:
- ერთი
- kazaĥe:
- бір
- kimre:
- sengl
- kirgize:
- жалгыз
- kmere:
- នៅលីវ
- koree:
- 단일
- korsike:
- sìngulu
- kose:
- enye
- kroate:
- pojedinačni
- kurde:
- yekoyek
- latine:
- una
- latve:
- vienotā
- laŭe:
- ດຽວ
- litove:
- vieno
- makedone:
- еден
- malagase:
- tokan-tena
- malaje:
- tunggal
- malajalame:
- ഒറ്റ
- malte:
- wieħed
- maorie:
- kotahi
- marate:
- एकच
- monge:
- ib
- mongole:
- нэг
- nederlande:
- uniek, enig (uniek)
- nepale:
- एकल
- njanĝe:
- wosakwatiwa
- okcidentfrise:
- inkel
- panĝabe:
- ਇੱਕਲੇ
- paŝtue:
- واحد
- pole:
- jedyny
- ruande:
- ingaragu
- rumane:
- unic
- ruse:
- единственный, один-единственный, уникальный
- samoe:
- nofofua
- sinde:
- واحد
- sinhale:
- තනි
- skotgaele:
- singilte
- slovake:
- jedinečný, jediný
- slovene:
- enojni
- somale:
- hal
- ŝone:
- kuroorwa
- sote:
- nang molekane
- sunde:
- hiji
- svahile:
- moja
- taĝike:
- ягона
- taje:
- หนึ่งเดียวเท่านั้น
- tamile:
- ஒற்றை
- tatare:
- ялгыз
- telugue:
- ఒకే
- ukraine:
- один
- urdue:
- ایک
- uzbeke:
- yakka
- vjetname:
- đơn
- zulue:
- ongashadile