4oksid/o JED oksidoserÄi 'oksido' [oksid.0o] en: [oksid.0o.KEM] en: Äia kombinaĵo de oksigeno kun alia elemento: magnezo MgO estas oksido de magnezio VdE ; titan-oksido estas la vaste uzata blanka pigmento de domfarboj [1]; brunaj oksidaj kovraĵoj sur Åtalo [2]; nigra kaj verda teoj havas similajn efikojn, helpantajn al sano, kaj la kontraÅ-oksida efiko ja estas certa [3]. Rim.: La Internacia Unio de Pura kaj Aplika Ĥemio (IUPAĤ, angle IUPAC) rekomendas por Äi tiu signifo la anglan terminon âoxideâ kaj ties derivaĵojn âmon-, di-, tri-, tetr-, pent-... oxideâ, formitajn per stumpigita greka numerala prefikso indikanta la nombron de oksigenaj atomoj en la molekulo de oksido. LaÅ la 15ª regulo la vorto âricevis la ortografion de Esperantoâ (-ks- anstataÅ -x-); tamen la duan parton de tiu regulo: âÄe diversaj vortoj de unu radiko estas pli bone uzi senÅanÄe nur la vorton fundamentan kaj la ceterajn formi el tiu Äi lasta laÅ la reguloj de la lingvo Esperantoâ la PIV-oj ignoras. Por neÅtraligi la terminaron IUPAĤ fakte kreas sian apartan âlingvon internacianâ kun grekdevenaj numeraloj (kun artefarita, negreka gramatiko); tio do estas projekto konkurenca kun Esperanto; kaj en la kolizio inter la Fundamento kaj IUPAĤ la PIV-oj aliÄas al IUPAĤ. Tio kontrastas kun la kohera kaj esperanteca tradicio matematika, ekz-e edro â kvaredro, kvinedro, ... dudekedro, ... anstataÅ la angla-grekecaj âtetrahedron, pentahedron, ... icosahedron ...â. [Sergio Pokrovskij] 1. Monato, Werner Fuss: Novtipa gasminado: Äu vere danÄera?, 20142. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Dua Parto3. Monato, Peng Jianjun: Teo por preventi kancerojn, 2005 angle: oxide beloruse: акÑÑд, вокÑÑ ÄeÄ¥e: kysliÄnÃk, oxid Äine: æ°§åç© [yÇnghuà wù], æ°§åç [yÇnghuà yán], æ°§åé¹½ [yÇnghuà yán] france: oxyde germane: Oxid greke: οξείδιο, Î¿Î¾Ï hispane: óxico hungare: oxid indonezie: oksida japane: é ¸åç© [ãããã¶ã¤] nederlande: oxyde pole: tlenek portugale: óxido rumane: oxid ruse: окиÑÑ, окÑид, окиÑел slovake: oxid ukraine: окÑид, окиÑÐµÐ½Ñ volapuke: xüd oksidigi, oksidiserÄi 'oksidigi' serÄi 'oksidi' [oksid.0igi] en: (tr) 1.[oksid.0igi.KEM_strikte] en: ÅanÄi, pli malpli komplete, en oksidon; difekti per kombino kun oksigeno: la feron oksidigas la malsekeco; forta oksidiga kapablo VdE ; karbo estas multe pli longeviva ol humo, kiun mikrobakterioj oksidas al CO2 ene de 80-100 jaroj [4]. 2.[oksid.0igi.KEM_malstrikte] en: En pli vasta senco: depreni elektronojn de atomoj aÅ jonoj per Ä¥emia reakcio; en tia reakcio oksidigilo povas esti ne nur oksigeno, sed, ekzemple, fluoro aÅ kloro. korodi 1 Rim.: LaÅ logiko de esperanta vortoderivado oni devas uzi formon oksidigi, tamen en multaj vortaroj (ankaÅ en PIV) estas registrita mallogika formo oksidi. [Jurij Finkel] 4. Monato, Werner FuÃ: Verdigu la dezertojn!, 2011 angle: oxidize beloruse: акÑÑÑлÑÑÑ ÄeÄ¥e: okysliÄovat, oxidovat Äine: æ°§å [yÇnghuà ] france: oxyder germane: oxidieren 1. oxidieren, rosten greke: οξειδÏÎ½Ï hispane: oxidar hungare: oxidál indonezie: mengoksidasi japane: é ¸åããã [ãããããã] nederlande: 1. oxyderen, roesten pole: utleniaÄ, oksydowaÄ (pokrywaÄ tlenkami) portugale: oxidar rumane: oxigena, oxida ruse: окиÑлÑÑÑ slovake: oxidovaÅ¥ ukraine: окиÑнÑÑи, окиÑнÑваÑи, окÑидÑваÑи oksidilo serÄi 'oksidilo' [oksid.0ilo] en: Substanco, kiu povas oksidi alian: por ke la akvo povu esti depumpata post la disrompado, oni aldonas aÅ oksidilon (natrian peroksodisulfaton, Na2S2O8, kiu estas konsumata de la reago) aÅ enzimon, kiu disrompas la polimeron [5]. 