^*privat/a

1.

Eksterofica; aperanta, ekzistanta aŭ plenumata ekster ajna oficiala funkcio aŭ rolo: mi esperas, ke ĝi estos komenco de tiu nova tempo, kiam nia ideo ĉesos esti penado de nur privataj personoj, sed ĝi fariĝos grava tasko por la registaroj de la mondo [1]; la afero Esperanta dependas de nenia persono nek societo, kaj nenia homo per siaj privataj falsaj paŝoj povas havi ian influon sur ĝian sorton [2]; tiuj Respondoj havis karakteron pure privatan, tiel same kiel la respondoj, kiujn en diversaj gazetoj donas aliaj kompetentaj Esperantistoj [3]; sed kelkaj esperantistoj havis la bonan ideon fari per vojo privata tion, kion oficiale fari ni ne povis [4]; ĉiu alia espero aŭ revo, kiun tiu aŭ alia persono ligas kun la Esperantismo, estas lia afero pure privata, por kiu la Esperantismo ne respondas [5]; la delegitoj malĝojaj forlasis la faraonon, kiu post ilia foriro kunvokis privatan (sekretan) konsilan kunvenon [6]; ministroprezidanto misuzis flugojn je ŝtataj kostoj por privataj celoj [7].

2.

Speciale, tia kiu koncernas nur la personan aŭ familian vivon de individuo: privata domo; vivon privatan kaŝu la muroj ^PrV ; tiu kontrakto estas mia afero pure privata kaj persona^Z ; privata letero; ĉu privata aŭtomobilo aŭ publika transportilo?

3.

Rilata, apartenanta aŭ limigita al fizika aŭ neŝtata jura persono: privata proprieto; alŝtatigi privatan kompanion; Teboj estis grandega urbo kaj […] posedis […] multe da publikaj kaj privataj (uzataj) konstruaĵoj [8]; miloj da tiaj privataj entreprenoj fermiĝis kaj multaj fremdaj investistoj foriris [9]; tiuj, kiuj volas studi medicinon ĉe privata universitato, pagas unue 60 000 enojn por ekzameniĝi kaj poste […] jarkotizon de 9 950 000 enojn [10]; eksterleĝaj privataj milicioj [11].

Rim.: La PIV-oj ĉi tie kontrastigas inter „privata“ kaj „publika“, kion mi opinias stranga kaj nelogika (kvankam en iuj lingvoj tiuj vortoj funkcias kiel antonimoj). Arta privata galerio aŭ biblioteko tute bone povas esti malfermita al la publiko; simile pri privata ŝoseo ktp; tial la PIV-an ekzemplon privata enirejo mi opinias malrekomendinda, ĉar ĝi estas perpleksige malklara naciaĵo. [Sergio Pokrovskij]

Afero privata: ĉio, kio estas super tiu interna ideo de Esperanto, estas nur privataĵo [12]; la institucioj, kiujn ni kreis, aŭ eble ankoraŭ kreos, ĉesos havi la karakteron de ia privataĵo [13].

Stato privata, cirkonstancoj privataj: li sentis la pezon de la honoro kaj la ĉenon de la sklaveco ‐ li preferis plenan privatecon ^VivZam ; kvar milionoj da subskribintoj […] plendis pri tiaj komercaj telefonvokoj, taksante ilin atenco kontraŭ privateco [14]; garantii la privatecon de personaj donitaĵoj [15]; superbazaraj firmaoj […] prispionas siajn laboristojn en situacioj, kiam tiuj havas rajton je plena privateco [16]; privatecon en [familiaj] situacioj garantias artikolo 8 de la leĝo pri homaj rajtoj, akceptita de la brita parlamento en 1998 [17].

Transformi, ekz. per vendo, publikan posedaĵon al privata: privatigitaj fervojaj kompanioj [18]; la registaro estas devigita rezigni pri sia plano privatigi flughavenajn kontrolistojn [19]; la registaro decidis duonprivatigi (konservante duonon de la psoedo kiel ŝtataj akcioj) la servon, kreante du apartajn profitdonajn entreprenojn [20].

Transformo, ekz. per vendo, publikan posedaĵon al privata: la aŭtoroj prognozas, ke Litovio iĝos pli libera, se ĝi daŭrigos privatigon kaj rifuzos […] regadon de prezoj [21]; fervoja privatigo en Britio konsistas el bizara miksaĵo de fiasko kaj festo […] por ŝpari monon estis elpostenigitaj ĉe privatigo tiom da ofte spertaj, lojalaj fervojistoj [22]; post la veno de privatigo oni permesis al la virino akiri parton de la ŝtata areo [23]; la privatigo celas disdividi la japanan poŝton, kiu estas publika korporacio, en plurajn privatajn firmaojn, kaj konfidi ties grandegan kapitalon al merkata ekonomio [24].privatajn

Homo kiel individuo, natura persono ‐ kontraste al organizaĵo, partio, firmao, ŝtato, jura persono, funkciulo, oficialulo ktp: la prezo de tiu komputilo estas tro alta por privatulo; privatuloj sukcesis konstrui privatajn vilaojn kaj butikumajn centrojn ‐ kontraŭ granda privata profito ‐ sur terenoj bezonataj por socialaj loĝejoj [25]; komunismaj leĝoj malpermesis al privatuloj posedi entreprenon kun pli ol kvin enpostenigitoj [26]; ŝtate asekurita malsanulo certe ne kompatas privatulon (asekurita ĉe privata asekurejo) pro la diversaj decidoj [27].