^*gras/o ^UV

[gras.0o.besta]

Energiriĉa substanco en la ĉeloj de bestoj kaj plantoj, ĥemie acilglicerinoj (pli tradicia nomo gliceridoj); tiujn, kiuj estas fluaj je 20°C oni nomas ankaŭ oleoj: oleo estas vegetaĵa, vazelino minerala graso; konsumi sian antaŭan grason ^PrV ; miaj genuoj senfortiĝis de fastado, kaj mia karno perdis la grason [1]; [li] nutris lin per […] butero de bovinoj kaj per […] sebo de ŝafidoj […] kaj per la graso de la kernoj de tritiko [2]; grashepataĵo, anasoj aŭ anseroj konservitaj en graso [3]; bova graso [4]; de multaj jardekoj mi manĝas ekzemple malmultan grason [5]; planta graso [6]; nesaturitaj grasoj de la grupo omego 6 [7]. butero, lardo, margarino, sebo, vegetalino.

1.

[gras.0a.elGraso]

Konsistanta el graso, natursimila al graso: grasa parto de viando; grasa makulo; grasa ŝmiraĵo.

2.

[gras.0a.dika]

Havanta multe da graso, dika: grasa viando, ansero; sep bovinoj belaspektaj kaj grasaj [8]; grasa fiŝo [9]; homo tre grasdika [10].

3.

[gras.0a.fruktodona]

Bone sterkita, fruktodona: grasa grundo, kampo; kia estas la tero, ĉu ĝi estas grasa aŭ malgrasa [11]; espereble pluvos [por] fekundigi la grasan teron de la delto [12].

4.

[gras.0a.tip]

^KompLeks Tipara fasono pli peza ol tiu uzata por la ĉefteksto: per literoj grasaj estas presitaj la vortoj reformitaj [13]; en la libro estas uzataj multaj tiparoj: granda, eta, kursiva, grasa [14].

Rim.: Iuj tiparaj familioj disponigas plurajn tiajn grasajn fasonojn; tiu uzata en kompostado de libroj kutime estas relative malpli peza (la plej pezajn oni uzas por specialaj efektoj en afiŝoj kaj similaj artaĵoj). Tial oni povus distingi tiajn pezogradojn uzante la vortojn graseta, grasega. Ŝajnas ke PIV1 elektis la vorton graseta por nomi la plej ordinaran specon (simile al la rusa tradicio); ni tamen opinias pli oportuna uzi la radikvorton por la ordinara speco, kaj laŭbezone precizigi per sufikso (ekz-e, grasega). KompLeks

kursivo

[gras.0ajxo.io]

Io grasa: manĝu grasaĵon kaj trinku dolĉaĵon [15]; vi havus pacon ĉe via tablo, plena de grasaĵoj [16]; ŝi ŝmiru mian pordon per lupa grasaĵo kaj eksidu ĉe mia hejmfajro [17]! el la grasaĵo fariĝas sapo [18]; oni ricevis nur tricent gramojn da pano kaj apenaŭ sep gramojn da grasaĵo [19].

1.

[gras.0igi.dikigi]

Fari iun grasa: grasigi porkon; la grasigitan ŝafon vi buĉas, sed la ŝafojn vi ne paŝtas [20]; per la oferoj sin grasigas la pastroj [21]; la anseron [oni] grasigis dum ok semajnoj [22]; mi manĝas aeron, oni min grasigas per promesoj [23].

2.

[gras.0igi.sxmiri]

Fari ion grasa, ŝmiri per graso: grasigi paton, ŝuojn, pafiltubon; ne grasigu per mensogo viajn novaĵojn [24].

3.

[gras.0igi.sterki]

Sterki: grasigi teron, ĝardenon.

[gras.0igxi.KOMUNE]

Iĝi grasa: la porkoj tre facile grasiĝas; ili manĝos kaj satiĝos kaj grasiĝos [25]; (figure) la akciuloj grasiĝas (riĉiĝas) per altaj dividendoj.

[gras.0igajxo.AGR]

Sterko.

1.

[gras.mal0a.sengrasa]

Havanta malmulte da graso: bovinoj malbelaspektaj kaj malgrasaj [26]; ŝafo malgrasa [27]; longaj, malgrasaj fingroj [28]; malgrasa asketo [29]; Sara estis malsana: malgrasa, pala, ŝiaj grandaj okuloj enfalis [30]; la malgrasaj ĉevaloj kuris tiel, ke el ili iris vaporo [31].

2.

[gras.mal0a.nesterkita]

Malmulte fruktodona, malbone sterkita: malgrasa grundo; kelke da malgrasaj grenkampoj [32]; ĉevaloj kaj bovoj promenadis kune sur la malgrasa paŝtejo [33]. malriĉa.

(ntr)

[gras.mal0igxi.DIET]

Seniĝi je graso, maldikiĝi: vi tiel malgrasiĝas [34]; li povis vidi, ke li multe malgrasiĝis [35].

Graso produktita el butero forigante akvon, laktoproteinon kaj laktosukeron: 40g da butergraso [36]; en 2008 la averaĝa laktoprodukto de la frisaj bovinoj en Usono atingis 10 443 kilogramojn, inklude 380 kilogramojn da butergraso [37].