5. Monato, Werner Fuss: Novtipa gasminado: Äu vere danÄera?, 2014 angle: oxidizing agent beloruse: акÑÑÑлÑлÑнÑк france: oxydant germane: Oxidationsmittel neoksidigeblaserÄi 'neoksidigebla' [oksid.ne0igebla] en: [oksid.ne0igebla.KEM] en: Tia, ke Äi ne oksidiÄas: plateno estas neoksidigebla. angle: inoxydable beloruse: неакÑÑÑлÑлÑÐ½Ñ france: inoxydable germane: nicht oxidierbar indonezie: tak teroksidasi pole: nieutlenialny rumane: neoxidant ruse: неокиÑлÑÑÑийÑÑ, неÑжавеÑÑий (о меÑÐ°Ð»Ð»Ð°Ñ ) unuoksidoserÄi 'unuoksido' [oksid.unu0o] en: [oksid.unu0o.KEM] en: Oksido kies molekuloj entenas po unu oksigenan atomon: Silicia unuoksido (SiO); karbona unuoksido (CO) estas venena substanco, kiu ekestas per nekompleta brulado de karbonaj kombinaĵoj [6]; Katalizeca MalkombiniÄo de Karbono Unuoksida (broÅurtitolo) [7]. 6. Tatoeba7. Referencoj en âBrita esperantistoâ, n-ro 289, 1929:4 kaj âAmerika esperantistoâ, vol. 42 (1930), p. 49 angle: monoxide karbona unu~o: carbon monoxide. beloruse: монаакÑÑд germane: Monoxid indonezie: monoksida pole: monotlenek rumane: monoxid ruse: одноокиÑÑ, моноокÑид karbona unu~o: ÑгаÑнÑй газ, окиÑÑ ÑглеÑода. duoksidoserÄi 'duoksido' [oksid.du0o] en: [oksid.du0o.KEM] en: Oksido kies molekuloj entenas po du oksigenajn atomojn: Silicia duoksido (SiO2); la koncernaj instalaĵoj petu de nacia instanco permeson pri eligo de karbona duoksido [8]; por elimini la sulfuran duoksidon estas necesa relative malalta koncentriteco de hidrogenaj jonoj [9]. 8. Evgeni GEORGIEV: ÅanÄiÄas klimato, ÅanÄiÄas rimedojMonato9. B. Kolker: Esperanto en 16 tagoj, Leciono 10ª angle: dioxide beloruse: дÑÑкÑÑд Äine: äºæ°§åç© [èryÇnghuà wù] germane: Doxid indonezie: dioksida pole: dwutlenek, ditlenek karbona du~o: dwutlenek wÄgla, ditlenek wÄgla. rumane: dioxid karbona du~o: dioxid. ruse: двÑокиÑÑ, диокÑид karbona du~o: ÑглекиÑлÑй газ, двÑокиÑÑ ÑглеÑода, диокÑид ÑглеÑода. trioksidoserÄi 'trioksido' [oksid.tri0o] en: [oksid.tri0o.KEM] en: Oksido kies molekuloj entenas po tri oksigenajn atomojn: Studo pri la komplekseco de l'â¯sulfura trioksido pere de la Raman-efekto (artikoltitolo) [10]. 10. Nijveld, W.J.: Scienca Revuo, 1952, 4 angle: trioxide beloruse: ÑÑÑÑкÑÑд germane: Trioxid indonezie: trioksida pole: tritlenek rumane: trioxid ruse: ÑÑÑÑ Ð¾ÐºÐ¸ÑÑ, ÑÑиокÑид kvaroksidoserÄi 'kvaroksido' [oksid.kvar0o] en: [oksid.kvar0o.KEM] en: Oksido kies molekuloj entenas po kvar oksigenajn atomojn: osmia kvaroksido (OsO4) [11]. 