*ŝi
-
Ununombra virina pronomo de tria persono:
mi vokas la knabinon, kaj ŝi venas
[1];
ŝi lavis sin en sia ĉambro
[2];
venis al ŝi malriĉa virino, kiu petis ŝin, ke ŝi donu al ŝi
trinki
[3];
ŝi edziniĝis kun sia kuzo, kvankam ŝiaj gepatroj volis ŝin edzinigi
kun alia persono
[4];
ŝi gravediĝis, kaj ŝi naskis
[5];
cikonia patrino kuŝis sur la ovoj kaj estis tute certa, ke ŝi feliĉe
elkovos
[6];
la vendistino volis scii, por kiu ŝi kreos la
floraranĝon
[7];
ĉiu li havas sian ŝi
PrV
;
inter fremdaj ŝi estas edzino – anĝelo, kun la edzo ŝi estas demono
kruela
PrV
.
Rim.: En Esperanto ne ekzistas gramatika sekso. Sekso estas nur parto de la signifo de iuj o-vortoj. La finaĵo -o neniel esprimas sekson […] Ekzistas en Esperanto tri signifoklasoj de vortoj por homoj kaj bestoj: sekse neŭtraj radikoj, virseksaj radikoj kaj inseksaj radikoj [...] Se la radiko estas vira, oni devas aldoni -in/, kiam temas pri ino: ŝi estas reĝino. Ĉe neŭtra radiko oni povas aldoni -in/, se oni volas klare montri, ke temas pri ino, sed tio ne estas deviga: ŝi estas aktor(in)o. Se jam la radiko estas ina, oni kompreneble ne aldonu -in/: ŝi estas mia muzo [...] Plej ofte oni rutine aldonas la sufikson -in/ al neŭtraj vortoj, se oni parolas pri ino, kvankam tio principe ne necesas. Oni do tute rajtas diri ekzemple ŝi estas ŝoforo, ĉar la radiko ŝofor/ per si mem estas neŭtra [8].
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 16
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 18
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 15
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 4:1
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
7. Spomenka Ŝtimec: Hejmo en Mezeŭropo, Monato, jaro 1996a, numero 1a, p. 20a
8. Bertilo Wennergren: Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko, § 4.2 seksa signifo de o-vortoj
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 18
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 15
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 4:1
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
7. Spomenka Ŝtimec: Hejmo en Mezeŭropo, Monato, jaro 1996a, numero 1a, p. 20a
8. Bertilo Wennergren: Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko, § 4.2 seksa signifo de o-vortoj
- afrikanse:
- sy
- albane:
- ajo
- amhare:
- እሷ
- angle:
- she
- arabe:
- هي
- armene:
- նա
- azerbajĝane:
- o
- beloruse:
- яна
- bengale:
- তিনি
- birme:
- သူမ
- bosne:
- ona
- bulgare:
- тя
- ĉine:
- 她 [tā]
- dane:
- hun
- estone:
- ta
- eŭske:
- zuen
- filipine:
- siya
- finne:
- hän (naispuolinen), tuo nainen, tuo tyttö
- france:
- elle
- galege:
- ela
- germane:
- sie (weibliche Person) [ina persono; ingenra objekto]
- greke:
- αυτή, εκεινή
- guĝarate:
- તે
- haitie:
- li
- haŭse:
- sai ta
- hebree:
- היא
- hinde:
- वह
- hispane:
- ella
- hungare:
- ő (nőnemű)
- ide:
- elu, el
- igbe:
- ọ
- indonezie:
- dia (perempuan)
- irlande:
- sí
- islande:
- hún
- itale:
- ella, lei
- japane:
- 彼女 [かのじょ] (代名詞)
- jave:
- dheweke
- jide:
- זי
- jorube:
- o
- kanare:
- ಅವರು
- kartvele:
- იგი
- kazaĥe:
- ол
- kimre:
- hi
- kirgize:
- ал
- kmere:
- នាងបាន
- koree:
- 그녀
- korsike:
- hà
- kose:
- yena
- kroate:
- ona
- kurde:
- wê
- latine:
- quae
- latve:
- viņa
- laŭe:
- ນາງ
- litove:
- ji
- makedone:
- таа
- malagase:
- izy
- malaje:
- dia
- malajalame:
- അവള്
- malte:
- hi
- maorie:
- ia
- marate:
- ती
- monge:
- nws
- mongole:
- тэр
- nederlande:
- zij
- nepale:
- त्यो
- njanĝe:
- iye
- okcidentfrise:
- sy
- panĝabe:
- ਉਸ ਨੇ
- paŝtue:
- هغې
- pole:
- ona
- portugale:
- ela
- ruande:
- we
- ruse:
- она
- samoe:
- ia
- sinde:
- هوء
- sinhale:
- ඇය
- skotgaele:
- i
- slovene:
- ona
- somale:
- iyada
- ŝone:
- iye
- sote:
- o ile a
- sunde:
- manehna
- svahile:
- yeye
- svede:
- hon
- taĝike:
- вай
- taje:
- เขา (ผู้หญิง), หล่อน, เธอ
- tamile:
- அவர்
- tatare:
- ул
- telugue:
- ఆమె
- tibete:
- མོ་, ཁོང་
- tokipone:
- ona, meli ni
- ukraine:
- вона
- urdue:
- وہ
- uzbeke:
- u
- vjetname:
- cô
- volapuke:
- of
- zulue:
- yena
*ŝia [9]
- Posedata de ŝi, rilata al ŝi: el ŝiaj multaj infanoj unuj estas bonaj kaj aliaj estas malbonaj [10]; ŝia patrino insultis ŝin [11]; ŝajnas al mi, ke el ŝia buŝo elsaltas perloj [12]; tio estis ŝia plej amata ludo [13]; ŝi ripetis la rakontojn sufiĉe malrapide, por ke oni povu skribi post ŝia diktado [14]; la reĝino kaj ŝia familio signifas malpopularan anakronismon [15]; lango de virino estas ŝia glavo PrV .
