^*dekstr/a ^UV

1.

[dekstr.0a.MOV]

Troviĝanta ĉe la flanko kontraŭa al tiu de la koro: la pastro trempos sian dekstran fingron en la oleo, kiu estos sur lia maldekstra manplato [1]; la dika fingro de lia dekstra piedo [2]; vi havas tie en la poŝo de la dekstra flanko traŝiron [3]; Sedilo sentis en la dekstra ŝultro fortegan doloron [4]; en la mezo de la vojo Stetten sin turnis al la dekstra flanko [5]; la dekstra cerba duonsfero [6]; la riĉuloj kaj la bonsocietuloj loĝas sur la bordo dekstra (rigardante laŭ la fluo) [7]; sur la unua etaĝo, dekstra koridoro, numero oka [8]; per la dekstra trikilo ŝi agrese pikis senkulpan kusenon [9]; via dekstra mano ne sciu, kion faras la maldekstra ^PrV .

2.

[dekstr.0a.POL]

(partio aŭ politika movado) Konservisma: en la franca nacia asembleo de 1789 la anoj de la malnova reĝimo, t.e. de la monarĥio, sidis ordinare dekstre de la prezidanto de la kunveno ; la britaj parolantoj de Esperanto pli emas voĉdoni por maldekstraj ol por dekstraj partioj [10]; Germanoj kaj Hungaroj rifuzis kunlabori en sialanda Esperanto-asocio, kiu tro forte sin ligis al la faŝisma aŭ ekstrem-dekstra reĝimo [11]; dekstra semajnrevuo faris plian paŝon, en 1926 [12]; alvenis ondo da rifuĝintoj al Eŭropo […] amaso sufiĉe granda por timigi la popolon, persvadante ilin elekti dekstrajn popolistojn [13].

[dekstr.0e.MOV]

Ĉe la dekstra flanko: li starigis la kolonojn antaŭ la templo, unu dekstre kaj unu maldekstre [14]; se vi iros dekstren, mi iros maldekstren [15]; mi turnos min dekstren [16]; domo numero naŭdek-sep, […] tria etaĝo, dekstre [17]; mi rigardis dekstre kaj maldekstre: neniu nin observis [18]; [ili] komencinte de dekstre, al ĉiuj pokalojn disdonis [19]; la etruskoj skribis de dekstre [20]; ideologie kaj politike ‚ekstrema‘, ĉu dekstre ĉu maldekstre [21].

1.

[dekstr.0o.flanko]

La dekstra flanko: troviĝis je la dekstro difinita vojeto, kiun Elvisa kaj mi ĉiam haste preteriris [22].

2.

[dekstr.0o.POL]

La tuto de la politike dekstraj grupiĝoj de iu lando: senbrida naciismo de la hispana dekstro [23].

[dekstr.0ano.dekstrulo]

(arkaismo) dekstrulo²

[dekstr.0ismo.POL]

Politiko de la dekstro, kiu gravigas socian ordon kaj favoras fortan nacian ŝtaton: Eŭropo […] suferas tendencon al dekstrismo kaj naciismo, tamen ne ĉie: en Pollando regas denove socialdemokratoj kaj en Hungario malvenkis naciisma popolisto Viktor Orban [24]. reakciismo

1.

[dekstr.0ulo.MOV]

Tiu, kiu uzas kutime la dekstran manon por skribi, labori ks.

2.

[dekstr.0ulo.POL]

Persono apartenanta al politike dekstra grupiĝo: Alsjo estas bonega, sed dekstrulo, [sed] mi iras al sampartiano, socialisto [25]; dekstruloj emis ignori teoriojn pri principa neŭtraleco de la oficiala Movado [26]; ekstremdekstrula reviviĝo [27]; la faŝisteca Marine Le Pen [estas] ekstrem-dekstrulino [28].

1.

[dekstr.mal0a.MOV]

Troviĝanta ĉe la flanko de la koro: ili tenis en la maldekstra mano la torĉojn [29]; en lia maldekstra poŝo troviĝis la pasporto [30]; maldekstra flanka koridoro [31]; sonoj venis de la maldekstra flanko, de la flanko de la koro [32]; super la maldekstra okulo pendis tuta tufo da haroj [33]; kvardek mejlojn de Piom, sur la maldekstra bordo (rigardante laŭ la fluo) de Nilo kuŝis granda urbo Siut [34]; la kunuloj respekte salutis la princon kaj sin turnis al la maldekstra loĝio [35].

2.

