^*17kontrol/i

(tr)

1.

Administracie ekzameni ion, por scii ĉu tio estas ekzakte kaj laŭregule farita: kontroli kontojn de banko, la biletojn en la teatro; la ŝtato severe kontrolas la enmigradon; li kontrolas la plenumantojn de la gardado de la sanktejo [1]; du gardistoj kun bastonoj […] kontrolis la servistojn kaj skribistojn [2]; la formiko […] kvankam ne havas estron nek kontrolanton, ĝi kolektas dum la somero ĝian manĝon [3].

2.

(figure) Detale esplori ion por scii ĉu tio estas konvene farita: kontroli fakturon, kalkulon; estas necese kontroli tiun fakton, aserton antaŭ ol decidi; kapabla edzino […] kontrolas la iradon de aferoj en sia domo [4]; la formikoj efektive estas tre respektinda popolo […] ĉio ĉe ili estas preciza, kiel trakontrolita kalkula tasko [5]; la Lingva Komitato estas komisiita por zorgi la konservadon de esp-o kaj kontroli ĝian evoluon; kontroli la nombron de la membroj; la Eternulo starigis vin pastro […], por ke vi estu kontrolanto […] super ĉiu frenezulo, kiu prezentas sin kiel profeton, kaj vi metu lin en malliberejon [6]; drinku tutajn tagojn, sed kontrolu viajn agojn^PrV ; ni devas kontroli ĉiun vorton, ĉar alie li nin batos per silaboj ^Hamlet .

3.

Esplori, ĉu io estas konforma al supozo: oni iras al la kongresoj por kontroli, ĉu oni ĝuste ellernis la lingvon; mi volas definitive kontroli, ĉu mi povos...^B ; li […] ĉirkaŭrigardi[s…] por kontroli, ĉu vere minacas lin danĝero [7].

1.

Administracia ekzameno pri reguleco aŭ ekzakteco de io: sub mia persona kontrolo kaj kunhelpo [8]; kontrolo pri la spezoj; la supera kortumo havas kontrolon super la tuta ŝtata maŝinaro. la estro de la malliberejo transdonis en la manojn de Jozef ĉiujn malliberulojn […] kaj ĉio […] estis farata sub lia kontrolo [9]; sub la kontrolo kaj gardado de la filoj de Merari estas la […] tuta aranĝaĵo [10]; la Liganoj komisias la Ligon por la ĝenerala kontrolo pri la plenumado de la interkonsentoj; senkontrola aplikado de antibiotikoj en medicino [11]; profesiuloj ne lasus sin kapti per drogkontrolo [12]; nederlanda piloto ne komprenis anglalingvan mesaĝon senditan el la kanaria kontrolturo [13].

2.

Detala esplorado, ĉu io estas tia, kia ĝi devas esti: ne kredu al parolo sen propra kontrolo^PrV ; se vi sendis malsaĝulon, sendu kontrolon (sk post li)^PrV .

Ilo per kiu oni kontrolas: la „Fundamento de Esperanto“ devas troviĝi en la manoj de ĉiu esperantisto kiel konstanta kontrolilo [14]; kiam la literumkontrolilo renkontas malĝustan vorton, ekzistas du procedmanieroj [15]; la brakhorloĝo nun perdas sian tradician rolon kiel horokontrolilo [16].

Povanta esti kontrolata: iru kaj rigardu la faktojn, la longe jam ekzistantajn, de ĉiu facile kontroleblajn sendubajn kaj nemalkonfeseblajn faktojn ^FK ; la artikolo neniel estas simpla opinio, sed serio da kontroleblaj asertoj [17]; necesas krei administran instancon kontroleblan de eŭropaj ŝtatanoj [18].

Loko, kie oni kontrolas ion: limkontrolejoj [19]; la brita armeo kun siaj timigaj kirasaŭtoj ne plu videblis sur stratoj, malaperis kontrolejoj ĉe komercaj kaj butikumaj centroj en Belfasto [20].

Oficisto aŭ dungito, kies precipa tasko estas kontroli: la kontrolistojn Izraelidojn, starigitajn super ili de la voktoj de Faraono, oni batadis, dirante: kial vi ne pretigis vian ordonitan nombron da brikoj [21]; li faris el ili sepdek mil portistojn, okdek mil montajn ŝtonhakistojn, kaj tri mil sescent kontrolistojn, por devigadi la popolon labori [22]; juĝistojn kaj kontrolistojn starigu al vi en ĉiuj viaj urboj […] kaj ili juĝu la popolon per juĝo justa [23]; aviadilaj kraŝoj okazas pro miskomprenoj inter pilotoj kaj flughavenaj kontrolistoj [24]; estonte kontrolistoj rajtos sen antaŭa anonco eniri domojn de pafistoj por vidi, ĉu la mortigiloj estas laŭleĝe konservataj [25]; financkontrolisto [26].

Komplete kontroli iun aferon: tio ĉi estas aferoj, kiujn […] ĉiu povas facile praktike trakontroli ^FK ; ĉio ĉe ili estas preciza, kiel trakontrolita kalkula tasko [27].