Aldoni tradukojn al ReVo:

4oksid/o JED

oksido

serĉi 'oksido'
[oksid.0o]
en:
[oksid.0o.KEM]
en:
KEM Ĉia kombinaĵo de oksigeno kun alia elemento: magnezo MgO estas oksido de magnezio VdE ; titan-oksido estas la vaste uzata blanka pigmento de domfarboj [1]; brunaj oksidaj kovraĵoj sur ŝtalo [2]; nigra kaj verda teoj havas similajn efikojn, helpantajn al sano, kaj la kontraŭ-oksida efiko ja estas certa [3].
Rim.: La Internacia Unio de Pura kaj Aplika Ĥemio (IUPAĤ, angle IUPAC) rekomendas por ĉi tiu signifo la anglan terminon „oxide“ kaj ties derivaĵojn „mon-, di-, tri-, tetr-, pent-... oxide“, formitajn per stumpigita greka numerala prefikso indikanta la nombron de oksigenaj atomoj en la molekulo de oksido. Laŭ la 15ª regulo la vorto „ricevis la ortografion de Esperanto“ (-ks- anstataŭ -x-); tamen la duan parton de tiu regulo: „ĉe diversaj vortoj de unu radiko estas pli bone uzi senŝanĝe nur la vorton fundamentan kaj la ceterajn formi el tiu ĉi lasta laŭ la reguloj de la lingvo Esperanto“ la PIV-oj ignoras. Por neŭtraligi la terminaron IUPAĤ fakte kreas sian apartan „lingvon internacian“ kun grekdevenaj numeraloj (kun artefarita, negreka gramatiko); tio do estas projekto konkurenca kun Esperanto; kaj en la kolizio inter la Fundamento kaj IUPAĤ la PIV-oj aliĝas al IUPAĤ. Tio kontrastas kun la kohera kaj esperanteca tradicio matematika, ekz-e edro → kvaredro, kvinedro, ... dudekedro, ... anstataŭ la angla-grekecaj „tetrahedron, pentahedron, ... icosahedron ...“. [Sergio Pokrovskij]
1. Monato, Werner Fuss: Novtipa gasminado: ĉu vere danĝera?, 2014
2. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Dua Parto
3. Monato, Peng Jianjun: Teo por preventi kancerojn, 2005
angle:
oxide
beloruse:
аксыд, вокіс
ĉeĥe:
kysličník, oxid
ĉine:
氧化物 [yǎnghuàwù], 氧化盐 [yǎnghuàyán], 氧化鹽 [yǎnghuàyán]
france:
oxyde
germane:
Oxid
greke:
οξείδιο, οξύ
hispane:
óxico
hungare:
oxid
indonezie:
oksida
japane:
酸化物 [さんかぶつ]
nederlande:
oxyde
pole:
tlenek
portugale:
óxido
rumane:
oxid
ruse:
окись, оксид, окисел
slovake:
oxid
ukraine:
оксид, окисень
volapuke:
xüd

oksidigi, oksidi

serĉi 'oksidigi'
serĉi 'oksidi'
[oksid.0igi]
en:
(tr)
1.
[oksid.0igi.KEM_strikte]
en:
KEM Ŝanĝi, pli malpli komplete, en oksidon; difekti per kombino kun oksigeno: la feron oksidigas la malsekeco; forta oksidiga kapablo VdE ; karbo estas multe pli longeviva ol humo, kiun mikrobakterioj oksidas al CO2 ene de 80-100 jaroj [4].
2.
[oksid.0igi.KEM_malstrikte]
en:
KEM En pli vasta senco: depreni elektronojn de atomoj aŭ jonoj per ĥemia reakcio; en tia reakcio oksidigilo povas esti ne nur oksigeno, sed, ekzemple, fluoro aŭ kloro. VD:korodi 1
Rim.: LaÅ­ logiko de esperanta vortoderivado oni devas uzi formon oksidigi, tamen en multaj vortaroj (ankaÅ­ en PIV) estas registrita mallogika formo oksidi. [Jurij Finkel]
4. Monato, Werner Fuß: Verdigu la dezertojn!, 2011
angle:
oxidize
beloruse:
акісьляць
ĉeĥe:
okysličovat, oxidovat
ĉine:
氧化 [yǎnghuà]
france:
oxyder
germane:
oxidieren 1. oxidieren, rosten
greke:
οξειδώνω
hispane:
oxidar
hungare:
oxidál
indonezie:
mengoksidasi
japane:
酸化させる [さんかさせる]
nederlande:
1. oxyderen, roesten
pole:
utleniać, oksydować (pokrywać tlenkami)
portugale:
oxidar
rumane:
oxigena, oxida
ruse:
окислять
slovake:
oxidovať
ukraine:
окисняти, окиснювати, оксидувати