[dekstr.mal0a.POL]

(partio aŭ politika movado) progresema, strebanta socian justecon: maldekstra-revolucia literaturo [36]; la konfirmiĝintaj atestoj devenis de mensogkampanjo intence organizita por kompromiti la etnografon, kies maldekstraj opinioj ne plaĉis al ĉiu [37]; interne de la Asocio necesis plurfoje kontraŭbatali ekstreme dekstrajn aŭ ekstreme maldekstrajn premojn [38]; per persekuta ondo inter decembro 1936 kaj majo 1937 la organizita maldekstra Esperanto-Movado estis definitive frakasita [39].

[dekstr.mal0e.MOV]

Ĉe la maldekstra flanko: ĉu vi vidas tiujn du junulojn maldekstre [40]? ni disiĝis kaj iris en diversajn flankojn: mi iris dekstren, kaj li iris maldekstren [41]; oni ne povas flankeniri dekstren, nek maldekstren [42]; maldekstre situos monteto, kaj dekstre – arbaro [43].

1.

[dekstr.mal0o.flanko]

La maldekstra flanko: la dekstra duonsfero [de la cerbo] regas la maldekstron de la korpo [44].

2.

[dekstr.mal0o.POL]

La tuto de la politike maldekstraj grupiĝoj de iu lando: maldekstro plu gajnas per unu magistratano, tamen socialistoj perdis kvin [45]; la ekskomunistoj de Unuiĝinta Maldekstro perdis rimarkinde multan subtenon [46].

[dekstr.mal0ismo.POL]

Politiko de la maldekstro, kiu gravigas juran kaj ekonomian egalecon de homoj: en 1969 la gvidaj junuloj en la IJK de Tyresö montris la turnon de la malnova maldekstrismo, kiu adoris laboriston kiel povran kompatindulon, al la nova maldekstrismo, kiu pretendis advokati por la minoritatoj [47]. progresismo

1.

[dekstr.mal0ulo.MOV]

Tiu, kiu uzas kutime la maldekstran manon por skribi, labori ks: sepcent homoj plej taŭgaj, maldekstruloj, ĉiu el ili povis ĵeti ŝtonon kontraŭ haron, kaj ne maltrafi [48]; apenaŭ ŝi ekfrapis la unuan kordon, ĉiuj levis la maldekstran piedon, ĉar la gnomoj estas maldekstruloj [49].

2.

[dekstr.mal0ulo.POL]

Persono apartenanta al politike maldekstra grupiĝo: la tiama reakcia reĝimo aplikis la esprimon „maldekstruloj“ al ĉiuj, kiuj troviĝis maldekstre deHISTORIO tiuj ekstreme dekstraj politikaj elementoj [50]; maldekstrula propagando [51]; oni volis reeduki maldekstrulojn, framasonojn [52].

1.

[dekstr.0uma.KOMUNE]

en direkto dekstra; dekstramana; dekstrapartia: ĉi tiu loka versio de la silabaro, havanta kelkajn apartaĵojn, estis ofte uzata por la skribado de tekstoj dekstrumaj kaj estas karakterizata de aparta kronologio [53].

2.

[dekstr.0uma.SCI]

Turniĝanta aŭ volviĝanta laŭ la direkto de horloĝa montrilo.

3.

[dekstr.0uma.bazo]

^MatVort (p.p. bazo de orientita vektora spaco) Havanta pozitivan orientiĝon .

1.

[dekstr.mal0uma.KOMUNE]

en direkto maldekstra; maldekstramana; maldekstrapartia:: oni rimarkas du malsamajn surskribojn, en kipra silabaro, ambaŭ maldekstrumaj [54]; mi skribis tre politikan, sufiĉe unu-flankan maldekstruman tekston [55].

2.

[dekstr.mal0uma.SCI]

Turniĝanta aŭ volviĝanta kontraŭ la direkto de horloĝa montrilo.

3.

[dekstr.mal0uma.bazo]

^MatVort (p.p. bazo de orientita vektora spaco) Havanta negativan orientiĝon .

(prepoziciaĵo)

[dekstr.0ede.KOMUNE]

Apud, ĉe la dekstra flanko de: la Eternulo diris al mia sinjoro: sidu dekstre de Mi [56]; Ido kaj Anno-Doroteo iris dekstre kaj maldekstre de li [57]; dekstre de la ŝoseo kaj pli profunde aperis la akvovasto de Lupolago [58].

(prepoziciaĵo)

[dekstr.mal0ede.KOMUNE]

Apud, ĉe la maldekstra flanko de: je unu metro maldekstre de tie […] riveliĝis bela, identigebla ŝu-spuro [59];