*ju
(konjunkcio)
- Parto de kompleksa konjunkcio ju—des, uzata antaŭ komparativo (pli aŭ malpli), responde al des, por montri ion de kies variado dependas la variado de alio: ju pli malmulte vi parolos pri tiu ĉi afero, des pli bone BdV ; ju pli da laborantoj estos, tiom pli rapide estos finita la granda konstruo [1]; ju pli laŭte li kriis, des pli forte la bastono batis la takton sur lia dorso [2]; ju pli longe ŝi aŭskultis, tiom pli fariĝis videble, ke ankaŭ en ŝia kapo kolektiĝas tiaj samaj pensoj Marta ; ju pli longe li parolis kun la boatistoj, des pli nekompreneblaj ili fariĝis por li [3]; ju cerbo pli prudenta, des lango pli silenta PrV ; ju laboro pli publika, des pli granda la kritiko PrV .
1.
L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, VIII
2. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo, la orazeno kaj bastono el sako
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
2. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo, la orazeno kaj bastono el sako
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
- angle:
- the (more, less)
- beloruse:
- чым...
- bretone:
- seul... (elfenn 1añ)
- ĉeĥe:
- čím (čím-tím)
- ĉine:
- 越‥越 [yuè..uè]
- germane:
- je (... desto)
- hebree:
- ככל ש-
- hispane:
- cuanto (más, menos, mayor, menor) (comparativo)
- hungare:
- minél (pl. inkább)
- japane:
- ～すればするほど
- katalune:
- com..., com més...
- nederlande:
- hoe ...
- pole:
- im
- portugale:
- quanto (comparativo)
- ruse:
- чем... (в сочетании со сравн. ст. и союзом ‹тем›)
- svede:
- ju
*ju... des, des... ju
(konjunkcio)
-
Para konjunkcio kombinanta komparativajn frazmembrojn samspecajn
aŭ subfrazojn, esprimantajn rekte aŭ inverse proporcian variadon.
La ju-parto indikas la termon deiran (ekz-e kaŭzon, argumenton),
kaj la des-parto, la termon respondan (ekz-e sekvon, funkcion).
- a)
- ju pli da truoj, des malpli da fromaĝo; Laŭ la slogano, „ju pli malbone, des pli bone“ [4]; la larĝo kaj amplekso de la flankaj galerioj estis des pli grandaj ju pli alte, ĉar ankaŭ la domo estis ju pli alte des pli ampleksa ĉiuflanke [5].
- b)
- ju pli proksimiĝis la tagmezo, des pli forte bruligis la suno [6].
- angle:
- *the — the ~ pli malbone, des pli bone: the worse the better.
- beloruse:
- чым..., тым...
- france:
- *plus — plus
- germane:
- *je — desto
- pole:
- *im — tem
- ruse:
- *чем — тем ~ pli malbone, des pli bone: чем хуже, тем лучше.