9.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro,
ŝi'a
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
11. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 17
12. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 17
13. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Reĝo rano aŭ fera Henriko
14. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Antaŭparolo de la tradukinto
15. W. H. Simcock: Nova registaro, malnova politiko, Monato, jaro 1998a, numero 7a, p. 9a
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
11. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 17
12. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 17
13. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Reĝo rano aŭ fera Henriko
14. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Antaŭparolo de la tradukinto
15. W. H. Simcock: Nova registaro, malnova politiko, Monato, jaro 1998a, numero 7a, p. 9a
- afrikanse:
- haar
- albane:
- e saj
- amhare:
- እሷ
- angle:
- her
- arabe:
- لها
- armene:
- նրան
- azerbajĝane:
- öz
- beloruse:
- яе ((чый?)), ейны
- bengale:
- তার
- birme:
- သူမ၏
- bosne:
- nju
- ĉine:
- 她的 [tāde]
- dane:
- hende
- estone:
- tema
- eŭske:
- bere
- filipine:
- sa kanya
- finne:
- hänen, hänen -nsa (-nsä)
- france:
- sa (à elle), son (à elle)
- galege:
- ela
- germane:
- ihr
- guĝarate:
- તેના
- haitie:
- gen
- haŭse:
- ta
- hebree:
- שלה
- hinde:
- उसके
- hungare:
- ővé(nőnemű)
- ide:
- elua
- igbe:
- ya
- indonezie:
- miliknya (perempuan)
- irlande:
- di
- islande:
- henni
- itale:
- suo (di lei)
- japane:
- 彼女の [かのじょの]
- jave:
- dheweke
- jide:
- זי
- jorube:
- rẹ
- kanare:
- ತನ್ನ
- kartvele:
- მისი
- kazaĥe:
- оның
- kimre:
- hi
- kirgize:
- анын
- kmere:
- របស់នាង
- koree:
- 그녀의
- korsike:
- u so
- kose:
- yena
- kroate:
- ju
- kurde:
- ew
- latine:
- eius
- latve:
- viņai
- laŭe:
- ນາງ
- litove:
- jos
- makedone:
- нејзините
- malagase:
- azy
- malaje:
- beliau
- malajalame:
- അവള്
- malte:
- tagħha
- maorie:
- ia
- marate:
- तिच्या
- monge:
- nws
- mongole:
- түүнийг
- nederlande:
- haar
- njanĝe:
- iye
- okcidentfrise:
- har
- panĝabe:
- ਉਸ ਨੂੰ
- paŝtue:
- د هغې
- pole:
- jej
- ruande:
- we
- ruse:
- её(чей?)
- samoe:
- lana
- sinde:
- سندس
- sinhale:
- ඇය
- skotgaele:
- aice
- slovene:
- jo
- somale:
- iyada
- ŝone:
- naye
- sote:
- hae
- sunde:
- milikna
- svahile:
- yake
- svede:
- hennes
- taĝike:
- вай
- taje:
- ของเขา (ผู้หญิงฉ, ของหล่อน, ของเธอ
- tamile:
- அவரது
- telugue:
- ఆమె యొక్క
- tokipone:
- ona, pi meli ni
- ukraine:
- її
- urdue:
- اس
- uzbeke:
- uning
- vjetname:
- cô
- volapuke:
- ofik, ofa
- zulue:
- wakhe