oksidilo

serĉi 'oksidilo'
[oksid.0ilo]
en:
Substanco, kiu povas oksidi alian: por ke la akvo povu esti depumpata post la disrompado, oni aldonas aÅ­ oksidilon (natrian peroksodisulfaton, Na2S2O8, kiu estas konsumata de la reago) aÅ­ enzimon, kiu disrompas la polimeron [5].
5. Monato, Werner Fuss: Novtipa gasminado: ĉu vere danĝera?, 2014
angle:
oxidizing agent
beloruse:
акісьляльнік
france:
oxydant
germane:
Oxidationsmittel

neoksidigebla

serĉi 'neoksidigebla'
[oksid.ne0igebla]
en:
[oksid.ne0igebla.KEM]
en:
KEM Tia, ke ĝi ne oksidiĝas: plateno estas neoksidigebla.
angle:
inoxydable
beloruse:
неакісьляльны
france:
inoxydable
germane:
nicht oxidierbar
indonezie:
tak teroksidasi
pole:
nieutlenialny
rumane:
neoxidant
ruse:
неокисляющийся, нержавеющий (о металлах)

unuoksido

serĉi 'unuoksido'
[oksid.unu0o]
en:
[oksid.unu0o.KEM]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po unu oksigenan atomon: Silicia unuoksido (SiO); karbona unuoksido (CO) estas venena substanco, kiu ekestas per nekompleta brulado de karbonaj kombinaĵoj [6]; Katalizeca Malkombiniĝo de Karbono Unuoksida (broŝurtitolo) [7].
6. Tatoeba
7. Referencoj en „Brita esperantisto“, n-ro 289, 1929:4 kaj „Amerika esperantisto“, vol. 42 (1930), p. 49
angle:
monoxide karbona unu~o: carbon monoxide.
beloruse:
монааксыд
germane:
Monoxid
indonezie:
monoksida
pole:
monotlenek
rumane:
monoxid
ruse:
одноокись, монооксид karbona unu~o: угарный газ, окись углерода.

duoksido

serĉi 'duoksido'
[oksid.du0o]
en:
[oksid.du0o.KEM]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po du oksigenajn atomojn: Silicia duoksido (SiO2); la koncernaj instalaĵoj petu de nacia instanco permeson pri eligo de karbona duoksido [8]; por elimini la sulfuran duoksidon estas necesa relative malalta koncentriteco de hidrogenaj jonoj [9].
8. Evgeni GEORGIEV: Ŝanĝiĝas klimato, ŝanĝiĝas rimedojMonato
9. B. Kolker: Esperanto en 16 tagoj, Leciono 10ª
angle:
dioxide
beloruse:
дыяксыд
ĉine:
二氧化物 [èryǎnghuàwù]
germane:
Doxid
indonezie:
dioksida
pole:
dwutlenek, ditlenek karbona du~o: dwutlenek węgla, ditlenek węgla.
rumane:
dioxid karbona du~o: dioxid.
ruse:
двуокись, диоксид karbona du~o: углекислый газ, двуокись углерода, диоксид углерода.

trioksido

serĉi 'trioksido'
[oksid.tri0o]
en:
[oksid.tri0o.KEM]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po tri oksigenajn atomojn: Studo pri la komplekseco de l' sulfura trioksido pere de la Raman-efekto (artikoltitolo) [10].
10. Nijveld, W.J.: Scienca Revuo, 1952, 4
angle:
trioxide
beloruse:
трыяксыд
germane:
Trioxid
indonezie:
trioksida
pole:
tritlenek
rumane:
trioxid
ruse:
трёхокись, триоксид

