vart/i

^*varti

serĉi 'varti'

[vart.0i]

(tr)

1.: [vart.0i.KOMUNE]; Gardi kaj zorgi vivaĵon, kiu bezonas helpon pro sia juneco: ili ame vartis la infanon, kiu kreskis sana kaj virta [1]; preni ian honestan nejunan servantinon, kiu […] povus varti Janjon zorge, prudente ^Marta; la horo alproksimiĝas, kiam ŝi povos rapidi hejmen por suĉigi kaj varti lin [2]; li scias varti novnaskiton [3]; vi vartas ĉi tiun rosmaridon kiel infanon [4]; la floro estis plantita per feliĉa mano, […] li priverŝadis ĝin kaj vartadis ĝin kaj zorgadis pri tio, ke ĝi ricevu plene ĉiun sunradion [5]; (figure) mi komencis dubi pri la grandega sukceso, […] sed la ĝenerala optimismo vartis ankoraŭ mian esperon [6]; per tro multa varto (dorlotado) malboniĝas la farto ^PrV. flegi, prizorgi
2.: [vart.0i.bonteni]; Bonteni: por varti la limon, Sud-Koreio elektis […] Svislandon kaj Svedion [7]; la homaro nepre devas konstante klopodi por varti kaj protekti la lingvan riĉecon de la mondo [8]; la modulo bezonas nek elektron, nek ian kemian substancon, kaj oni ne bezonas ĝin iel varti aŭ flegi [9].

1. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tri oraj haroj de la diablo
2. Hendrik J. Bulthuis: Idoj de Orfeo, Dua Parto
3. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Dekdua
4. Vasilij Eroŝenko: El vivo de ĉukĉoj, 3. La eŭrope edukita homo
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Anĝelo
6. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 25. Multe Da Spirito Sed Neniom Da Profito.
7. Monato, Grosjean Mirejo kaj Lee Jung Kee: Vundita lando, 2008/12, p. 10
8. Monato, Garvan Makaj' (Garbhan MacAoidh): Ĉu gravas, se lingvoj mortas?, 2011/05, p. 25
9. Monato, Walter Klag: Grander-akvo mirakla, 2012/04, p. 16

angle:: look after, tend
beloruse:: няньчыць, гадаваць, даглядаць (дзіця)
bretone:: diwall (ur bugel, ul loen yaouank...)
ĉeĥe:: chovat, hlídat, opatrovat, pečovat, střežit, vartovat
ĉine:: 照料 [zhàoliào], 看护 [kānhù], 看護 [kānhù]
france:: prendre soin (d'un enfant, d'un jeune animal, etc.)
germane:: hüten, (ein Kind) betreuen, sich kümmern (um ein Kind) 2. warten, instand halten
hispane:: cuidar (a un niño, a un anciano, un animal)
hungare:: gondoz, ápol
japane:: 保育する [ほいくする], 養育する [よういくする], 育てる [そだてる], はぐくむ, 保守する [ほしゅする]
katalune:: cuidar, vigilar, vetllar, guardar (un infant), tenir cura (d'un infant, d'un cadell, d'una planta)
nederlande:: oppassen (v.kind, jong dier of plant), verzorgen
pole:: hodować, piastować
portugale:: cuidar de
ruse:: нянчить, ухаживать (за ребёнком и т.п.)
slovake:: dozerať na niekoho, opatrovať, varovať
ukraine:: няньчити, доглядати, піклуватися (тваринами, рослинами)

serĉi 'vartisto'

[vart.0isto]

: [vart.0isto.PED]; Homo, kiu metie vartas infanojn: reĝoj estos viaj vartistoj, kaj iliaj princinoj estos viaj nutristinoj [10]; laboro [estas kvazaŭ] vartisto de tiuj, kiujn ĵetas tien kaj reen la ventegoj de la vivo ^Marta; matene […] li renkontis la intendanton de sia patro, sian iaman vartiston [11]; Ursus montriĝis vartisto tiom mallerta, kiom zorgema [12].

10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 49:23
11. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, XVII
12. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro XXVI

serĉi 'vartistino'

[vart.0istino]

: [vart.0istino.PED]; Virino, kiu metie vartas infanojn; infanistino: Naomi prenis la infanon kaj metis ĝin sur sian bruston kaj fariĝis ĝia vartistino [13]; [en] tiu urbo […] loĝis lia vartistino, la bona knabino, kiu portadis lin, kiam li estis tute malgranda knabo [14]; niaj nutristinoj kaj vartistinoj […] difektas nian fantazion per teruraj fabeloj kaj enpresas en nian molan cerbon terurajn bildojn de ia lasta juĝo [15]; la vartistinon prizorgigis mia temperaturo ^Metrop.

13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Rut 4:16
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
15. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvara

angle:: nanny, childminder, child care provider, mother's helper
beloruse:: нянька, нянечка, выхаваўніца
bretone:: diwallerez
ĉeĥe:: chůva, pečovatelka
ĉine:: 保姆 [bǎomǔ], 阿姨 [āyí], 姆 [mǔ], 姥 [mǔ]
france:: nounou, nourrice
germane:: Amme, Ziehmutter, Gouvernante, Kindergärtnerin, Tagesmutter, Erzieherin
hispane:: niñera, nana
hungare:: dajka, dadus, gondozónő
japane:: 保母 [ほぼ], ベビーシッター
katalune:: mainadera
nederlande:: oppas, kindermeisje
pole:: piastunka, niańka, bona
portugale:: babá
ruse:: нянька, нянечка, воспитательница (в яслях, детском саду)
slovake:: dozorkyňa, opatrovníčka, pestúnka, varovkyňa
ukraine:: няня, нянька

serĉi 'infanvartejo'

[vart.infan0ejo]

: [vart.infan0ejo.PED]; Vartejo por junaj infanoj, kiuj ankoraŭ ne vizitas lernejon: ĉe infanvartejoj oni faras etajn pupojn el papero kaj pendigas ilin ĉe fenestroj [16]; multaj gepatroj ne povas toleri la eduko-kostojn de siaj idoj: kotizoj ĉe infanvartejoj […] plialtiĝas [17]; frekventado de infanvartejo estas libervola en Germanio – kaj kosta, sed frekventado de lernejo estas deviga kaj senpaga [18]; ili ĉiamaniere akcelas uzadon de angla lingvo, kiun oni parte instruas jam en infanvartejoj [19]; dum la 89-a UK funkcias infanvartejo, kiu portas la nomon Song Qingling [20]. infanĝardeno

16. Monato, Hori Yasuo: Ĉu ĝoja plorpluvo?, 2003/06, p. 12
17. Monato, Hori Jasuo: Ŝrumpanta lando, kreskanta ŝanco, 2006/03, p. 10
18. Monato, Stefan Maul: Germana batalo, 2006/06, p. 7
19. Monato, Stefan Maul: Subpremo lingva, 2008/07, p. 5
20. Wang Lihua: La infanvartejo Song Qingling, El Popola Ĉinio, [2004]

beloruse:: ясьлі (дзіцячыя)
ĉeĥe:: dětská školka, jesle
ĉine:: 托儿所 [tuōérsuǒ], 托兒所 [tuōérsuǒ], 全日制托儿所 [quánrìzhìtuōérsuǒ], 全日制托兒所 [quánrìzhìtuōérsuǒ]
france:: garderie
germane:: Kindertagesstätte, Kindergarten, Krippe
japane:: 保育園 [ほいくえん]
nederlande:: crèche, peutertuin
pole:: przedszkole
slovake:: jasle, materská škôlka