^*lun/o ^UV

1.

[lun.0o.AST_tera]

Astro, kiu estas satelito de la Tero kaj rondiras ĉirkaŭ ĝi: la kvar fazoj de la luno estas: novluno, kreska luno, plenluno, malkreska luno; lunkvarono; levinte viajn okulojn al la ĉielo kaj vidinte la sunon kaj la lunon kaj la stelojn [1]; ŝi aspektas […] bela kiel la luno [2]; la luno fariĝos sanga [3]; la tuta luno fariĝis kiel sango [4]; la luno estis grandega nokta lampo, alte supre en la blua aero [5]; la luno ne aŭskultas, kiam hundo ĝin insultas ^PrV ; se forestas la suno, sufiĉas la luno ^PrV ; la luno influas la tajdojn, tirante akvon trans oceanojn [6]; la luno ĉirkaŭiras la mondon en daŭro de 25 horoj [7]; prezidanto Bush favoris usonan lunprogramon, tiel ke spacorganizaĵo NASA devis duonigi sian buĝeton por ISS [8].

2.

[lun.0o.AST_planeda]

Natura satelito de planedo: la lunoj de Jupitero; [la] interplaneda sondilo Huygens […] surluniĝis sur Titano, la plej granda el la multaj lunoj de Saturno [9].

[lun.0a.AST]

Rilata al luno: luna nokto [10]; luna lumo, en kiu disfluis nigraj ombroj [11]; lunaj radioj, penetrantaj tra la fenestro ^Marta ; la ĉinoj festas novjaron laŭ la malnova luna kalendaro [12]; haŭto luna [13].

[lun.duon0o.FORM]

Formo de la luno, kiam videblas proksimume de kvarono ĝis duono de ĝia surfaco: duonluno leviĝos super la horizonton nur post unu aŭ du horoj [14]; la sanktaj signoj de kruco kaj duonluno [15]. lunarko

[lun.kreska0o.AST]

Fazo kaj aspekto de la luno, kiam ĝia luma parto de tago al tago grandiĝas: sikula flago estas blua kun okradia suno […] kaj kreskanta luno [16]. krescento

Rim.: La ĝiba parto vidiĝas tiam dekstra en la norda duonglobo de la tero, maldekstra en la suda duonglobo.

[lun.malkreska0o.AST]

Fazo kaj aspekto de la luno, kiam ĝia luma parto de tago al tago malgrandiĝas: la malkreskanta luno malaperis malantaŭ la nuboj, kaj estis malfacile vidi la vojon [17]; venis la malkreska luno flava-vanga [18].

Rim.: La ĝiba parto vidiĝas tiam maldekstra en la norda duonglobo de la tero, dekstra en la suda duonglobo.

(frazaĵo)

[lun.miel0o.MOR]

Mielmonato: „en bonaj familioj la novaj geedzoj ne pasigas la unuan nokton sub la kontrolo de la najbaroj, kaj“ – tion ŝi aldonis pli faciltone – „tial oni ja inventis la miellunan vojaĝon“ [19].

[lun.nov0o.AST]

Fazo, aspekto de la luno, fine de ciklo, komence de nova ciklo, kiam videblas ankoraŭ eta parto de ĝia surfaco aŭ tute nenio: la novluno staris sur la ĉielo [20]; novluna nokto [21]; li forĵetis ĉion kontraŭ kelkaj gutaĉoj da vino, kiuj estos for antaŭ la venonta novluno [22]; arĝenta sonĝoherbaro / kovras la malplenan lunon [23].

[lun.plen0o.AST]

Fazo, aspekto de la luno, kiam videblas la plena disko de ĝia surfaco: muziku per korno en novmonato, je la plenluno, en la tago de nia festo [24]; li revenos hejmen je la plenluno [25]; la plenluno disvastigis lumon preskaŭ tagan [26]; la plenluno leviĝis, ronda kaj granda, klara kaj bela en la blua aero [27]; la plena luno havas grandan influon ankaŭ al ni [28].

[lun.0dauxro.AST]

Tempo de tuta ciklo de la lunaj fazoj, proksimume 29,5 tagoj: en la regionoj, kie la sezonoj estas malmulte markitaj, la lundaŭro restis, post la tago, la fundamenta tempunuo [29]; unu fojon en ĉiu lunperiodo [30]. monato