kvaroksido

serĉi 'kvaroksido'
[oksid.kvar0o]
en:
[oksid.kvar0o.KEM]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po kvar oksigenajn atomojn: osmia kvaroksido (OsO4) [11].
11. B. Kolker: Esperanto en 16 tagoj, Leciono 6ª
angle:
tetroxide
beloruse:
тэтрааксыд
germane:
Tetroxid
indonezie:
tetroksida
pole:
tetratlenek
rumane:
tetroxid
ruse:
четырёхокись, тетраоксид, тетроксид

kvinoksido

serĉi 'kvinoksido'
[oksid.kvin0o]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po kvin oksigenajn atomojn: fosfora kvinoksido (P2O5).
angle:
pentoxide
beloruse:
пэнтааксыд
germane:
Pentoxid
indonezie:
pentoksida
pole:
pentatlenek
rumane:
pentoxid
ruse:
пятиокись, пентаоксид, пентоксид

sesoksido

serĉi 'sesoksido'
[oksid.ses0o]
en:
[oksid.ses0o.KEM]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po ses oksigenajn atomojn: kvararsena sesoksido (As4O6).
angle:
hexoxide
beloruse:
гексааксыд
indonezie:
heksoksida
pole:
heksatlenek
rumane:
hexoxid
ruse:
шестиокись, гексаоксид

sepoksido

serĉi 'sepoksido'
[oksid.sep0o]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po sep oksigenajn atomojn: durenia sepoksido (Re2O7) [12].
12. Z. Pluhař: Problemoj de sistema ĥemia nomenklaturo en la internacia lingvo, „Apliko de Esperanto en scienco kaj teĥniko“. Ústi nad Labem, 1980
angle:
heptoxide
beloruse:
гептааксыд
indonezie:
heptoksida
pole:
heptatlenek
rumane:
heptoxid
ruse:
семиокись, гептаоксид

okoksido

serĉi 'okoksido'
[oksid.ok0o]
en:
[oksid.ok0o.KEM]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po ok oksigenajn atomojn: triurania okoksido (U3O8).
angle:
octoxide
beloruse:
актааксыд
indonezie:
oktoksida
pole:
oktatlenek
rumane:
octaoxid
ruse:
восьмиокись, октаоксид

naÅ­oksido

serĉi 'naŭoksido'
[oksid.naux0o]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po naÅ­ oksigenajn atomojn: kvarjoda naÅ­oksido [I4O9 aÅ­ I(IO3)3].
angle:
nonoxide
beloruse:
нонааксыд
indonezie:
nonoksida
pole:
nonatlenek
rumane:
nonoxid
ruse:
нонаоксид

dekoksido

serĉi 'dekoksido'
[oksid.dek0o]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po dek oksigenajn atomojn: kvarfosfora dekoksido (P4O10).
angle:
decoxide
beloruse:
дэкааксыд
indonezie:
dekoksida
pole:
dekatlenek
rumane:
decaoxid

dekunuoksido

serĉi 'dekunuoksido'
[oksid.dekunu0o]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas po dek unu oksigenajn atomojn: sesprazeodima dekunuoksido (Pr6O11).
angle:
undecaoxide
beloruse:
ундэкааксыд
indonezie:
undekaoksida
pole:
undekatlenek
rumane:
undecaoxid
ruse:
ундекаоксид

pluroksido

serĉi 'pluroksido'
[oksid.plur0o]
en:
KEM Oksido kies molekuloj entenas pli ol unu oksigenajn atomojn: H2O3 kaj H2O4 estas hidrogenaj pluroksidoj
angle:
polyoxide
beloruse:
поліаксыд
germane:
Polyoxid
indonezie:
polioksida
pole:
politlenek
rumane:
polioxid
ruse:
полиокись, полиоксид

administraj notoj

ne~igebla: Mankas dua fontindiko.
ne~igebla: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
unu~o: Mankas verkindiko en fonto.
tri~o: Mankas verkindiko en fonto.
kvin~o: Mankas dua fontindiko.
kvin~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
ses~o: Mankas dua fontindiko.
ses~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
ok~o: Mankas dua fontindiko.
ok~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
naÅ­~o: Mankas dua fontindiko.
naÅ­~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
dek~o: Mankas dua fontindiko.
dek~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
dekunu~o: Mankas dua fontindiko.
dekunu~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
plur~o: Mankas dua fontindiko.
plur~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.