²feniks/o ^JED

1.

Fabela birdo renaskiĝanta el sia cindro: la maljuna birdo fenikso fariĝis cindro, sed ĝia ovo kuŝis ruĝe ardante en la fajro, ĝi krevis kun granda krako, kaj la ido elflugis [1]; (figure) de la morto de Julia ŝi […] aspektas, kvazaŭ ŝi estus jam dumvive paŝanta sur kampo, surkreskita de asfodeloj, plie, ŝi estas univira, do inter niaj virinoj, eksedziniĝantoj kvar- aŭ kvinfoje, ŝi estas samtempe fenikso (virtulino) [2].

2.

Birdo de la ĉina mitologio, simbolo de feliĉo: oni povas vidi kajtojn en la formo de papilio, libelo, milvo, fenikso, granda skolopendro, drako [3].

3.

(evitinde) (malofte) (precipe ironie) Persono superega, unika en sia speco.

Rim.: Ĉi tiu senco figura, kiun PV kaj la PIV-oj senkritike kaj senekzemple kopiis el iu franca vortaro, fakte ne ekzistas en Esperanto. Almenaŭ, ĝin ne troviĝas en la Tekstaro, kaj mi neniam ĝin renkontis (krom franclingve). Por alidevenaj esperantistoj (ekz-e por la rusoj) ĝi estas tre stranga kaj impresas kiel maltrafa malkleraĵo (ĉu la parolanto komprenas, kio estas fenikso?). La figura senco internacia kaj atestita en Esperanto estas: „io rezistanta neniigon, reviviĝanta post la morto“ (vd ekzemplojn sub feniksa²). [Sergio Pokrovskij]

Sud-hemisfera stelfiguro (Phoenix).

Fenikso (urbo)

1.

Rilata al fenikso¹: la feniksa plumo; oni pensis ke la magia birdo vivis dum eĉ 500 jaroj, sed „feniksa periodo“ povis daŭri dum 250 ĝis 7000 jaroj [5].

2.

(figure) Tia, ke ĝi reviviĝas simile al fenikso¹: tiu rubriko ĉi-numere post longa paŭzo fenikse revenis [6]; Feniksa „Esperantologio“ (artikoltitolo pri reapero de ĉesigita revuo) [7]; ĝuste antaŭ dek jaroj „La Ondo de Esperanto“ fenikse renaskiĝis [8].