11. B. Kolker: Esperanto en 16 tagoj, Leciono 6ª angle: tetroxide beloruse: ÑÑÑÑаакÑÑд germane: Tetroxid indonezie: tetroksida pole: tetratlenek rumane: tetroxid ruse: ÑеÑÑÑÑÑ Ð¾ÐºÐ¸ÑÑ, ÑеÑÑаокÑид, ÑеÑÑокÑид kvinoksidoserÄi 'kvinoksido' [oksid.kvin0o] en: Oksido kies molekuloj entenas po kvin oksigenajn atomojn: fosfora kvinoksido (P2O5). angle: pentoxide beloruse: пÑнÑаакÑÑд germane: Pentoxid indonezie: pentoksida pole: pentatlenek rumane: pentoxid ruse: пÑÑиокиÑÑ, пенÑаокÑид, пенÑокÑид sesoksidoserÄi 'sesoksido' [oksid.ses0o] en: [oksid.ses0o.KEM] en: Oksido kies molekuloj entenas po ses oksigenajn atomojn: kvararsena sesoksido (As4O6). angle: hexoxide beloruse: гекÑаакÑÑд indonezie: heksoksida pole: heksatlenek rumane: hexoxid ruse: ÑеÑÑиокиÑÑ, гекÑаокÑид sepoksidoserÄi 'sepoksido' [oksid.sep0o] en: Oksido kies molekuloj entenas po sep oksigenajn atomojn: durenia sepoksido (Re2O7) [12]. 12. Z. PluhaÅ: Problemoj de sistema Ä¥emia nomenklaturo en la internacia lingvo, âApliko de Esperanto en scienco kaj teÄ¥nikoâ. Ãsti nad Labem, 1980 angle: heptoxide beloruse: гепÑаакÑÑд indonezie: heptoksida pole: heptatlenek rumane: heptoxid ruse: ÑемиокиÑÑ, гепÑаокÑид okoksidoserÄi 'okoksido' [oksid.ok0o] en: [oksid.ok0o.KEM] en: Oksido kies molekuloj entenas po ok oksigenajn atomojn: triurania okoksido (U3O8). angle: octoxide beloruse: акÑаакÑÑд indonezie: oktoksida pole: oktatlenek rumane: octaoxid ruse: воÑÑмиокиÑÑ, окÑаокÑид naÅoksidoserÄi 'naŭoksido' [oksid.naux0o] en: Oksido kies molekuloj entenas po naÅ oksigenajn atomojn: kvarjoda naÅoksido [I4O9 aÅ I(IO3)3]. angle: nonoxide beloruse: нонаакÑÑд indonezie: nonoksida pole: nonatlenek rumane: nonoxid ruse: нонаокÑид dekoksidoserÄi 'dekoksido' [oksid.dek0o] en: Oksido kies molekuloj entenas po dek oksigenajn atomojn: kvarfosfora dekoksido (P4O10). angle: decoxide beloruse: дÑкаакÑÑд indonezie: dekoksida pole: dekatlenek rumane: decaoxid dekunuoksidoserÄi 'dekunuoksido' [oksid.dekunu0o] en: Oksido kies molekuloj entenas po dek unu oksigenajn atomojn: sesprazeodima dekunuoksido (Pr6O11). angle: undecaoxide beloruse: ÑндÑкаакÑÑд indonezie: undekaoksida pole: undekatlenek rumane: undecaoxid ruse: ÑндекаокÑид pluroksidoserÄi 'pluroksido' [oksid.plur0o] en: Oksido kies molekuloj entenas pli ol unu oksigenajn atomojn: H2O3 kaj H2O4 estas hidrogenaj pluroksidoj angle: polyoxide beloruse: полÑакÑÑд germane: Polyoxid indonezie: polioksida pole: politlenek rumane: polioxid ruse: полиокиÑÑ, полиокÑид administraj notoj ne~igebla: Mankas dua fontindiko. ne~igebla: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. unu~o: Mankas verkindiko en fonto. tri~o: Mankas verkindiko en fonto. kvin~o: Mankas dua fontindiko. kvin~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. ses~o: Mankas dua fontindiko. ses~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. ok~o: Mankas dua fontindiko. ok~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. naÅ~o: Mankas dua fontindiko. naÅ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. dek~o: Mankas dua fontindiko. dek~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. dekunu~o: Mankas dua fontindiko. dekunu~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. plur~o: Mankas dua fontindiko. plur~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.