*azoto
- 1.
-
Ĥemia elemento
kun
atomnumero 7, atompezo 14,0067;
en scienco pli ofte uzata estas nomo
nitrogeno:
azoto estas grava parto de la proteinoj kaj nukleacidoj
(16–17%), tamen el la tuta seka maso de biologiaj
organismoj ĝi konsistigas nur 1–3%;
salpetro entenas azoton.
(N)
Rim.: En la ĥemiaj nomoj de azothavaj kombinoj ofte aperas terminformanta vortero: nitr....
- 2.
- Simpla substanco el azoto1 (N2), ĉe la ordinaraj kondiĉoj ‐ senkolora, senodora, sengusta gaso, el kiu konsistas 78% de la aero; ĝi ne brulas kaj ebligas nek bruladon nek spiradon: mi scias, ke la aero konsistas el azoto, oksigeno [1]; tiaj du, tri ĥemiistoj, kiuj ne povas distingi la oksigenon de la azoto, sed ĉiam estas pretaj kritiki kaj plenaj de memestimo [2]; likva azoto estas uzata en diversaj malvarmegigiloj.
1.
F. Tuglas, tr. Hilda DRESEN: El la pensotaglibro, Nica literatura revuo, 2:3
2. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, Ĉap. 28a.
2. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, Ĉap. 28a.
- angle:
- nitrogen
- beloruse:
- азот
- bretone:
- nitrogen 2. dinitrogen
- bulgare:
- азот
- ĉeĥe:
- dusík
- ĉine:
- 1. 氮 [dàn], 氮气 [dànqì], 氮氣 [dànqì], 淡氣 [dànqì]
- finne:
- typpi likva ~o: nestetyppi.
- france:
- azote
- germane:
- Stickstoff
- hebree:
- חַנקָן
- hispane:
- nitrógeno
- hungare:
- nitrogén
- indonezie:
- nitrogen
- itale:
- azoto
- japane:
- 窒素 [ちっそ]
- katalune:
- nitrogen
- latinece:
- Nitrogenium
- nederlande:
- stikstof
- pole:
- azot likva ~o: ciekły azot.
- portugale:
- azoto
- ruse:
- азот likva ~o: жидкий азот.
- slovake:
- dusík (hovor.), nitrogén
- svede:
- 1. kväve 2. kvävgas likva ~o: flytande kväve.
- ukraine:
- азот
azota
- Entenanta azoton: inter la azotaj sterkumoj iuj estas organikaj (ekz-e sterko, torfo), kaj aliaj, mineralaj; azota acido.
- beloruse:
- азотны ~aj sterkumoj: азотныя ўгнаеньні.
- ĉeĥe:
- dusičnan
- finne:
- typpi-
- hebree:
- חַנקָני
- katalune:
- nitrogenat
- pole:
- azotowy
- ruse:
- азотный ~aj sterkumoj: азотные удобрения.
- slovake:
- dusičnan
*azotacido
- Tre morda fluaĵo (la acido HNO3) uzata en industrio kaj gravurado: en tiuj ĉi boteletoj sin trovas diversaj acidoj: vinagro, sulfuracido, azotacido kaj aliaj [3]. nitrata acidoakvaforto.
3.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §35.
- angle:
- nitric acid
- beloruse:
- азотная кіслата
- bretone:
- trenkenn nitrek
- ĉeĥe:
- kyselina dusičná
- finne:
- typpihappo
- france:
- acide nitrique
- germane:
- Salpetersäure, Scheidewasser
- hispane:
- ácido nítrico
- hungare:
- salétromsav, választóvíz
- katalune:
- àcid nítric
- nederlande:
- salpeterzuur
- pole:
- kwas azotowy
- ruse:
- азотная кислота
- slovake:
- kyselina dusičná
- svede:
- salpetersyra